Chefe ya Forenche, confectioner le distiller, Nicolas-Francois Appert, o nkuwa e le ntate ya ka fanang ka dimpho ka lebaka la ho qapa ha hae ho boloka dijo tse se nang moya. Appert o thehile makolokoti ho latela mpho ya di kgau tsa franc tse 12 000 tse fanwang ke Napoleon Bonaparte ho mang kapa mang ya neng a ka etsa mekgwa o motle wa ho boloka dijo bakeng la sesole sa hae nakong e telele.
Ha ho na saense e tshetsang mabapi le ho boloka dijo le tshirelletso ya di baktheria, ho nkile Appert dilemo tse leshome le metso e mene ho fana ka tharollo. Boholo ba diteko tsa hae di ne di thehilwe ho sterilization ya dijo ka ho bedisa le ho boloka dijo tsena ka dijaneng tse sa keneleng moya.
Appert, ya neng a sa kene sekolo sa semmuso, o ile a bula fektheri ya pele ya makolokoti e Massy ka 1804 mme a hapa kgau ya Bonaparte ka 1810, kamora hore a phatlalatse seo a se fumaneng ho Le Livre de tous les Menages, ou l'Art de Conserver Pendant Plesieurs Annees Toutes les Subsians diphoofolo le Meroho (Bokgoni ba ho Boloka Mefuta yohle ya diphoofolo le Meroho Bakeng sa dilemo Tse mmalwa).
Ka nako eo, ho ne ho nka dihora tse ka bang hlano ho etsa dihlahiswa tsa seterelaezwang, tse neng di tshelwa ka dibotlolong tsa kgalase, di ne di emiswa ka mehoma, di bile di kenngwa ka metsing a chesang. Dibotlolo di ne di tiisitswe ka thata ka dikgopo le boka.
Appert ha ho mohla a utloisisang ka botlalo hore na ke hobaneng tshebetso ena e thusitse ho thibela ho bola, lebaka le hlahile halofo feela ya dilemo hamorao, kamora hore Louis Pasteur a fumane kamano pakeng tsa dikokwana-hloko le tshenyo ya dijo.
Pele, ho ne ho sebediswa dijana tsa kgalase bakeng sa polokelo, empa dijana tsa kgalase di ile tsa kgutliswa ka pele ka dijana tsa tshepe ha mohwebi wa Senyesemane, Peter Durand ka 1810, a ne a entswe ka makotikoti a ditene ka morero ona. Kajeno, makotikoti a kgona ho boloka dijo ka dilemo tse fetang tse tharo, e fokotsa tshenyo ebile e dumella bareki ho thabela ditholwana tsa bona tseo ba di ratang nako efe kapa efe ya selemo.
Mmaraka Wa Machabeng Wa Makolokoti
Tshebediso ya dijo tse entsweng ka dikgara di lebelletswe ho nyoloha ka tekanyo e potolohileng ya 3,8% ka selemo ho fihlela boleng ba di dolara tse 118 tsa dimilione tse dikete tse 20 ka 2023, jwalo ka ha ho boletswe ke Mmaraka o akaretsang wa dijo tsa makolokoti-Keketseho, Tsamiso e tsebahalang le phatlalatso (2018 - 2023). Mmaraka o laolwa ke bahlahisi ba mmalwa, ba rekisang dihlahiswa tsa bona lefatsheng ka bophara.
Mekgwa ya morao-rao ya dijo tse ka makolokoting ke ya hore dikhamphani di leke ho kenya dipakete mme haholo-holo di tsamaye ntle le BPA. BPA e emetse Bisphenol A, motswako wa maiketsetso o hokahaneng le mathata a bophelo bo botle le mathata a boitshwaro baneng.
Ntle le sena, bahlwekisi ba ntse ba leka mekgabiso e mecha ho sebetsana le matshwenyeho ka mongobo wa tswekere ya ditholwana tse ka hara makolokoti.
Translated by Sebongile Sonopo