U Shandukiswa Ha Zwimela
Unga shandukisa nga maṱamatisi, nḓabula, legume kana broccoli.U Ḓala - tonnes nga hectare
Ya fhasisa: 15 tonnesYo linganelaho: 25 tonnes
Ya vhuḓi: 40+ tonnes
U Kaṋa
Unga i kaṋa nga murahu ha minwedzi miraru kana miṋa yo ṱavhiwa. Unga kaṋa nga zwanḓa wo fara lufhanga u tshi khou nntsha kha tsinde hune zwa vha zwo ṱumana hone na midzi. Ine ya vha i tshi khou itelwa thengiso ndi yone ine ya nga kaṋiwa nga mitshini. Hezwi zwi nga leludza mushumo une wa vha munzhi.Ndi zwavhuḓi uri u kaṋe nga u ṱavhanya nahone nga tshifhinga ngauri ine ya vha yo litshiwa ya dzula lwa tshifhinga tshilapfu iya swika hune yya vhavha isi tsha ḓifha.
U shavhisa u thaba nga murahu ha u kaṋa u fanela u bvisa ya ya ya vhewa fhethu hune havha uri huya rothola i ṱambe i kone u vhewa.
U Vhea
Ine ya vha yavhuḓi thethe ndi musi i tshi kha ḓi bva u kaṋiwa, ya vhewa ya rengiswa nga u ṱavhanya. Ha kona uvha na mufhiso une wa dzula khayo une wa vha wa 2°C na 4°C ndi ya vhuḓi arali yo vhewa kha mufhiso une wa vha 1°C na 2°C hune muya une wa dzhena uya swika 90% uya kha 95%. Inga kona u vhewa lwa vhege tharu kana nṋa.Zwikhokhonono
Nematodes, red spider, Plusia Looper, aphids, army worms, cutworms na leaf miners.Malwadze
Heart rot, early and late blight, leaf spot.Ndi zwavhuḓi u kwama muḓivhi wa henefho hune wa dzula hone uri akone ufha tsivhudzo nga ha zwine zwa fanela uitwa nga mishonga ya u lafha malwadze haya.
U fanela u lavhelelsa tshimela tshau ḓuvha ḽinwe na ḽinwe u zwiite mafhungo uri ahuna malwadze na zwikhokhonono arali zwihone u fanela u dzhiiwa maga ane avha uri o fanela.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe