U Ṱavhiwa ha Nyala

© Louise Brodie

U Andisa

Nyala i phaḓaladzwa i tshi kha ḓi tou vha mbeu kha u tou ita zwiraba kana nga u tou ṱavha nga nthihi nga nthihi. Zwi vha zwavhuḓi arali u tshi tou ita zwa zwiraba u fhirisa zwa u tou ṱavha nga nthihi nga nthihi. Nyala i fanela u ṱavhiwa nga dzi eregisi uri dzi kone u langea. Eregisi dzi fanela uvha dzo siana nga 15 cm nahone mbeu i fanela u ṱavhiwa fhasi hune ha vha ho tsa 10 mm uya kha 15 mm. u siana ha dzi nyala hu fanela uvha 1500 uya kha 2500 ha mbeu nga 1m2.
Arali mufhiso u nnṱha nga hezwo zwifhinga u fanela u tiba nga mahatsi wa a bvisa musi tshimela tshi tshi vho thoma u vhonala ho no vha na maḓuvha a 7 uya kha 14. Musi nyala yo no vha 8mm uya kha 9 mm nga diameter na 12 cm uya kha 20cm nga vhulapfu i vha yo lugela u kaṋiwa. Dzine dza vha dzi fufhi dzi kaṋiwa dzi na vhege dza rathi kana dza malo.

Kuṱavhele

Uri ukone u ṱavha u fanela u gwa dzi eregisi dzine dza vha uri ndi 2cm uya kha 4 cm u tsa fhasi mavuni wa kone u vheya hezwiḽa zwithu zwi tshena fhasi, a faneli u gera maṱari. Wa kona u vala tsinde nga mavu. A u tei u vhea tsinde fhasi -fhasi ngauri inga balelwa u hula. Mavu afanela u dzula o ṋukala lwa maḓuvha maṱanu, musi mbeu i fhasi.

U Siana

Tshimela tshi fanela u siana lwa 8 uya kha 10 cm kha dzi eregisi dzine dza vha 20 uya kha 25cm kha u siana. Hezwi zwiitwa kha zwimela zwine zwa vha zwi vhukati ha 50 uya kha 60.

Zwifhinga zwa u Ṱavha

Tshifhinga tsho teaho: Luhuhi-Ṱhafamuhwe
Zwiṅwe zwa zwifhinga: Phando-Lambamai

Tshifhinga tsha u Ṱavha

Nyala i ṱavhiwa ṅwedzi wa Ṱhafamuhwe u saathu fhela uri i kone u gwiwa nga ṅwedzi wa Shundunthule na Fulwi.

Tshifhinga tsha u Aluwa

U ṱavhiwa zwi dzhia 180 uya kha 230 ubva tshe ya ṱavhiwa vhukati ha maḓuvha a 100 uya kha 120 yo ṱavhiwa. U kaṋiwa hu fanela u itwa musi ha maṱari ane a lingana dzi phesenthe dza 50 uya kha 60 yono wela fhasi mavuni.

U Nyora

Musi u tshi khou lugisa mavu u itela u ṱavha u fanela u engedza phosphorus uri i kone u ita ya maanḓa. Zwo linganelaho hu fanela uvha na N:P:K yo ṱanganiswa na 2:3:4 wa shelwa i 1000kg nga hectare na hone i fanela u vha yo lingana. Nga murahu ha vhege tharu wo ṱavha wa dovha wa shela na nga murahu ha vhege dza rathi wa shela arali wo ṱanganisa zwavhuḓi Potassium (k) Nitrate (N) iya kona u pangiwa i 15 uya kha 250 kg nga hectare.

U Sheledza

Yo linganelaho ndi 500 uya kha 600 mm musi nyala i tshi khou hula. Hezwi zwi fanela uvha henefha kha 35 uya kha 40mm nga vhege. Arali mavu ahone ana muṱavha hu fanela uvha na u dzhenelela hunzhi. Midzi ya nyala i ṱoḓa mavua ane avha 30mm. A I tei u sheledzwa ho sala vhege tharu uri i kaṋiwe.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe