Sweet Pepper (Viriviri)

© Louise Brodie

Vito ra xi science: Capsicum Annuum
Vito ra ntolovelo: Sweet Pepper kumbe Bell Pepper

Nhlamuselo ya Ximilani

Sweet pepper i ximilani lexintsongo lexingana matluka ya rihlaza ya xivumbeko xa oval lawa yanga tontswa emakumu. Lexi i ximilani lexi ximilaka hi nguva ya xona kutani loko xihete ku tswala mihandzu xa fa hixoxe. Kuna tinxaka ta rihlaza, tshuka, basa, xitshopani, purple, buraweni na muxaka wa orenji. Maviriviri lawa yana xivumbeko xa bell leswi hiswona swiendlala leswaku riva na vito ra bell pepper, kuna lawa yangana xivumbeko xa cone xikan’we na lawantsongo ya cherry peppers.
Kuna tinwana tinxaka, letinga tsemetiwaka, kutani swi hluka hivuntshwa laha ku humaka tshindi, matluka na mabilomu kutani ku huma mihandzu yin’wana. Tinxaka leti tibyariwa ntsena eka ti greenhouses kumbe tindzhawu leti kufumelaka laha maxelo ya pfumelelaka kuva kuhumelerisiwa kuringana nkarhi woleha.

Switirhisiwa

Viriviri ra ha tirhisiwa eka kusweka leswaku ritisa nantswo eka nyama kumbe xixevo xa matsavu. Ra dyiwa ringa swekiwangi eka ti salads naswona ringa katingiwa kumbe ku cheriwa eka swibakiwa. Viriviri ri vikiwa kuva riri na vitamin C kanharhu kutlula lamula.

Swilaveko swa Misava na Ndzulamiso

Viriviri rilava misava leyinga nona ya sandy loam kuya eka loam leyi tswongaka kahle mati. Tani hileswi timintsu ta rona ti tshamaka laha eka misava yale henhla kuringana 30 cm emisaveni kambe richava dyandza na laha kunga tala ngopfu mati. Ku cheleta swilava ku lawuriwa kahle. Kufanele kuva na swakudya swakahle emisaveni kumbe manyoro yafanele ku katsiwa na misava loko kunga se byariwa nchumu. pH ya misava yifanele kuva exikarhi ka 6.2 na 7.0. Laha nhlayo ya pH yinga exikarhi hilaha viriviri ri hanyaka kahle swinene.

Maxelo

Viriviri i ximilani lexi rhandzaka maxelo yokufumela naswona richava ngopfu gwitsi naswona kukula swakavanyeteka loko maxelo ya chika kuya ehansi ka 15°C. Ri hanya kahle loko mahiselo ya nanhlekani na yana madyambu ya cinca cinca exikarhi ka 20°C na 30°C. Loko mihandzu yisungula ku vupfa viriviri ritsakela maxelo lawa ya pfumalaka mpfula tani hileswi mpfula yi hlohletelaka fungus xikan’we na swiphiqo swa ncheleto.

Swibyariwa

Kuna madzana dzana ya tinxaka ta viriviri kambe letintsongo hi leti: California Wonder, King of the North, Jupiter, Pip, Chocolate Beauty, Keystone, Florida, Banana, Marconi Red, Ballito Sweet Golden, Cape Medallion Cherry na King Arthur.
Kuna tin’wani tintshwa leti endliwaka kuva tifikelela swilaveko swintshwa naku kondzelela switsotswana na mavabyi. Swikahle ku kuma switsundzuxo eka vativi ku pfuneta hi swibyariwa kuya hi maxelo yohlawuleka na swipimelo swa misava.

Translated by Ike Ngobeni