Nḓivho nga Vhuḓalo ha Sweet Pepper

© Louise Brodie

Dzina ḽa tshi saitsi: Capsicum Annuum
Madzina o ḓoweleyaho: Sweet Pepper or Bell Pepper

U Ṱalusa Tshimela

Ndi tshimela tshine atsho ngo tou khwaṱha tsha maṱari ane avha madala na tshivhumbeo tsho ṱanḓavhuwelaho matungo na ṱhodzi. Ndi tshimela tshine tsha hula nga khalanwaha ya tsho tsha fa nga murahu ha musi tsho no kaṋiwa, dzina muvhala mudala, tshitopana, mutshena, phephulu, buraweni na wo no nga swiri. Hu na dzinwe dza tshivhumbeo tsha bell ngazwo na dzina ḽa hone ḽi tshi ri bell pepper, dzina tshivhumbeo tsha conical dza vha ṱhukhu. Huna dzinwe dzine dzo tumbuliwa dzine dza vha nntswa dzine dzi ya kona u dovha hafhu dza ṱavhiwa nga tsinde, maṱari na maluvha dza bvisa mitshelo miswa. Kanzhi dzi ṱavhiwa kha greenhouse kana fhethu hune ha rothola hune dzi nga kona u bveledzwa lwa tshifhinga tshilapfu.

Mushumo

Dzi shuma kha u bika na u ḓisa muthetshelo kha muroho kana ṋama. Dzi nga ḽiwa dzo ralo kha dzi salad kana dza kadzingiwa kana dza bagiwa dzo ṱangana na zwinwe. Hupfi dzi na vitamin c ya swiri.

Zwine Mavu aṱoḓa na u Lugisela

Dzi funa mavu avhuḓi ane vha na muṱavha ane a vha uri o limiwa zwavhuḓi. Musi midzi i tshi sedza na fhethu hune ha nga 30 cm ya mavu adzi funi gomelelo na u dalesa ha maḓi. Zwa u sheledzwa zwi fanela u itwa nga vhu sedzi. Hu fanela uvha na manyoro a vhudi kha mavu kana ha tanganiswa manyoro nga murahu ha musi hu saathu ṱavhiwa. PH ya mavu i fanela uvha vhukati ha 6.2 na 7.0. PH ine ya vha vhukati ndi yone ya vhuḓi kha dzo.

Mutsho

Dzi funa fhethu hune ha dudela adzi anḓani na murotholo dzi hula zwavhuḓi hune mufhiso wa vha fhasi ha 15°C. Dzi shuma zwavhuḓi fhethu hune mufhiso wa nga masiari na wa madekwana wa vha vhukati ha 20°C na 30°C. Musi mutshelo u tshi vho kaṋiwa u funa fhethu hune havha ho oma hu sinaho mvula sa vhunga i tshi nga ita uri dzi siṋe na vhuthada ha u sheledza.

Dzi Tshaka

Tshaka dza hone dzi ya swika 100 fhedzi ha dzinwe ṱhukhu dza hone ndi dzi tevhelaho: California Wonder, King of the North, Jupiter, Pip, Chocolate Beauty, Keystone, Florida, Banana, Marconi Red, Ballito Sweet Golden, Cape Medallion Cherry na King Arthur.
Huna dzinwe tshaka dzine dza khou bveledzwa uri dzi kone u ita zwithu zwine zwa vha uri zwo fhambana na u fha maanḓa a u kona u lwa na zwikhokhonono na malwadze.
Ndi zwavhuḓi u kwama vhaḓivhi vha vhupo ha hanu uri vha kone u thusa u topola dzine dza nga kona u hula henefho.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe