Umkhiqizo Wenyama Yedada

©Ramon Velasquez

Ukufuya amadada, afuyelwa inyama yawo kuyimaraga encani eSewula Africa, begodu abasibanengi abafuyi abasabalalisa inyama le, bayisabalisela amavikili athengisa ukudla abanye abathengisi, nabafuyi kanye nomphakathi.

Nanyana kunjalo, inyama enengi yedada edliwa eSewula Africa ibuya enarheni ye-Thailand, Hungary, China kanye nenarheni yange-Brazil. Inyama ebuya enarheni le, nanyana ithengeka kuneyeSewula Africa, ayibonwa inekhwalithi efanako njengenyama yedada, esatjalaliswa bafuyi bawo bangenarheni le.

Amadada afuyelwa namaqanda wawo, kanye nensiba zawo, aphinde godu afuyelwe nokukhiqiza i-foie gras - ekusibindi esinonisiweko sedada. Umkhiqizo we-foie gras awusisemthemthweni eSewula Africa, kodwana ukuwuthumela eenarheni zangaphandle kusemthethweni.

Abakhiqizi Benyama Yamadada Bephasi

Ubunengi benyama yedada (engaphezu kwe-80%) ngekhiqizwa enarheni ye-Asia, lokha inarha ye-China ikhamba phambili ngokukhiqiza inyama yedada ephasini. I-China, nanyana kunjalo, iyinarha yesithathu ngokukhamba phambili, ngokukhiqiza inyama yedada. Lokhu kutjho bona inarha ye-China ngiyo enabathengi abanengi benyama yedada.

Abarhwebi benyama yedada abakhamba phambili abathathu ephasini zinarha ze-Saudi Arabia, Jalimani, ne-France kanye ne-Africa. I-Africa ikhiqiza inyama yedada eyi-2% ephasini, begodu abakhiqizi bayo abaziwa khulu yinarha ye-Egypt kanye neye-Madagascar.

Imihlobo Yamadada

©CreativeCommons by Gnuckx

Imihlobo yamadada efuywe khulu, ifuyelwa inyama yawo, mhlobo we-Pekin, Muscovy, Aylesbury kanye nowe-Rouen.

Umhlobo wedada le-Pekin, ekulidada elivela enarheni ye-China, kulidada elimhlophe, elinentambo e-orentji okukhanyako. Likhula kabuthaka kune-Aylesbury, kodwana lisetjenziswa ngomnqopho wokuthengisa inyama yalo, iphasi loke, ekubalwa nenarheni yange-Sewula Africa. Umhlobo wedada le-pekin, uqinile, begodu akubizi ukuwufuya, kunomhlobo we-Aylesbury. Umhlobo we-Aylesbury. Idadeli lirhona ukubekela amaqanda ayi-160 ngonyaka, begodu lingafuywa ngomqopho wokuthengisa inyamalo, nanyana amaqandalo (ibizo i-‘Peking’ lisuselwa ekudleni kwabo okuthandwa khulu).

Idada elikhulu lomhlobo we-Aylesbury elivela enarheni ye-England, linomzimba omude, obanzi notjhingelako, kanye namaphikho anombala opinki okhanyako kanye nokumhlophe, ngokwendabuko abizwa bona yi-‘White English’ idadeli lifuyelwe inyama yalo emhlophe kanye nenzotho. Inyama ye-Aylesbury ayinambala ngebanga lomzimbalo ozele amasiba amhlophe.

Idada lomhlobo we-Muscovy (laziwa nge-Barbary duck) lidada elivela enarheni ye-South America, begodu linamasiba anombala omhlophe, nonzotho, kanye nesikhokhwana esibomvu esizombeleze amehlo wawo. Amadada la, akabangi itjhada, akabanjwa malwelwe msinya begodu ajayela indawo emakhaza msinya. Abekela amaqanda ayi-100 ngonyaka.

Elihle lomhlobo we-Rouen, livela ngenarheni ye-France, begodu lifana nedada lomhlobo we-Mallard nanyana idada lesirhweni,linomzimba osamlotjhana ngebala, kanye nomgogodlha onombala ohlaza kanye nentamo. Intamo yayo, yide begou inamatjhatjhazi anombala o-orentji kanye nonzima. Amadada amakhulu la, anomzimba onamahlangothi amane, begodu akhula kabuthaka. Arhona ukubekela amaqanda ayi-100 ngonyaka.

Umhlobo wamadada we-Mule, ufuyelwe inyama yawo kanye nesibindi esinamafutha. Umhlobo wedada i-mule uphume ngokobana kuhlanganiswe umhlobo wedada i-Muscovy kanye neminye imihlobo yamadada ukukhiqiza idada elingabelethiko. Umhlobo wamadada we-mule ukhiqiza inyama eyondileko, begodu nethandelwa kobana inepilo.

Umhlobo wamadada we-Indian Runners kanye ne-Khaki Campbell’s nobekela amaqanda khulu, begodu uvamise ukusetjenziselwa amaqanda wawo.

Yini I-Peking Duck

©Lunghaiu Wandloa

I-Peking duck libizo lomhlobo wedada elisetjenziselwa ukukhiqiza inyama, lokha i-‘Peking duck’ ibuya ibe libizo lokudla.

I-Peking duck yenziwa ngokupompa umoya hlangana kweskhumba kanye nenyama ngaphambi kokobana iphekwe. Idada, ngemva kwalokho liyarostiwa, kuthi iskhumba salo kanye nenyama ziphakelwe ngokuhlukana. Inyama yedada idliwa ne-hoisin sauce, kanye ne-spring onion, ku-pancake edweni.

Translated by Busisiwe Skhosana