Karolo ya mofuta e meng ke e pakeng tsa 750 le 800 e tlalehilweng, mofuta wa ‘ho ja feiga’, Ficus carica, ya ikgetha. Mefuta e meng kaofela e dula e le difate tsa ‘rabara’ tse chesang tse mongobo tse nang le ditholwana tse sa buweng. Mohlahisi a moholo ka ho fetisisa lefatsheng wa difeiga tse ncha le tse omisitsweng ke Turkey, empa Afrika Borwa e boetse e hlahisa difeiga tse ncha ho tswa kantle, hoo e ka bang 0.12% ya tlhahiso ya lefatshe.
Tatso ya Figs
Ho ipapisitse le mefuta ya feiga, difeiga di ka arolwa ka ditatso tse tharo tsa mantlha - monokotshwai, mahe a dinotsi le tswekere (thota). Mmala wa nama ya feiga o amana le tatso ya feiga ho feta mmala wa letlalo la wona. Difeiga tsa ‘tshwekere’ di tlwaetse ho ba le nama e mmala o kganyang kapa e mmala o sootho ha dikgarela tsa ‘berry’ di na le makgapetla a mmala o pherese. Difeiga tsa mahe a dinotshi hangata di na le matlalo a bobebe a nang le mmala o mosehla.
Tshebediso ya Figs
Ditholwana di jewa di sa tswa kguwa - di na le matlalo kapa a se nang matlalo. Dikolobe tse sebediswang ho pheha, di eketswa ka disalse le dino tse tswekere, hammoho le yokathe bakeng sa dijo tsa hoseng kapa dijana tsa dijana tsa chisi. Hangata di apeswa ka jwala bo thata, rum le liqueurs kapa asene ya balsame le mahe a dinotshi, empa difeiga tse maemong a tlase le tsona di ka sebediswa ho kgelosa jwala. Mefuta ya feie ya Breba kapa ya pejana e sebediswa haholo ho boloka - ho lokisa ‘jeme e tala’.
Dikomkomere di ka kopanngwa ka katleho le granadillas, tse sebediswang mesebetsing ya chutney le ya salate le ho bolokwa ka boranti. Dikoloi le tsona di ka omiswa empa difeiga tse omisitsweng haholo tse fumanehang Afrika Borwa di romellwa ho tswa Turkey. Dikolobe le tsona di sebetswa meqolong e omisitsweng ya ditholwana.
Ho boetse ho thwe difeiga tse omisitsweng di ka hadikiswa le ho hlahiswa e le setsi sa kofi le hore ho ka ntshwa oli e jewang ho peo ya feiga. Makgasi a feiga a nkgang hamonate a sebediswa ha ho pheha, haholo e le lesela la ho baka kapa a ho chesa dinoko. E fana ka tatso ya monko o monate wa monko wa kokonate. Sirapo ya lekgasi la feiga e sebediswa bakeng sa nama e benyang, ka hara motswako wa di-cocktail le jelli.
Melemo ya Feie
Melemo ya Dikerubime Difate di na le fiber ya ho ja, vithamine B6, magnesium, potasiamo, calsiamo, manganese le antioxidants, haholo-holo mefuta e pherese. Ho na le makgasi a feiga le “white sap” e mmala o mosweu hore e be le melemo ya kalafo jwalo ka ho theola ditheolelo tsa tswekere ya madi le kgatello ya madi hape di ka ba le thepa e hanyetsang mofetshe. Makgasi a feiga a ka sebediswa ho etsa tee ho phekola bronchitis. Baithuto ba mahlale le bona ba bontshitse difeiga di sebetsa hantle ho phekoleng maemo a fapaneng a letlalo ho kenyeletsa le di-warts. Ho ja ho ja difeiga tse sa tswa kguwa ho na lephello e matlafatsang.
Ka kopo hlokomela:
Tlhahiso-leseding ke ya merero ya thuto le ya tlhahiso leseding feela mme e kanna ya se nkwe e le boeletsi ba bongaka. Tlhahisoleseding ha e reretswe ho nkela dikeletso tsa bongakatlhokomelo kapa kalafo e fanwang ke ditsebi tsa tlhokomelo ya bophelo.
Translated by Sebongile Sonopo