Aforika Borwa e tšweletša maemo a godimo, eupša mothamo wa go ka ba fase wa oli ya mohlware, e ka ba ya botlalo go kgona go kgotsofatša nyakego ya borarong ya selegae. Le ge go le bjalo, Aforika Borwa e kgona go romelantle oli ya mohlware, kudu go ya dinageng tša Aforika go swana le Namibia (e ka ga ditone tše 300) le Botswana (ditone tše 200), eupša le ditone tša go ya UK (dipalopalo tša 2017).
Mafelo a Tšweletšo ya Oli ya Mohlware
Go ya ka pego ya Hortgro, 1 849 ya dihektare tša mehlware di bjetšwe ka Aforika Borwa. Se se bopa koketšego ya 110% ya pšalo ya dibjalo ka godimo ga mengwaga ye lesome go tšwa ka 2008 ge fela 1 357 ya dihektare e be e bjetšwe.
Kgolo ye kgolo go feata ka pšalo ya dibjalo e bile ka seleteng sa Motse Kapa, moo pšalo ya dibjalo tše mpsha e oketšegilego ka 640% - go tloga dihektareng tše 56 ka 2012 go ya go 414 ya dihektare ka 2018.
Tšweletšo ya oli ya mohlware ka Aforika Borwa e lebeletše kudu ka Kapa Bodikela ka 93%, mola diprofense tše dingwe, ka ntle le ka KwaZulu-Natala, di neelana ka magareng ga 1% le 3% ye nngwe le ye nngwe ya palomoka ya tšweletšo ya oli ya mohlware ya Aforika Borwa.
Ka 2018, e be e le fela 170 ya babjali ba mohlware ba ngwadišitšwego ka Aforika Borwa. Go ya ka seripa sa ba be ba lemarua ka fase ga dihektare tše tlhano. Le ge go le bjalo, babjali ba 11 ba bagolo go feta ba be ba lema go feata dihektare tše 50 wo mongwe le wo mongwe. Batšweletši ba ba tšweletša, ka palomoka, 44% ya pšalo ya dibjalo tša Aforika Borwa.
Puno ya mohlware ka Aforika Borwa e tla dirwa magareng ga Hlakola le Phuphu/Mosegamane. Dioli tše di ntšhitšwego ka Phato/Lewedi puno ya ngwaga ya oli ya mohlware ye foreše e gona.
Tšweletšo ya Lefaseng ya Oli ya Mohlware
Batšweletši ba bagolo go feta ba oli ya mohlware ke dinaga tše di ka tikologong ya Watlelegare le ka Bogareng bja Bohlabela. Magareng ga dinaga tše lesome tša godimo ke Spain, Italy, Greece, Turkey, Syria, Tunisia, Morocco, Algeria le Portugal.
Tšweletšo ya oli ya mohlware lefaseng ka moka go akanywa e fokotšega ka 5.5 % go ditone tše dimilione tše 3.130 ka sehla sa puno sa 2018/19, go ya ka Khansele ya Boditšhabatšhaba ya Mohlware (IOC).
Dinaga tšeo di itemogetšego phokotšego ye kgolo ya go feta 50% ya tšweletšo ya tšona e be e le Tunisia le Argentina. Dinaga tše dingwe tše itemogetšego fokotšego ya tšweletšo ya di akaretša Greece ka 35%, le Turkey ka 30%. Ka Italy, mameo a boso mabe a sentše mehlare ya dimilione tše 25, seo se lebišitšego go fokotšego ya 38% ya tšweletšo. Ka ntle ga se, Italy e sa le setšweletši sa bobedi se segolo go feta sa oli ya mohlware, ka morago ga Spain.
Morenkantle wo mogolo go feta lefaseng wa oli ya mohlware ke Amerika (USA), ka thekontle ya magareng ga 35% le 40% ya tšweletšo ya lefase mola naga e nago le ya tšhomišo ya theko ya fase ya fela 1.3 dilitara/motho ka ngwaga.
Bašomiši ba bagolo go feta lefaseng ke BaGirika, dilitara tše 20/motho ka ngwaga, BaSpain dilitara tša 13 le Mantariana dilitara tše11.
Direkwantle tša Oli ya Mohlware
Go ya ka dipalopalo tša Hortgro, Aforika Borwa rekilentle ditone tše ka bago 6 900 tša oli ya mohlware ka 2017. Go lekana le 70% e be e tšwa ka Spain gomme 19% go tšwa ka Italy. Dithoto tša go rekwantle go tšwa go la Argentina go bonala di oketšega go tloga ka 2015, eupša fela di sa na le seabe sa 2% sa palomoka ya direkwantle tša oli ya mohlware ka Aforika Borwa.
Translated by Lawrence Ndou