Dipiere ka mo Afrika Borwa

© Glenneis Kriel

Mehlare ya peire e swana le mehlare ya apola, e gola gabotse mo mafelong a lego mo dileteng tša selemo le marega a go tonya ao a lekanetšego. Kapa Bodikela, ka lebaka le, e na le seripagare sa dipiere ka moka tše di tšweleditšwego ka mo Afrika Borwa. Bjalo ka ge go hlagile mo pegong ya palobatho ya Hortgro ya 207, palomoka ya tšweletšo ya dipeire ke 12 265 ya hektare ka 2017. 

Ceres Valley, mengwaga ye mentši e be e ntše e le motšweletši o mogolo ka palo ya 37% ya palomoka ya tšweletšo ya ka 2017. Lefelo la langkloof ke motšweletši wo mogolo ka palo ya 14% ka Bohlabela le 2% ka West, mme e be go latela Wolseley/Tulbagh le Groenland, gomme ye nngwe le ye nngwe e be e na le 12% ya ka fase ga tšweletšo. 

Villiersdrop/Vyeboom e be e na le palo ya 9%, mola Selete sa Klein Karoo se na le palo ya 7% le Kapa-Borwa, Piketberg le Somerset West; ye nngwe le ye nngwe e  a go ya lefelong la ka tlase ga tšweletšo.

Mehuta ya Dipiere

©Louise Brodie

Mehuta ye mogolo ya dikhalthiba tša piere tše di bjetšwego ka mo Afrika Borwa ke Packham’s Triumph, Forelle, Bon Chretien and Abate Fetel. Packham’s Triumph e be e na le palo ya go lekana 33% ya lefelo la ka tlase ga tšweletšo ka 2017, e be go latela ke Forelle ka 26%, Williams Bon Chretien ka 20% le Abate fetel le 7. 

Bjalo ka ge go bonwe mo lefelong la dienywa, Forelle e hlagile ka go welakgahlanong mo Germany gomme e ile ya tsebišwa go Afrika Borwa ka 1800s. Mohuta wo, o tšea leina la yona go tšwa go trout ya molalatladi ka lebaka la gore letlalo la yona le na le mmala wago swana le trout. Packham’s Triumph e tšweleditšwe ka mo Australia, ka mo gare ga Bon Chretien le St Germain e be e ya go Afrika Borwa ka 1992. 

Bon Chretien e hlolegilego ka mo United Kingdom gomme e ka šomišwa go mebarakeng ya go hlweka le ka gare ga ditšhitswana. Abate Fetel e tšweleditšwe go tšwa go dikhalthiba tše mmalwa ke French Monk, Abbe Fetel ka 1866 ebile e nyakega kudu ka mo Yuropa.

Sehla

©Louise Brodie

Dipiere ke dienywa tša selemo, nako ya puno e theilwe godimo ga mehuta ya dipiere le klimate. Dipiere tša Forelle ka mo Afrika Borwa di bunwa go tšwa go mafelelong a Feberware go ya go mafelelong a Matšhe. Packham’s Triumphs tšona di bunwa magareng ga Feberware gomme Bon Chretien yona go ya mathomong a Janaware.

Ditheko

©Louise Brodie

Afrika Borwa ke motšweletši yo monnyane wa boditšhabatšhaba go ya ka lefelo la ka tlase ga tšweletšo, eupša ke ye nngwe ye kgolo ya baromela ntle. Kudukudu tšweletša ke ya go romela ka ntle, e be go latela go šongwa le mmaraka wa selegae wo hlwekilego. Bontši bja dienywa tša go šongwa di ka bolekaneng gomme palo ye nnyane e a omišwa. 

Yuropa le United Kingdom ke mafelo a magolo a Afrika Borwa a diromelwantle  a dipiere tša go hlweka go ya ka bogolo le matlotlo. Kgetho ya khalthiba, ka lebaka le, e laolwa ke mebaraka ye. Dikgetho tša EU di wela lehlakoreng la dikhalthiba tša crisp, go swana le Abate Fetel le Doyenne Du Comice, mola United Kingdom yona e rata dipiere tše boleta.

Tšhomišo

©Louise Brodie

Dipiere di na le phepo ya godimo, di na le maemo a godimo a dibithamini, dimenerale, tlhale le antioxidants. Di ka lewa bjalo ka seneke goba tša šomišwa ka gare ga salate tše foreše. Di ka bewa ka bolekaneng, di ka omišwa, pureed le  go dira todi. Godimo gam o di ka dirišwa go apea le go paka.

Translated by Lebogang Sewela