U Tavha Lettuce

© Louise Brodie

U Tavhiwa

I tavhiwa nga mbeu. Naho huna uri mbeu ya hone inga mela kha mutsho une wavha fhasi ha 5°C, fhedzi mutsho une wavha wavhudi une wa i thusa kha u hula nga u tavhanya na uri zwimela zwi hule zwi tshi khou fana i vha i vhukati ha 18°C na 22°C.

Kutavhelele

U tavha nga u namba wa tavha khathihi nga mbeu na u kona u fhungudza tshimela uri tshi swikise zwine zwa vha zwi tshi khou todea naho huna uri hezwi ndi mushumo muhulwane na u dura zwi ya dura.
Vhanzhi vhane vha vha vha tshi khou tavhela u rengisa vha thoma u tavha kha greenhouse vha tshi khou toda zwiraba zwine zwi ya vha zwo no luga nga murahu ha vhege nna kana thanu.
Arali u tshi khou tavha fhethu hune ha vha uri ndi hutuku unga tavha nga zwanda fhedzi u tavhiwa hunzhi hu itwa nga mitshini.

U Siana

U dala ha tshimela hetshi hu ya fhambana uri ho taviwa tshzimela tsha hani fhedzi hu fanela u vha zwithu zwine zwa vha 60 000 uya kha 120 000 nga hectare. Dzi tavhiwa kha 1000 mm uya kha 1200 mm kha dzi ndunduma dza hone, zwine zwa vha zwi na dzi row tharu kana thanu dzo siana12 uya kha 20 cm, kha zwimela zwine zwa vha zwo siana 15 uya kha 20 cm. Dzi ndunduma dzine dza vha uri dzo vhewa dzi ya kona u sumbedza uri dzi do tandavhuwa hani.

Tshifhinga tsha u Tavha

I fanela u tavhiwa hu tshi kha di vha nga matsheloni lutabvula kana tshifhefhe hune hono thoma u sa tsha fhisa nga murahu ha mufhiso wa tshilimo.

Tshifhinga tsha u Tavha

U nga tavha hetshi tshimela tshifhinga tshinwe na tshinwe tsha nwaha tenda wa zwiita mafhungo uri ahuna murotho une wavha uri wo kalula, une wa nga tshinya tshimela, zwimela zwine zwa swika zwiraru zwi nga wanala kha vhupo hune mutsho wa hone wa vha wavhudi.
Kha dzi greenhouse, unga kona u i tavha nwaha wothe nahone tshifhinga tsha u hula tshi nga vha vhukati ha vhukati kana kha tshararu tsha zwine zwa vha zwi tshi khou todea kha tsimu ine ya vha uri yo vulea.

Tshifhinga tsha u Hula

Huna tshaka nna dza lettuce dzine dza vha na u hula hune ha vha uri ho fhambana na u vhibva nga ndila ine ya vha uri yo fhambana.
Iceberg lettuces: 10 uya kha 12 nga murahu ha vhege dza fumi yo tavhiwa.

Butter lettuces: vhege dza rathi uya kha dza fumi.
Romaine lettuces: vhege dza 10 uya kha 12.
Loose leaf lettuces: U nga i kana u tshi khou ya phanda ubva kha vhege thanu uya kha dza rathi.

U nyora

U fanela u shela manyoro uya nga ha mvelelo dzo wanalaho hu tshi khou toliwa mavu u saathu tavha. Arali hezwo zwi songo vha hone ndila ya vhudi ya u shela manyoro ndi 750 kg ya 2:3:4 (30) unga i tanganisa kha mavu a nntha a 30 cm kha dzi row dza zwimela uri u kone u vha na mathomo avhudi.
Zwa u nyora zwa vhuvhili ndi 250kg ya LAN unga ishela kha dzi row dza zwimela nga murahu ha vhege nna kana thanu wo tavha uri zwimela zwi kone u hula zwokhwatha.

U Sheledza

U nga sheledza nga zwa pivot, sprinkler, micro jet kana drip irrigation. Hune ine ya tou shuma zwavhukuma ndi drip sa ine ya tou vha u shela hune ha vha uri ndi havhudi, hezwi zwinwe zwi dzhiiwa hu u tambisa madi.
Sa vhunga lettuce yone ine i tshi vha ina madi ane aswika 80%, dzi na mutsiko wa madi. Hezwi zwi nga vha zwi tshi khou itwa nga usa sheledza zwine zwa fhedza zwi tshi khou sia huna u sina ha midzi.
Ndi zwavhudi uri u kone u lavhelesa mavu u tsini wa tavhanya wa sheledza musi u tshi vhona mavu ana mutsiko. Unga panga meter ine ya thusa kha u kona u vhona arali mavu ana mutsiko.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe