U Kana na u Vhewa ha Pomegranates

© Marinda Louw
Pomegranates inga vhambadziwa sa mutshelo mutete kana une wa vha wo vhewa kana ya rengiswa sa arils, juice kana mapfura ahone.
Musi i tshi khou ya kha mashango annda ivha yo vhewa sa mutshelo une wa vha u 3.8 kg (class 1 na 2) kana 15 kg ine ya vha yo vhewa kha dzi cartons. Mitshelo ya hone i pakiwa kha pulp ntsu ya vhewa nga ngomu ha bege ya StePac ya kona u pakiwa kha dzi carton.
U shumiswa nga vhathu vha tsini hu vha ho katelwa u rengiswa hayo sa mutshelo arils ine ya divhea vhukuma kha dzi salad na zwiliwa zwa middle east, mbeu ya hone kana juice ya hone i vha yo pfuma.
U kaliwa ha hone hu vha hu tshi mangadza (kale ho vha hu calls 1) ha vha na calls 11 (kanzhi hu vha hu mitshelo ine ya vha yo swa nga duvha, ine ya fanela nga u vhewa) ha vha na calls 3 hu vha hu vhu ndeme ya juice.

U Kaniwa ha Pomegranates

©Marinda Louw
Nga mulandu wa miri ine ya vha i tshi khou vha na maluvha nga ndila tharu. Tshimela hetshi zwo leluwa uri u tshi kane, misthelo i a nwa nga zwitaila zwiraru ya kaniwa nga zwitaila zwiraru. Zwi ya leluwa uri u dzi kane arali ho ha na u fhungudzela muri zwo itwa nga ndila yone, u shumiswa ha leri zwi ya vha zwo fhungudzea.
Mitshelo unga i fara nga tshine wa khou kana ngatsho u tshi kou shavhisa u nga i vhaisa zwi itwa nga u tavhanya. Mitshelo iya vhewa zwavhudi yo thoma ya dzudzanyiwa. Mitshelo wa kona u ivhea kha dzi tray na hone i fanela u fariwa nga vhulondo hu tshi khou shavhiwa uri inga vhaisala.
Tshaka dza tshimela hetshi, dzi kaniwa u fhambana. Sa tsumbo dzi wonderful ndi dzone dzine dza thoma u vhidza nga ngomu u thoma. Arils dzi ya difha, fhedzi lukanda lu do vha lu tshi kha di vha ludala. Ha vha na lushaka lune lwa vhidziwa upfi dzi Acco na Angl Red dzi thoma u vhibva nga nnda u thoma. Lukanda lwa hone lu nga kha di vha lutsuku, fhedzi dzi arils dzi do vha dzi saathu thoma u difha. U fanela u thoma wa pfa mudifho wa swigiri u thoma u saathu kana.
U kana tshimela hetshi tsho no vhibva zwi vha zwi tshi khou bva kha tshikalo tsha swigiri na muvhala (zwothe lukanda na arils) zwazwino ha vha na u vhibva hune ha sumbedza nga 14º Brix (musi ho kaliwa swigiri) zwi ya tendelwa musi dzi tshi hou tea u iswa mashango davha nga mulayo wa Afrika tshipembe wa SAPEX. Naho zworalo swigiri ine ya vha yo tendiwa kha dzi Wonderful na Herskovitz ndi 16º Brix kha Acco 14º Brix (ya fhasisa13º Brix).

U Fariwa Havhudi Musi i Tsini na u Kaniwa Pomegranates

South Africa’s Perishable Products Export Control Board (PPECB) vha talutshedza uri tshimela hetshi ndi mitshelo ine ya sa sedze mutsho. Zwine zwa amba uri wa vhuya wa i kana i vha i si tsha ya phanda. Zwine zwa amba uri ndi zwavhudi u i kana yo no swika.
Mitshelo ya u thoma i fanela u tanzwiwa nga HACCP kana tshithu tsha u nntsha zwitshili, wa tukisa nga madi wa kona u dzi vhea nga dza ndeme, u tshi khou sedza dzine dza vha na mitwe, u vha hone ha zwikhokhoono, u sina, muvhala, tshivhumbeo u lemela.
Dzi fanela u vhewa fhethu hune ha vha uri hu ya rothola nga u tavhanya u tshi tou fhedza u paka. Zwa vhudi zwine wa nga vhea hone hu fanela uvha kha 6 - 8ºC kha mitshelo ine ya khou tea ubva.
Unga kona u i vhea zwine zwa swika vhege dza rathi fhethu hune ha vha uri hu khou rothola hu ya swika na minwedzi mitanu dzi fhethu hune hu khou kona u langiwa mutsho uya nga vha PPECB. Inwe ndila ine wa nga i shumisa ya u vhea ya vha CA ndi 3% O2 and 6% CO2 at 5ºC.
U tshinyadziwa ha murotho (u vhaisala ha musi yo dzula) zwi ya vhanga dzi arils uri dzi vhe na muvhala wa buraweni kha lukanda. Nga maanda dzine dza vha na swigiri ya fhasi ndi dzone dzine dza fhedza dzi tshi khou vhaiswa nga murotho. Swigiri a i vheiwi kha zwi kwatudzi vha ralo vho Jorrie Mulder, vha zwa u tsihudza zwa technical Pomegranate Producers Association of South Africa (POMASA).
Dzi ya shavha nga maanda u thaba u tshi khou itea u fhungudza u honyana na u bva muvhala u fanela u vhea mutshelo nga ndila yone wa ita na uri dzi dzule kha dzi bege dza plastic.

Juice ya Pomegranates

©Marinda Louw
Dzine dza vha dzi na muvhala mutsuku wo thanyaho juice ya hone i vha ina polyphenols (potent antioxidants) dzine dza thusa kha u fhungudza u zwimba. Ina vhutungu vhunzhi u fhira veini tsuku na hone u liwa ha juice ya hone zwi ya disa zwine zwa fhira 40%.
Uri u kone u vhona tshikalo tsha juice % juice = (juice weight × 100) ÷ tshileme tsha mutshelo wothe. Afrika Tshipembe Wonderful ndi yone tshaka ine ya vha ya vhudi kha juice.
Tshimela hetshi tshi ya kondisa kha u ntshiwa ha makwati nahone juice i nga tshinyadza tshiambaro. Musi u tshi khou ita zwa u sotola makwati, u fanela u thoma wa tshea nga zwituku calyx wa dzi ita uri dzi vhe thukhu. Wa panga mutshelo kha bakethe lo dalaho nga madi, wa kona u vula mutshelo wa bvisa dzi arils u tshi khou tou dzi vhumbulusa nga gunwe. Dzi arils dzi ya dzula nga fhasi ngeno malatwa ahone atshi papamala kha madi.
Juice ine wa nga vha u tshi khou iita hayani inga itwa nga u tou putedza dzi arils kha tshiambaro (kana labi line la vha lo kuna) kana u tshi khou shumisa tshithu tsha mugagasi. U fanela u namba wa bvisa mbeu wa i vhea hune ha vha hu tshi khou rothola.
Juice ine ya vha i tshi khou itelwa uya maragani i ya toda u kuniswa, na zwinwe nga murahu ha musi hu saathu i vhea kha mabodelo ayo.

Pomegranate Mbeu ya Mapfura

Mbeu ine ya vha yo omiswa ine ya vha tshena ivha ina mapfura ane aswik a18%. U vha hone ha mapfura ndi vhuhone ha mvumbo ya punicic acid ine ya vha na zwithu zwine zwa thusa kha u sa zwimbisa na vhutungu, zwine zwa thusa ulwa na lukanda lune lwa vha uri lu khou hula uri lu songo hula. Punicic acid ndi tshimela tsha mupo tshine tsha vha tsha estroigen (tshine tsha vha na dzi hormone dza musadzi).
Mapfura avha o pfuma nga omega-5 ine ya vha uri iya konda u wanala ine ya dovha ya vha na maanda vhukuma ine ya thusa kha u fhodza kana u vhuyedzedza dzi celle na hone yo sumbedza mvelelo dzine dza vha dza vhudi kha vhafumakdzi vhane vha vha uri vha khou tambudzwa nga endometrioses.
Mbeu ya hone i ya shumiswa kha mavhengele azwa u dola iya dovha ya doliwa kha lukanda ya lafha eczema ya ita uri lukanda lwo omaho lu suvhelele, ya disa elasticity hafhu kha lukanda.
Mapfura avha tshi khou bva kha pomegranate marc (mitshelo ine ya vha yo sala nga murahu ha musi hu tshiitwa juice) ine ya vha ina mbeu na pith.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe