Tšweletšo ya tša bodinamune tše bonolo di šupa ka karolong ya tša bodinamune tšeo di nago le letlalo le bonolo gomme go bonolo go ebola. Di-mandarin, di-clementine, di-satsuma, di-mineolas le di-tangerine ka moka ke karolo ya sehlopha se.
Tšweletšo ya Boditšhabatšhaba
Tšweletšo ya lefase ka bophara ya tša bodinamune tše bonolo e oketšegile go tloga go ditone tše dimilione tše 26 nakong ya sehla sa 2013/2015 go ya go ditone tše dimilione tše 30 nakong ya sehla sa 2017/2018. China e be e beilwe bjalo ka batšweletši ba bagolo kudu ba tša bodinamune nakong ya sehla sa 2017/2018, ka 71% ya palomoka ya tšweletšo, gomme ya latelwa ke Mokgatlo wa Bootee bja Yuropa, yeo e rwelego maikarabelo a 10% le Turkey le Morocco, tšeo ye nngwe le ye nngwe e rwelego maikarabelo a 4% ya tšweletšo.
Mo nakong ye, ditlišwa ka nageng go tšwa lefaseng ka bophara di oketšegile go tlog aka 2 281 000 ya ditone go ya go ditone tše 2 466 000. Russia e be e beilwe bjalo ka moamogedi wa dithoto go fetiša, ka 35% ya palomoka ya ditlišwa nageng, Mokgatlo wa Botee wa Yuropa o rwele maikarabelo ka 19% ya diromelwantle tše, mola Amerika e rwele maikarabelo a 12% ya ditšwantle.
Aforika Borwa ke moromedi lefaseng wa boitshela ka bontšhi bja lefase.
Tšweletšo ya Selegae
Tšweletšo ya tša bodinamune tše bonolo e thomilego ka Aforika Borwa ka pela ka bo1980 bjalo ka phetolo ya go gola ga nyakego ya tše obelwago bonolo le tša bodinamune tša nolofatši go tšwa ka Yuropa le Bokgoši bjo bo Kopanego. Di-clementine tša mathomo di be di šetše di romelwa ka Aforika Borwa go tšwa ka Corsica ka 1973, ka dikgetho ka go latela ka pela ye e latelago go tšwa ka Spain le Morocco.
Tšweletšo ya mathomo e be e laolwa ke SA Co-operative Citrus Exchange, yeo e thomilego diteko tša tšweletšo ka bo1970 go hlaola mehuta ya maleba le mekgwa ya tšweletšo. Sa mathomo, tšweletšo e be e thibetšwe go fela ka Kapa Bodikela, ka ge tša bodinamune tše bonolo ka maemo a bosa a Watlelegare.
BFAP ka 2019 e hlaotše tša bodinamune tše bonolo bjalo ka sehlopha sa tša bodinamune tša godimodimo tša go šoma botse go ya ka karolo ya go ba le poelo godimo ya hektare, le ka kakanyo ya go tšwela pele nako ye rilego. Tša bodinamune tše bonolo di rwele maikarabelo a go ka ba 17% ya ka moka ya tša bodinamune tša go tšweletšwa ka Aforika Borwa ka 2018.
Tšweletšo
Bjalo ka ge go bontšhwa ke tša Mokgatlo wa Batšweletši ba tša Bodinamune, palomoka ya lefelo ye e lemilwego ka fase ga tšweletšo ya tša bodinamune e oketšegile go tloga go 4 960 ya dihektare ka 2009 go ya go 16 285 ya dihektare ka 2018. Eupša go feta ga bedi ga dihektare tše le dihektare tše di sa nyaka go fihlelela go šoma ka botlalo.
Kapa Bodikela e be e sa le motšweletši wa godimodimo, ka tšweletšo e ka bago 40%, gomme ya latelwa ke Kapa Bohlabela, le go fihla ka 30% ya tšweletšo le Limpopo, yeo e rwelego maikarabelo a 24%. Bontšhi bjo bonnyane le bona bo tšweleditšwe ka Mpumalanga, Limpopo, Leboa-Bodikela le KwaZulu-Natala.
Mmaraka
Bontšhi bja tša bodinamune tše bonolo ka Aforika Borwa bo romelwantle Afrika Borwa, ka bontšhi bjo bo rometšwego ntle bja go fihlelela 13,4 ya dimilione ka mapokisi a 15 kg ka 2017.
Bokgoši bja go Kopana ke lefela la rena la godimodimo la diromelwantle, ka kgaogantšho ya 32% ya palomoka ya diromelwantle, ya latelwa ke Mokgatlo wa Botee bja Yuropa, yeo e emelago kgaogantšhoi ya 26%.
Amerika Leboa le Russia, ye nngwe le ye nngwe a emetše kgaogantšho ya 10%. Tše setšego di romelwa ka ntle go ya Asia Borwa le Bohlabela, gotee le Bohlabela Bogare.
Ditšhomišo
Tša bodinamune tše bonolo di humilego ka dibithamini, kudukudu A le C, diminerale le tlhale ya dijo, ka mohola wa phepo wa go fapana gannyane mehuteng ya go fapana ya tša bodinamune tše bonolo. Seenywa se ipshinnwe mathomong se le foreše bjalo ka setlatša mpa, eupša gape se ka šomišwa ka disalateng le go apea. Ntle le se, e ka diriwa matutu, ya omišwa le go šomiwa go tšweletša dijo tša ka bolekaneng, marmaleiti, ditswaki le dioli tše bohlokwa.
Translated by Lawrence Ndou