Nareda ke semela sa Bophirima le Bohareng ba Asia, Yuropa, Mediterranean le Leboya la Afrika. eTataisong ena, ho tla shebanwa le mefuta e mmedi e ka sehloohong e sebediswang tlhahisong ya di-oli tsa bohlokwa bakeng sa meriana hammoho le ho eketsa tatso dijong. Tsona ke Nareda ya nnete le nareda ya Senyesemane hammoho le mofuta wa Lavandin.
Lebitso la Saense: Lavandula Angustifolia
Lebitso le tlwaelehileng: Lavender, True Lavender or English Lavender
Lebitso la Saense: Lavandula Angustifolia x Lavandula latifolia
Lebitso le tlwaelehileng: Lavandin
Tlhaloso Ya Semela
Semela sa nareda ke se phelang nako e telele, se holang ho fihla boleleleng ba 1200 mm mme se na le mahlaku a malelele, a motsu ebile a le bothokwa bo botala ka mmala a nang le mahlakore a ditsenene, a holang ho ka ba bolelele ba 40 ho ya ho 50 mm. Semela se ba le makala a mmalwa a melelang mahlakoreng ho etsa sehlahla. Dipalesa tse thunyang dintlheng tsa makala ka lesihla le sebopeho se motopo o molelele, di mmala o botala ba lehodimo ho ya ho o perese e hlakileng. Lavandin yona e hola le ho feta mme e thunya dipalesa tse ngata ho feta tsa nareda ya Senyesemane.
Tshebediso
Nareda e sebediswa haholo ho hlahisa oli e kgethehileng. Bakeng sa kilograma e nngwe le e nngwe ya nareda ya Senyesemane e tlhotlwang ka mokgwa wa phofudi,ho hlahiswa oli e kgethehileng e ka bang dimililitara tse 5 ho ya ho tse 8 ml. Ha mefuta ya Lavandin e tlhotlwa ka mokgwa wa phofudi, e hlahisa oli e menahaneng habedi ka bongata empa ka monko wa meriana ya bongaka ka lebaka la boleng bo hodimo ba kiprese e ho yona. Oli e kgethehileng ya nareda ya Senyesemane, e thoholetswa ke indasteri ya tsa dibano ka lebaka la monko wa yona wa dipalesa. Oli ya nareda e boetse e sebedisetswa hape ho tsa bongaka e le sehlahiswa se thibelang ho hola ha dikokwanahloko tse bakang tshwaetso le mafu. Oli yona e ka sebediswa e le setebela-dikokonyana ebile e sebediswa ho fodiseng mafu a fapaneng ka monko wa yona.
Oli e ka boela ya sebediswa e le senoko ke di-indasteri tsa dijo le dino. Nareda e ka sebediswa e le motswako wa dipalesa tse omisitsweng tsa senkgisa-monate le lesihla la dipalesa tsa ho kgabisa.
Ditlhoko Tsa Mobu Le Ditokisetso
Nareda e holela mefuteng e fapaneng ya mobu empa e hola hantle mobung o lehlohlojane ho ya ho o lehlabathe moo metsing a kenellang le ho feta habonolo mme pH ya teng e le pakeng tsa 6.0 le 8. Lavender ya nnete e mela ka bokgabane moo mobu pH ya teng e leng hodimo athe Lavandin yona e rata moo ho nang le esete e batlang e le hodingwana.
Pele ho jalwa, ho lokela ho romelwa mobu o monyane o emetseng mobu wa ho jala laboratoring ho lo etswa ditlhahlobo. Nareda e na le metso e sa tebang mme metso ya teng, ha se hangata e holang ho feta botebo ba 300 mm. Mobu o lokela ho qhalakanngwa ho etsa boemo ba oona bo be ho 400 mm ho netefatsa hore metsi a kena hantle dipakeng. Lokisa boemo ba pH ka ho tshela kalaka ebang mobu o le esete e hodimo mme o tshele le manyolo. Lemella mobung o ka hodimo, botebo ba 300 mm nako e etsang dibeke tse nne ho ya ho tse hlano pele ho jalwa.
Matsatsing a ho qetela pele o lema, eketsa dimatlafatsi le manyolo a boemong bo botle mobung mme o sebedise trekere e phetholang mobu ho 20 cm e ka hodimo ya mobu wa ho jala. Hona ho hlaola lehola leo e ka bang le metse. Kenya disebediswa tsa ho nosetsa mme ebang ho sireletsa mobu ho tla etswa,ke yona nako e nepahetseng mme le sethopo se ka jalwa.
Boemo Ba Lehodimo
Nareda ke semela se setala ka nako tsohle, se holelang boemong ba lehodimo bo tjhesang ebile bo omme dibakeng tsa Mediterranean ebile se hola hantle ka ho fetisisa pakeng tsa di-grata tse 20°C le 28°C. Nareda e ka lengwa dibakeng tse ommeng moo ho nang pula ya bonyane 500 mm selemo ho pota, le ha feela e hola hantle moo ho nosetswang ha rothe ya ka nako tsohle. E ka hola dibakeng tse atametseng lewatle empa e hola ka bokgabane dibakeng tse phahameng mme le kgolo e ka fihla bophahamong ba dimitara tse 1500. Motjheso o hodimo haholo o na le kgahlamelo e mpe ho thunyeng ha dipalesa le ho boleng ba oli.
Mefuta Ya Dimela
Ho na le mefuta e mmedi e ka sehloohong ya nareda e hlahiswang kgwebong. Mefuta ya Nareda ya nnete kapa ya Senyesemane e thunyang dipalesa tse nnyane le ho hlahisa oli e nnyane empa e le ya boleng bo hodimo hape le mefuta ya Lavandins, e leng madinyane a teng mme e hlahisa dipalesa tse ngata le di-oli tse kgethehileng ka hektara. Nareda ya nnete ke ya boemo bo hodimo mme e theko e phahameng.
Ho na le mefuta e mengata ya nareda, mme ha o kgetha seo o labalabelang ho se jala, o ka fumana keletso ya mohokahanyi wa temo hammoho le setsibi ho tsa tlhahiso bakeng sa mefuta e fapaneng ya sebaka sa tlhahiso le ho fihlela bareki ba labalabelwang.
Mefuta ya Nareda ya Senyesemane kapa ya nnete e ratwang haholo ke: Hidcote, Munstead, Jean Davis le Vera eo e leng yona e ratwang ka ho fetisisa.
Mefuta ya Lavandin e ratwang yona ke: Abriali, Dutch Mill, Grappenmall, Grosso, Provence, Seal le Super
Translated by Maletsatsi Sejake