Khavhishi

© Louise Brodie

Dzina ḽa tshisaitsi: Beta vulgaris var. cicla
Dzina ḽo ḓoweleyaho: khavhishi

U Ṱalusa Tshimela

Ndi u ṱangana ha maṱari madala o sokou kuvhatedzana na midzi ine ya vha mipfufhi i tshi khou swika vhukati hune havha uri ndi tshitingaledzi. Ina midzi ine ya hula ubva kha tsinde ha kona u ḓa maṱari.

Mushumo

I nga bikiwa kana ya ḽiwa yo ralo kha salad tshimela tshoṱhe tshi ya ḽiwa.

Zwine Mavu a Ṱoḓa Zwone na u Lugisela

Khavhishi iya hula kha u fhambana ha mavu, fhedzi u ya kona u hula zwavhuḓi kha mavu ane avha uri ndi avhuḓi matete ane avha na pfushi. Ai huli zwavhuḓi kha mavu ane avha na acidi nnzhi. Mavu afanela uvha ana pH ine ya fhambana ubva kha 5,5 uya kha 6,5 nahone azwi faneli u tendelwa uri i wele fhasi ha 4,5. Kha mavu ane avha na pH ine yavha nnṱha ha 6,5 maṱari ahone aya vha matsu na mathomoni ayo ha fa. Na zwimela zwine zwa vha kha mavu ane avha ana saline anga kona uvha na blackleg.

Mutsho

i hula zwavhuḓi fhethu hune havha uri ho dzika hu ya rothola. Maṱari a funa petioled na vhundeme ha ṱhoho i funa fhethu hune havha uri ho oma. Na muthetshelo uya fhela fhasi ha hei nyimelo. Uri ivhe khulwane i dovhe ivhe ya ndeme zwi ya konḓa arali hu tshilimo zwi ita uri zwi bale na u langa zwikhokhonono. Mutsho wa vhuḓi une ya kona u hula khawo ndi 18 °C uya kha 20 °C. Iya funa murothola na u hula inga hula hu - 3 °C isa vhaisale.
Khavhishi iya kona u ḓowela mutsho yo fhambananaho na hone inga tavhiwa kha nwaha woṱhe.

U Lapfa ha nga Masiari

Iya ṱavhiwa nwaha woṱhe fhedzi ayi bveledzi zwavhuḓi fhethu hune ha vha ho oma na u fhisesa.

Dzi Tshaka

Vhunzhi ha dzi khavhishi dzo vhewa nga zwigwada zwa conical kana ṱhoho dzine dza vha na swigiri, ballheaded na drum-headed ho sedziwa tshivhumbeo tsha ṱhoho zwo ṱopoliwa zwa vhewa nga hei nḓila:
Luṱabvula na tshifhefhe – Conquestador na Gladiator
Luṱabvula nanmafhelo a tshilimo – Tenacity na Conquestador
Mafheleloni a tshilimo – Hercules, Drumhead na Grand Slam
Mafheleloni atshilimo na tshifhefhe - Megaton
Dzi nga khethekanyiwa ho sedziwa mivhala yadzo na kualutshele. Maṱari anga vha madala kana matsuku avha matete kana a hwasa. Dzi tshaka hedzi dzi ya kona na u tshila hu tshi khou rothola na hone dzi na maṱari o honyekanaho madala.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe