Dimanko ke sebjalo se se enywago ka go fetola se se bolelago gore dibjalo di a fapana go ya ka bogolo go tloga ngwageng wo motee go ya go o latelago. Mekgwatšhomišo ya taolo ya serapa sa dienywa ye e lokilego, bjalo ka nontšho, ye e ka fokotšago diphapano tša dibjalo. Le ge e le gore phetogo ya 25% go ya go 30% ka ntšhiwa puno ye gare ga bokaaka bja dikuno ka tlwaelo di lebeletšwe.
Ntšho ya Kuno ya Dimanko
Puno ya dimanko e lekanyetšwa mo ntšhong ya kuno ka ditone ka heketara (palogare ya bobedi dingwaga tša ‘mo’ le ‘ka ntle’) le go ithekgile ka mengwaga ya mehlare, sebjalo sa manko, katologantšho ya mehlare mo serapeng sa dienywa, mekgwatšhomišo ya taolo (bjalo ka nontšho) le dintlha tše dingwe.
Dibjalo tša go di ntsha kuno ya godimo e akaretša Keitt ya ka morago ga sehla – ditone tše 30 ka heketara, Tommy Atkins ya pele ga sehla, Sensation le Jua, ditone ka moka tše 20 ka heketara le Keitt ye e ka ntšhago kuno ya ditone tše 15 ka heketara.
Tsela ya Puno ya Dimanko
Dimanko di nopolwa ka seatla, go fihla ka dipalo tše nne ka sehla sa puno. Seenywa le bunwa ka nako ye bitšwago boemo bja go butšwa bjo botala gape ga e a swanela go gakantšhwa le go gola. Dimanko tše di godilego di tla butšwa morago ga go nopola le go ‘reka nako’ ka go swara le go phatlalatša dienywa.
Go gola go ka rulagantšhwa ka go šomiša tšhate ya mmala ka dienywa tše di romelwago ntle goba mohlala, ka go hlola phetogo ya mmala o serolane ka fase ga Jua le dimanko tša Sensation. Dintlha tše dingwe tše bjalo ka popego, dipopego tša kgeleswa ka thoko ga matlakala le mesehlo go dikologa kutu le tšona di ka thuša go rulagantšha go itokisetša gore mohlare wo o rilego go bunwa. Hlahlobo ya ka mehla ya ponalo mo serapeng sa dienywa e bohlokwa go tseba nako ye e lokilego ya puno.
Dikutu tša dimanko di lokolola borekhu bjo bo senyang goba maswi a ka bakang tshenyo ya go fiša letlalong la dimanko. Batšweletši ba bangwe ba šomiša dikiriti tše di kgethegilego goba mosehlo go dumelela borekhu go rotha, ba bangwe ba kgeha go hlatšwa dienywa morago ga puno ka seeleng se se kgethegilego go thibela go tuka ga borekhu.
Nako ya puno ye e kgothaleditšwego ya puno ya dienywa tše di godilego ke go tloga go 09:00 go ya ka 15:00 go fokotša kelelo ya borekhu, gomme se ka se kgonege go diragala ka dinako kamoka.
Go Swara Dimanko Morago ga Puno
Dimanko di kgethwa serapeng sa dienywa, go ya ka dihlopha tša 1 go ya go 3. Seenywa sa sehlopha sa 3, kudukudu, le kgaogantšwe le ka moka ka lebaka la tshenyego ya letlalo, ye e hlodilwego ke dinonyane, maswao a go galefišwa ke phefo goba ke e nnyane kudu goba ye kgolo. Dienywa di a romelwa go diragatšwa bjalo ka go dira matutu (seenywa se se nnyane) goba go omišwa (seenywa se segolwane).
Deinywa tša sehlopha sa 1 le 2 di hlophiwa ka mokutwaneng wa go boloka go ya ka bogolo, popego, ponalo ya letlalo, le tshenyego gomme di phuthelwa mo mabokosong a 2 kg goba 4 kg.
Bolwetši bja mouta bjo bo amago mehlare le go bola ga bofelelo bja kutu ke malwetši a mabedi a bohlokwa a morago ga puno ya dienywa tša dimanko le kalafi ya meetse a borutho (HWT) e a šomišwa ka dintlha tša ditwatši dienyweng tša go romelwa ntle. HWT ga e diriwe ditikologong k9a moka tša Aforika Borwa bjalo ka ditikologo tše dingwe di sa ame ke malwetši a. Ka nako ya HWT, dienywa tše di godilego tše ditala di inelwa metsotso ye 5 ka meetseng a bidišitšwego go fihla 47 ℃. Mo thempheretšheng ye, dikhunkhwane tša go baka bolwetši di a bolawa ntle le go gobatša seenywa.
Go Butšwa ga Dimanko
Dimanko ke dienywa tša maemo a boso. Se se bolela gore di tla butšwa ka morago ga puno. Dimanko di ka bunwa ge di godile fela di sa ntše di tiile e bile di tla kgona go emelana le go sepedišwa ka meamo a thata le go swara ka tatelano bjalo ka ge di tswelela go butšwa. Bjalo ka seenywa la maemo a boso, go butšwa ga manko go tlišwa le ke go kgokaganywa ke kalafi ka gase ya ethylene.
Diphetogo tša go butšwa ga dimanko di ka diragala ka mo dithempheretšheng go tloga tša go ka ba 10 go ya go 30 °C. Hlagelelo ya mmala e lokile mo go tša go ka ba 16 °C, ge hlagelelo ya tatso ye e feletšego e ka bago 27 ºC.
Boloka dimanko ka thempheretšheng ya phapoši goba o di butšwiše ka go phuthela ka sakana ya pampiri matšatši a mabedi. Ge o tsidifaditswe, ga o kitla o butswa, le gale, faela fa di setse di budule, dimenku di ka bolokwang mo di fodisitšwego goba di kgahlišitšwe go fihla dikgwedi tše tshelelago.
Dimanko tše tala (tš di butswang) di nopolwa go dira di-atšha - ke seloki sa senoko, o jewa le dinama tse di tsididi, dikhari le setšhu, go dirwa dikomkomore gomme o ka di šomiša ka disalateng tše di ripilwego go ba tshesane, di marinaetiwe ka mešunkwane le dinoko, goba go dirwa dikomkomoree.
Translated by Lawrence Ndou