U Ṱavha Khavhishi

U Ṱavha

Ubva kha mbeu.

Kuṱavhele

Unga ṱavha zwo tou ralo kana wa thoma nga u ita zwiraba. Hu fanela uvha ho kulumagiwa ha limiwa hune u tsela fhasi ha fanela uvha 450 uya kha 600 mm lwa nwedzi hu saathu ṱavhiwa, hu fanela u thoma ha langiwa hu tshi khou lwisa na Nematode hu saathu ṱavhiwa. Zwine zwa swika 50% zwa pfushi zwi fanela u sheliwa nga murahu ha musi hu saathu ṱavhiwa huna zwithu zwine zwa shuma u kulumaga na u lugisela u ṱavha.

U Siana

Musi u tshi khou dzi ṱavha dzi nnzhi zwimela zwi fanela u siana henefha nga 200mm kule na kule kha row dzine dza vha dzo siana nga 700mm. Hezwi zwi ya ḓisa zwimela zwine zwa swika 40 000 uya kha 50 000 ya tshimela uya nga hectara. Kha zwimela zwo linganelaho zwimela zwi fanela u siana nga 300mm kule na kule na row dzo sianaho nga 500mm hune wa ḓo kona u vha na zwimela zwo no swika 60 000 uya 65 000 nga hectara

Tshifhinga tsha u Ṱavha

U fanela u thoma wa ita zwiraba tshifhinga tshinwe na tshinwe kha nwaha.

Tshifhinga tsha u Ṱavha

Zwa u ṱavha zwi dzhia maḓuvha a 30 nga murahu ha u ita zwiraba hune zwiraba zwa vha zwi tshi khou swika 100mm u lapfa. Khavhishi inga ṱavhiwa tshifhinga tshinwe na tshinwe kha nwaha kha ḽa Afrika Tshipembe nga nnḓa ha vhupo vhune ha vha na u rothola zwo kalulaho.

Tshifhinga tsha u Aluwa

100 uya kha 120 ya maḓuvha nga murahu ha u ṱavhiwa.

Manyoro

Uri hu kone uvha na pfushi ine yavha uri yo tendelwa hu fanela u thoma ha ṱoliwa mavu. Kavhishi ndi tshiliwa tshihulwane, zwino zwa u tanganisa manyoro o ḓoweleyaho zwi ya ḓisa mvelelo dza vhudi. Organic fertilisers na yone i nga shumiswa.

Zwo tendelwaho nga vhuḓalo: nga murahu ha musi u saathu ṱavha, disc plough i fanela uvha yo lingana 1000kg ya 2:3:4 (27) uri tshimela tshi vhe na mathomo avhuḓi.
Zwini wa kona u shela Nitrogen ya nga nnṱha ha tshimela.
Vhege mbili nga murahu ha u ṱavha – 250 kg LAN per hectare
Vhege nṋa nga murahu ha u ṱavha – 350 kg LAN per hectare
Vhege dza rathi nga murahu ha u ṱavha – 500 kg LAN per hectare
U songo shela manyoro u lenga sa vhunga zwi tshi nga vhanga u khethekanya na u sa thoma ha vhudi ha ṱhoho.

U Sheledza

Musi u tshi khou sheledza zwiraba ndi luthihi nga duvha kha minwedzi ine havha hu tshi khou rothola, luvhili nga ḓuvha arali hu fhethu hune ha fhisa u swika dzi tshi lugela u ṱavhiwa.
U lima na u ṱhogomela mavu zwi fanela u itwa u itela uri musi zwiraba zwi tshi ṱavhiwa zwi ṱavhiwe kha mavu a vhuḓi na fhethu hune ha vha uri ho thaba. Nga murahu ha musi wo no ṱavha u fanela u sheledza na zwezwo, u itela tshimela tshi kone u dzula fhethu ha tsho ha vhuḓi. Ubva hafho wa kona u sheledza vhukati ha 30 na 40mm ya maḓi nga vhege, zwi tshi khou bva kha mufhiso na tshaka ya mavu.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe