Xana Mongongo Nut Yinga Sivela ku Lahlekeriwa hi Misisi?

© SAplants
Misinya ya Mongongo (Schinziophyton rautanenii), loyi tlhelaka yitiveka tani hi manketti, yikumeka e Dzongeni wa Afrika ngopfu ngopfu eka misava yo enta ya sandi yale Kalahari. Yitirhisiwile tani hi swakudya na xihlayisa nhlonge (sunscreen xantumbuluko na mafurha ya misisi) kuringana malembe yotala hivanhu va kwala kaya. Yina acid yo hlawuleka leyi khumbhekaka loko yi hlangana na miseve ya dyambu kuva yi endla leyara ya nsirhelelo eka nhlonge na misisi. Mafurha ya tinyungu ta kona yale henhla hi zinc (Zn) leyi tatisaka eka swirho swa nsirhelelo. Mihandzu lowu ringanaka na plum, wukwalomu ka 3.5cm hiku leha, wulanguteka tani hi matandza naswona wuwela e hansi loko wuvupfile exikarhi ka March kuya eka May. Wuna leyara yolala swinene ya nhlonge leyi dyiwaka xikan’we na nhlonge yotsindziyela leyingana tinyungu endzeni.
Mihandzu yakona yi dyiwa hi kudu na ndlopfu, laha ti humesaka tinyungu letinga basa swinene hi ndhundhuma. Loko yi khiwa hi voko, xiphemu lexi dyiwaka xa mihandzu lowu xifanele ku basisiwa loko xikhamba xingase fayiwa leswaku kuta humesiwa mafurha eka tinyungu. Tinyungu letinga tala swakudya tinga katingiwa naswona tinadziha kufana nati almonds kumbe cashews. Mihandzu leyi yi tshoveriwa enhoveni naswona yina vuswikoti byo humelerisa mafurha kambe kutika eka kususa xiphemu lexi dyiwaka i xin’wana xa swivangelo swaleswaku mongongo ayinga tirhisiwi ngopfu khale. Xiphemu lexi dyiwaka xina ti protein ta kwalomu ka 25%, mafurha ya fika eka 50% naswona yile henhla hi vitamin E (tocopherol) lah yinga kwalomu ka 560mg hi 100gm ya xiphemu lexi dyiwaka. Yina swirho swa saponification leswi endlaka leswaku mafurha ya pfuna swinene eka xisibi.
Tinyungu ta muhandzu wa Mongongo tina mafurha lawa kotaka ku tswonga mati, ku vuyelerisa, naku pfuxelela hikuva yile henhla hi linoleic acid (yile xikarhi ka 30% na 54%) naswona yitirhisiwa tani hi xihlayisa nhlonge (tani hi cleanser, moisturiser na emollient) na mafurha ya misisi. Nhlayo yati protein na mafurha lawa yanga kona ya endla leswaku mongongo oil yiva kahle swinene eka kupfuxelela nhlonge yo oma na misisi leyi tsemekelaka naswona ya pfuneta leswaku misisi yinga tsemekeli. Tani hi massage oil, mafurha ya mongongo ya pfuxelela nhlonge yo oma no kwamukela naswona yipfuna kuhorisa swilondza xikan’we no hlohletela mfuxelelo wa nhlonge.

Disclaimer ya Swavutshunguri

Vuxokoxoko lebyi i byo dyondzisa xikan’we no nyika vuxokoxoko naswona swinge tekiwi tani hi switsundzuxo swa vutshunguri. Vuxokoxoko lebyi abyi kongomisiwangi eka kuyimela switsundzuxo swa vutshunguri kumbe kutshunguriwa loku ku nyikeriwaka hi lavanga leteriwa eka swavutshunguri.

Translated by Ike Ngobeni