Ndi tshipida tsha zwine zwa vha uri zwo nwaliwa zwine zwa vha vhukati ha tshaka dza 750 na 800, u liwa ha mahuyu, Ficus carica, zwo khethea. Vhunzhi ha dzinwe tshaka hu vha hu zwithu zwa daka zwine zwa kona u tenda uvha mutshelo. Kha shango lothe vhathu vhane vha bveledza zwithu zwine zwa vha uri ndi zwinzhi ndi vha Turkey, fhedzi na Afrika Tshipembe vha ya bveledza mahuyu ane avha 0.1 kha zwine zwa bveledziwa kha shango lothe.
Muthetshelo wa Mahuyu
Zwi tshi khou bva kha lushaka lwa mahuyu, mahuyu anga kona u vhewa kha zwigwada zwine zwa vha zwiraru zwa muthetshelo - mutshelo, mutoli na swigiri (yo sokou ralo). Muvhala wa nga nnda u tshimbilelana na muthetshelo wa huyu u fhira lukanda lwa huyu lwone lune. Mahuyu ane avha uri ana swigiri aya vha na muvhala une wa vha buraweni ngeno mahuyu adzi berry ana muvhala une wa nga mutsuku uya kha phephulu. Mahuyu ane avha na mutoli aya vha na lukanda lune lwa vha uri luna muvhala wo thanyaho na lukanda lwa muvhala wa tshitopana.
Mushumo wa Mahuyu
Mahuyu a liwa nga maanda atshi kha di vha matete-unga la na lukanda kana wa lu nntsha. Mahuyu aya shuma musi hu tshi khou bikiwa, na kha dzi salad na dzi dessert, zwo tanganiswa na dzi yoghurt hu tshi khou itelwa zwiliwa zwa nga matsheloni kana kha dzi platter dza dzi cheese. Kanzhi dzi ya vha dzo sheliwa na dzi brandy, rum halwa kana balsamic vinegar na mutoli, fhedzi mahuyu ane avha uri ha ngo tou vha athengo khulu aya dovha hafhu ashumiswa hu tshi khou itwa halwa.
Breba kana dzine dza vha uri ndi dza u thoma kha khalanwaha dzi ya shumiswa kha zwithu zwine zwa vha uri ndi zwa u kondelela-hu tshi khou lugiswa jam dala ya mahuyu ine ya vha uri iya divhea vhukuma. Mahuyu u nga kona u a tanganisa zwavhudi vhukuma na granadilla, a shuma na kha dzi chutney na kha zwithu zwa u shela kha dzi salad na u kona u tanganiswa na brandy.
Mahuyu u nga kona hafhu u tou a omisa fhedzi vhunzhi ha ane avha uri o omisa avha tshi khou bva Turkey. Mahuyu aya dovha a itwa sa mitshelo ine ya vha uri yo omiswa.
Hu dovha ha ambiwa uri mahuyu anea vha uri o omiswa aya dovha u kona u kadzingiwa a shuma sa kofi na uri hu ya divha na mapfura ane avha uri uya kona u abvisa kha mbeu ya mahuyu.
Matari amuhuyu aya shuma musi hu tshi khou bikiwa, tshinwe tshifhinga o tou vala musi hu tshi khou bagiwa zwithu zwo fhambanaho. A ya kona u bvisa vhutsi vhune ha vhana munukhelelo wa vhudi vhukuma wa mutshelo na wa coconut. Matari ahone aya shuma na kha u dodza kha nama, na kha u tanganiswa zwiniwa zwine zwa nga dzi Cocktail na kha dzi jellies.
Mbuyelo ya Mahuyu
Mahuyu ana zwithu zwine zwi ya kona u langa u fhungudzea ha mivhili, Vitamin B6, magnesium, potassium, calcium, manganese na antioxidants, nga maanda kha lushaka lwa muvhala wa phephulu.
Matari a muhuyu na zwithu zwitshena zwa ludi, zwi ambiwa uri zwi ya kona vhukuma u lafha vhunzhi ha zwithu u fana na u fhungudza tshikalao tsha swigiri kha mivhili yashu na mutsiko wa malofha na zwithu zwine zwi ya kona u thivhela vhulwadze ha nwatela. Matari a muhuyu aya dovha a shuma u ita matari a tie na u kona u lafha.
Dzi ngudo dza zwa saitsi, dzo sumbedza uri mahuyu aya kona na u lafha vhuthada vhunzhi ha lukanda ho katelwa na Warts. Ula mahuyu ane a vha uri ndi matete zwi ambiwa uri uya kona u tshuluwa.
Zwa ndeme:
Ndivho hei ndi ya u gudisa na ufha vhathu ndivho zwi sa ambi uri zwi fanela u dzhiwa sa zwithu zwine zwa nga zwo ambiwa nga dokotela. Nahone ndivho hei i vha i sa khou dela uri vha si tsha shumisa ndaela dza dokotela kana zwine vha vha uri vho zwivhudziwa nga vhadivhi.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe