Dihlahlobo tša mabu di swanetše go dirwa mengwageng ye mmalwa ye mengwe le ye mengwe, go hlahla diphetho tša nontšho le phepo tše di sa lekalekanago tše nepagetšego le ditlhokego pele ga pšalo ya korong. Lenaneo la nontšho le tla swanela go amantšhwa go amogela phapano ya mabu ka karolo ya polasa ye e fapanego gammogo le tšhemo ye e swanago, monono wa mabu, maemo a bosa, dipoelo tše di lebeletšwego, mokgwa wa go lema gammogo le dibjalo tšeo di bjetšwego nakong ya magato a peleng a phetošopšalo.
Balemirui ba swanetše go lekanyetša dinyakwa tša monontšha le tshenyegelo ya se go kgonthiša gore tšweletšo e tšwela pele go tliša letseno. Se se fe hlaloganyo go šomiša tšhelete ye ntšhi mo monontšheng go feta tša bokgoni bja letseno bja tšhemo ye e itšego.
Motheo wa nontšho ke go kgonthiša gore dibjalo di na le phihlelelo ya phepo ye e lekanego go bulela bokgoni bja bona bja tšweletšo ka botlalo. Tlhaelo ya phepo e ka ba le khuetšo ye mpe go kgolo gomme e ka hlola kgatelelo ya dibjalo, seo ka morago se ka dira gore dibjalo di be kotsing kudu go twantšho ya tlhaselo ya dikhunkhwane le go phulega ga malwetši.
Esiti Mabung
Korong ka nepo e swanetše go tšweletšwa ka mabung a pH ye e sepelago magareng ga 5.5 go ya go 6.5 ka keloboima ya kalasiamo kloride. Phepo tše dingwe tša mabu di ka ba di se gona ge pH e wela ka fase ga 4,5. Kalaka e ka šomišwa go oketša maemo a pH pele ga pšalo, ka bontšhi bjo bo nyakegago go ya ka maemo a pH le mohuta wa mabu.
Mothopo wa kalaka o swanetše go kgethwa ka tshwanelo. Go ya ka Hlahli ya Lefelo la Dinyakišišo tša Lefapha la Temothuo ya Mabele a ma Nnyane. Tšweletšo ya Mabele a ma Nnyane ka Lefelong la fao Pula e Nago Selemo, kalaka ya dolomaete e swanetše go šomišwa ge kelo magareng kalasiamo le maknisiamo e le godimo go feta 10:1. Kalaka ya kalasiamo e swanetše go šomišwa ge kelo e le go ka fase ga 10:1 gomme diteng tša maknesiamo e le godimo go feta 40mg/kg (ppm) le kalaka ya dolomaete ge diteng tša maknisiamo di lego fasana.
Kalaka e swanetše go laolwa dikgwedi tše tharo go ya go tše nne pele ga pšalo le go kopanywa gabotse le mabu ka tekatekanyetšo goba papetlasediko gomme ya bjalwa ka gare, go ya botebong bja 200 mm go ya go 400 mm. Balemirui ba ka bjala mehutahuta ka kgotlelelo ya aluminiamo ye botse, go fokotše khuetšo ya esiti mo mebung mo tšweletšong.
Tše Tharo Tše Kgolo
Naetrotšene, fosforo le potasiamo ka moka di na le khuetšo ye kgolo. Balemirui ba swanetše go boledišana le ramahlale wa mabu goba Grain SA ka ditirišo tše di šišinywago le go ba thuša go beakanya ditšhišinyo go ya ka dinyakwa tša lenaneo la tšweletšo la bona le tikologo. Gape go botse go bolela le balemirui ba bangwe ba ka seleteng ka ga maitemogelo a bona a monontšha, go dira moptheo wa dipoelo kgahlanong le tša ba bangwe.
Go se fete 20 kg ya naetrotšene e swanetše go dirišwa ka nako ya pšalo, ka ge naetrotšene e ka fiša peu le go ba le khuetšo ye mpe go go mela, go ya ka Hlahli ya Lefelo la Dinyakišišo tša Lefapha la Temothuo ya Mabele a ma Nnyane. Tšweletšo ya Mabele a ma Nnyane ka Lefelong la fao Pula e Nago Selemo. Ditirišo tša ka godimo di swanetše go dirwa pele ga pšalo goba ya naetrotšene e swanetše go bewa kgole ka go kobiwa le peu ka nako ya go bjala ge go feta 20kg/hectare e tla dirišwa.
Balemirui ba bantšhi ba dira ditiragatšo tše pedi go ye go tše tharo tša naetrotšene go thibela go foforega le go netefatša phihlelelo ya naetrotšene ye e lekanego ka nako ya maleba ya tlhabollo. Ditirišo di swanetše go beakanywa go fase ge sebjalo sa go swana le dinawa, tše di oketšago naetrotšene mabung, di be di bjetšwe sehleng se se fetilego, eupša di beakantšwe go ya godimo ge dipoelo tša godimo di tšweleditšwe sehleng se se fetilego, goba ge go na le mašaledi a mantšhi ao a sa robiwego mabung ka nako ya pšalo, seo se ka feletša ka go nako ye mpe ya naetrotšene.
Ditiragatšo tša fosforo di swanetše go laolwa ke tšweletšo ye e bjetšwego godimo ga hektare le bokaakang bja fosforo e hwetšagalago mabung. Potasiamo ga se gantšhi e hlola poelo ye e fokolago ka Aforika Borwa, eupša ditlhaelelo di ka direga ka mabung a sehlaba a godimo ka kalaka, ka fase ga mamemo a mabu a tonyago, a kolobilego goba go a omilego le ka mabung a maemo a godimo kudu a maknisiamo le goba kalasiamo.
Dikarolo Tše Nnyane
Tirišo ya dikarolo tše nnyane, go swana le koporo, lesenke, mankanese, tshipi, molybdenum le boron, di ka no se kgotsofatše ka kgwebong mo tšweletšong ye omilego goba ditšhemo tša poelo ya palogare ye fase, ka fao balemirui ba swanetše go akanya ka kelohloko ditshenyegelo ye pele ga ge a diriša phepo ye. Ge maswao a ditlhaelelo tša phepo a hlagelela, gantšhi e a tšwelela ke ka morago ga nako kudu go bušetša tshenyo eupša dikgašetši tša letlakala di ka thuša go thibela ditahlegelo tša go feta.
Translated by Lawrence Ndou