U Shandukiswa ha Tshimela
U fanela u ṱavha dzi legume u saathu ṱavha cauliflower. Wa tevhela nga zwimela zwa u tika tshimela tshihulwane hezwi zwiitwa na nga zwimela zwine zwa bva kha muṱa wa maṱamatisi. Arali mavu atshi shuma vhukuma u bveledza tshimela tshithihi, hu ya vha na khombo kha tshimela ndi zwavhuḓi uri u lafhe mavu. Wa kona u vhona uri mavu a u o nyoriwa.U ḓala (tonnes nga hectare)
Ya fhasisa: 12 tonnes
Ya vhukati: 18 tonnes
Ya vhuḓi: 25 tonnes
U Kaṋiwa
I kaṋiwa kanzhi nga zwanḓa wo fara lufhanga lune lwa vha uri lu ya pfa u tumulwa nga nnṱha ha tsinde nnḓa ha mavu ho katelwa na manwe a maṱari ane avha uri o tingeledzwa. Huna mitshini ine ya thusa kha u kaṋa ubva tsimuni uya kha u paka.Sa vhunga u i paka zwi tshi itwa nga u ṋanga nahone ṱhoho ya hone i fariwa zwavhuḓi hezwi ndi zwone zwine wa nga zwiita nga zwanḓa ahu athu wanala mitshini, sa vhunga zwithu zwi tshi khou ḓi itea rina fulufhelo ḽa uri zwi ḓo vhuya zwa wanala. Zwa zwino naho zwo ralo hoyu uvha u mushumo muhulwane vhukuma une wa ḓura.
Ndi tshifhinga tsho vhalaho tshine wa fanela u humela tsimuni ndi hone hune zwa kona u swikeleleya. Zwino musi zwimela zwi tshi khou eḓana ndi zwone zwine zwa sumbedza uri zwimela zwine zwa thomiwa u kaṋiwa zwivhe zwinzhi. Wa vhuya wa dzi doba,ufanela udziisa fhethu hune ha rothola u vhewa na u ṱhogomelwa. Wa ṱhogomela ṱhoho nga vhuronwane nga uri wa tshinyadza zwi khou ḓo sina zwa ita uri zwi sa rengeswe.
U Vhewa
Musi u tshi khou vhea lwa tshifhinga tshilapfu mirunzini, mufhiso u fanela uvha vhukati ha 2°C na 4°C na u kona u dzhena muya zwa 95% (kana u fhira) dzi saathu ya u rengiswa. Arali huna ṱhoḓea dza u vhea zwine zwa swika nwedzi muthihi, zwi fanela uvha kha +0.5°C to 2°C na u dzhena muya ha 95% kana nnṱha.Zwikhokhonono
Aphids, Army worm, Cabbage worm, Diamondback moth, Loopers, Nematodes, Thrips na white fly.Malwadze
Alternaria, bacterial leaf spot, Black rot, Clubroot, Downey Mildew, Phytophthora, Verticillium na Wire stem.Ndi zwavhuḓi u kwama vhaḓivhi uri u wane tsivhudzo kha u kona u ṱhogomela na u tsireledza zwimela na u fhiwa mishonga vha rengisi vha mishonga vha tsini.Translated by Khalirendwe Nekhavhambe