Tshiṱori tsha makhulu nga ha ḓivhazwakale i tshi khou ḓi dovholola hafhu

Makhulu vho Alicia Mdaka vha amba nga ha u konḓelwa nga uvha mubebi a eṱhe.

Mvelo ya tshi Xhosa nga murahu ha lufu

©Eric Miller

Nga murahu ha mbulungo ya munna wanga, mme anga vho dzhia Anthony ṅwananga wa mutukana vha muisa Gugulethu navho ngauri nṋe ndo vha ndi tshi khou tea uya Eastern Cape. Uya nga mvelo ya tshi Xhosa, munna waṋu alovha ni fanela u ṱuwa nayo u dzula na vha muṱa wawe lwa nwaha, no ambara zwitsu u sumbedza uri ni khou lila. musi ṅwaha wo no fhela, nda humbela uya Cape Town uya u ita tshelede ndi tshi khou itela vhana vhanga vha rathi.

Ndo vha sia Eastern Cape nda shuma vhukuma Cape Town sa mushumi wa nḓuni, sa zwe mmeanga vha vha vha tshi shumisa zwone. Ḽinwe ḓuvha, muhura wanga ari kha nṋe vhana vhanga vha khou tambudzwa hangei Tsolo. Nngu kana kholomo dza sa vhuya hayani, Kenneth uḓo rwiwa a vhuya atou ya u dzumbama - ngadeni – na kha mahatsi mahulwane.

Khaladzi awe, Phyllis, ovha tshi ḓivha uri unga fhi fhedzi asa ambi tshinwe tshifhinga vhahura vha ya mbudza, uri vhana avha tendelwi uya tshikoloni. Ndi zwone zwo mbiledzisaho. Vhana vhanga vha fanela uya tshikoloni. Ndi tea u lugisela vhumatshelo ha vhananga. Ṅwana ane avha na pfunzo una tshikhala tshinzhi vhutshiloni, mme anga vho vha vha tshi dzula vha tshi khou ralo. 'khotsi anga vho vha vha mudededzi vha na vhutshilo ha khwine ngauri vho vha vho funzea,' vha ralo.

Nyimele nthihi, mvelelo dza u fana

©Eric Miller

Zwi vhonala zwi songo ḓoweleya zwauri ndo tambudzwa nga mashaka anga sa ṅwana , zwino zwi khou itea na kha vhana vhanga. Zwi khou itea ngaurali nyimele dzashu dzi khou fana. Kha mvelo yashu mme na vhana avha dzhielwi nnṱha arali hu sina munna, 'Mma, ndi nga si kone u zwiimela hezwi.

Nda vha vhudza nga uralo' vhana vhanga vha khou tea udzula na nṋe.' ndo vha ndi tshi shuma u kulumaga nḓuni ndi tshi eḓela hone nga tshifhinga tsha hone, huna lufhera lune ndi nga si kone u dzula hone na vhana nnḓu ṱhukhu. Lwa tshifhinga Anthony oya adzula na mmenga Gugulethu, fhedzi khotsianga vha si vha malofhani vho vha vha sa zwifuni. Musi ndi tshi fhaṱa mukhukhu Philippi — nda kona u dzula na vhananga.

Vhatukana vha sapfi

©Eric Miller

Zwo vha zwi songo leluwa, uvha alusa ndi ndoṱhe. Vho vha vha sa pfi, nga maanḓa vhatukana. Anthony o litsha tshikolo kha murole wa vhu sumbe, kha ṅwaha wawe wa vhuvhili secondary, na Kenneth o litsha primary. Huna maḓuvha ane vhana vho vha vho hula, hune nda ḓo ri kha nṋe muṋe, 'arali munna wanga ovha atshi kha ḓi tshila kha musi vhana havha vho vha vha sa nga ḓo tou rali.

Vhatukana vho vha vha tshi ita zwa unwa mahwala na u shavha tshikolo.' ndi u tambisa mbebo. Sa tsumbo, ndi humbula Kenneth ovha atshi kona zwa u ola ana muolo wavhuḓi. Vhatukana vhanga vho vha vha tshi ḓo vha vho swikelela zwihulwane.