U Ṱavha Sweet Pepper

© Louise Brodie

U Ṱavha

I ṱavhiwa nga mbeu.

Kuṱavhele

U nga ṱavha nga mbeu khathihi, fhedzi asi zwine vho rabulasi vhanzhi vha ita zwone. Vha ita zwa u thoma vha ita zwiraba. Musi zwiraba zwo no hula u swika kha 15cm nga u lapfa ndi hone vha tshi zwi isa tsimuni.

U Siana

Zwimela zwi fanela u siana 40 uya kha 50 cm kule na kule kha row dzine dza vha dzo siana 50 cm kule na kule hune dziya kona u sia nḓila u itela uri vhashumi vha kone u fhira. Hezwi zwi ṱoḓa zwimela zwine zwa vha zwi 30 000 na 45 000 nga hectara zwi tshi khou bva kha u siana ho itwaho nga muṱavhi.

Tshifhinga tsha u Ṱavha

Fhethu hune havha ho valea sa green house kana fhethu hune ha lenga uvha na vhuria unga thoma u ṱavha nga nwedzi wa Fulwi kana Fulwana. Musi u tshi khou ita zwiraba nnḓa hune ha vha ho vulea, mbeu u fanela u ṱavha nga Ṱhangule uri shavhane na u rothola.

Tshifhinga tsha u Ṱavha

Nga murahu ha vhege ṱhanu kana dza rathi ho ṱavhiwa uya thoma u vhona i tshi khou takuwa. Hezwi kanzhi zwivha mafheloni A Fulwana fhethu hune ha rothola u swika vhukati ha Khubvumedzi. Naho zwo ralo unga ṱavha u swika Nyendavhusiku.

Tshifhinga tsha u Hula

Ubva kha mbeu u swika kha mutshelo une wa vha wo vhibva. Ina muvhala wa phiriphiri (mutsuku, tshitopana, phephulu, mutshena kana wa swiri) zwi nga dzhia minwedzi miṱanu u saathu kaṋa. Inga kaṋiwa dala ya hone nga murahu ha vhege dza malo yo ṱavhiwa.

U Nyora

Hu dzulela u tsivhudziwa vhathu uri vhafanela u ṱavha fhethu hune ho thoma ha ṱoliwa nga vhaḓivhi nga murahu ha musi hu saathu ṱavhiwa. Nḓila yo ḓoweleyaho ya u kona u tevhela musi u tshi khou ṱoḓa u ṱavha ndi i tevhelaho. U fanela u lima mavu zwavhuḓi a lingana. Musi u tshi vho lima lwa u fhedzisa u fanela u shumisa zwa disc plough musi u saathu ṱavha ine ya vha vhukati ha 800 na 1000 kilograms ya 2:3:4 (30) (ho ṱangana Nitrogen, Phosphates na Potassium) kha mavu a nnṱha i fanela u vha 20 cm. Arali u tshi khou sheledza nga zwa drip ndi khwiṋe na u sheledza nga manyoro aluḓi lwa vhege nṋa ya musi dzi tshi khou aluwa u swikela dzi tshi hula na musi ho sala vhege tharu uri hu ye u kaṋiwa.
Kha zwa u sheledza nga flood u fanela u shumisa 250kg ya LAN nga Hectara lwa vhege dza rathi hu saathu ṱavhiwa. Hezwi zwa u shumiswa zwa vhuvhili u nga kha ḓi zwi khethanya zwa bva zwipiḓa zwivhili nga lwa vhu rathi na lwa vhege ya vhumalo ubva musi ho no ṱavhiwa.

U Sheledza

I fanela u sheledza zwine zwa vha vhukati ha 30 na 40 mm nga vhege u swikela dzi tshi hula. Zwi ya ṱuṱuwedziwa u panga moisture tension meters u itela u lavhelesa mavu. Nḓila ya khwiṋe ndi u sheledza nga drip nga fhasi ha plastic mulching ngauri zwi ya fha vho rabulasi maanḓa mahulwane a u kona u lavhelesa mavu na kusheledzele kwa zwimela. Zwa u sheledza nga flood zwi nga u dalesa ha maḓi kana ha omesa zwa konḓa uri hu langee. Zwa ita uri hu ḓale na zwili na malwadze hu vhe na u siṋa.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe