Sceletium Tortuosum - Traditional Mood Enhancer

© Alice Notten of Kirstenbosch

Istjalo esigibela phezulwesi i-Sceletium tortuosum - sele saziwa sasetjenziswa eSewula Africa iminyaka. Ama-Khoisan asebenzisa istjalwesi ukwenza bona ama-Dutch atjhugulule indlela ezizwa ngayo ngeminyaka yabo-1662. Saziwa njenge-tortoise fig marigold, ‘kanna’ nanyana i-‘kougoed’ (ngelimi le-Afrikaans okutjho bona into ongayihlafunya) istjalo esonyisiwekwesi besihlafunywa, sibhenywe, nanyana sidoswe njengesneyifu. Sikhiqiza imizwa yokuthaba kanye nokuphaphama begodu senza bona umuntu osisebenzisileko aledlhe. Sathulwa belusi kanye nabezumi ukugandelela iphango lokha nabaye ehlathini amalanga amanengi. Itiye eyenziwe nge- kanna ngesinye isikhathi isetjenziselwa ukwenza abantu abasela khulu bona balise utjwala begodu itelebhula yinye yaso ethelwe ebisini lebele yelapha i-colic ebantwaneni - isasetjenziswa kweminye imiphakathi esemakhaya.

Indlela yesintu yokulungisa i-‘kanna’ kukobana igaywe, ibiliswe bese iyonyiswa. Istjalwesi sivunwa (ekuvamise bone sivunwe siphelele, kodwana kususwe imirabhu), bese siyagaywa, sivakwe emgodleni (ngokwesiko gade kusetjenziswa iinkhumba zenlwane) bese siliswe amalangana ngemgodlenapho ukwenzela bona sibile. Ngemva kwalokhu sinenwa elangani sonyiswe ngemva kwalokho senziwe ipuyere sibhenywe, sihlavunywe nanyana siselwenjengetiye. Ukusigaya nokusibilisa kuqakathekile ekunciphiseni amaleveli ayingozi we-oxalic acid. Umkhiqizo ongaba yi-4 g kulindwe bona iphume ku-100 g yemateriyali efretjhi.

Kwanje sele i-Sceletium tortuosum sele ifakwa eenhlahleni ezenza bona abantu bangagandeleleki ngokomkhumbulo. Imumethe i-mesembrine kanye nehlanganisela eyaziwa ngokurhelebha i-nervous system. Ihlanganisela le isebenza njenge-serotonin-uptake inhibitors, isetjenziselwa ukwelapha ukugandeleleka ngokomkhumbulo okuhlangana nendawo, utjwala kanye nokuthembela eendakamizweni, i-bulimia nervosa kanye ne-obsessive-compulsive disorders.

UmSewula Africa wakhiqiza i-Zembrin®, okuyihlanganisela i-Sceletium tortuosum. I-Zembrin kanye ne-USA njengesihlahla esithengwako esenza umuntu azizwe athabile, kanye nesinciphisa ukugandeleleka ngokomkhumbulo. Sisetjenziswa njengesijamiseleli esirhelebha ukwelapha ukuqasuka lokha umuntu nakane-menopause, yenza ncono i-libido (lokha umuntu nakagandeleleke ngokomkhumbulo) irhelebha nge-post-traumatic stress njengencenye yeprogremu.

Ishlahlesi sivela endaweni yange-Karoo lapha ithanda ihlabath eligwari begodu ikhula ngaphasi kwemitjhana. Kulula ukuyitjala, itjalwa ngembewu nanyana ngokuyikhatha komunye umuthi ingatjalwa empotweni zokutjala. Umuthi lo uyaphumula ehlobo begodu akukafaneli uthelelelwe. Istjalwesi siyazwela lokha kunombethe. Ngombana sele sivunwe khulu i-Sceletium sele iskarisi endaweni yayo yemvelo. Sele itjalwe nendaweni ye-Nelspruit kanye ne-Tzaneen kodwana istjalwesi sivela ngokwemvelo nge-Namaqualand ne-Montagu (Western Cape) kanye ne-Aberdeen (Eastern Cape).

Ukwala Kwezemaphilo

Ilwazeli lenzelwe ukufundisa kwaphela begodu akukafaneli bona lisetjenziswe njengesiyeleliso sezepilo. Ilwazeli alikenzelwa ukujamiselela iinluleko zezepilo nanyana ukulatjhwa okunikelwa ngusiyazi wezepilo.

Translated by Busisiwe Skhosana