Indaba Kagogo Yezekolo Emphakathini WamaXhosa

UGoldie Xayiya uzitlhadlhululela indima kayise yokuba yilunga elibalulekileko lemphakathinabo, nobuhlobo bomndenakhe namfundisi.

Ubuntu Ohlonitjhwako

©Eric Miller

Ubaba bekamuntu ohlonitjhwako emphakathini wekhethu, ngombana bekangutitjhere begodu enza okunengi ukurhelebha abanye. Gade apha abanye abantu abatlhagako imirogo ebuya esimini yekhethu, abafelokazi bendaweni yekhethu nabomma abatjhiywe madodabo, asebenza emayini eJwanisbhege.

Gade alolonga abesana bendaweni yekhethu, nabantazana abafundisa ukudansa esikolweni sangekhethu. Bekuthi lokhanyana kunomdanso eholweni langakhethu bewuzokuthola kunguye ubaba odlalisa umbhino nge-gramophone yakhe ehle ebomvu nokuhlaza kwesibhakabhaka.

Emalangeni adlulileko gade sisazikhumbuza ngendaba zakade sinoMandisa Mendi ongomunye wabogogo be-Grandmothers Against Poverty and Aids besahleka kancani.Wakhulela endaweni yinye kanye nami,begodu bengikhumbula bona besimvulelela njani i-gramophone emidansweni.

Umfundisi u-Weaver

Ubaba wayeyihloko yesonto le-Anglican church, e-St Mark's nebekuyihliziyo yamaphilo wethu. Bekungilo lodwa ikerege elikhulu endaweni yekhethu begodu indawo yekhethu yathiyelelwa ngalo. Indoda yekhuwa umfundisi uWeaver, onguMinista gade eza ekhethu azositjhumayeza.

Ubaba warhelebha umfundisi uWeaver ukubuthelela abantu abasuse ebumnyameni, ababawa bona baye esontweni bayokuzwa iindaba zebhayibheli,nokukhulula boke abantwana emsebenzinabo emakhaya, ukwenzela bona baye enkolweni bayokufunda Gade bakhamba ilokitjhi loke bakhuluma nabentwana nanyana kukuphi lapha babathola khona.

Lokha uMfundisi uWeaver azokutjhumayela e-St Marks, bekafika ekhethu ngeperakhe azokuhlala nathi. Wathoma ukuza lokha ngineminyaka elisumi nambili. Gade amncani amuhle, anenhluthu ezinzima, ayindoda elungileko, wayengikara kwambala. Ngamalanga layo abantu abanzima bekungasikanengi babona amakhuwa, ngombana gade angezi emalokitjhini, njeke gade kungakajwayeleki ukubona ikhuweli liza ekhethu.

Abantu gade babuza, 'nivumelani bona alale ekhenu?' Ikhona ihotela yamakhuwa. Kungebanga lani angayi?' Kodwana uMfundisi uWeaver gade athi kubaba, angeze ngiye ehotela, ngifuna ukuzibophelela nabantu abanzima, ngokulala emizini yabo. Kwakukuhle.

Ilunga Lomndeni

©Eric Miller

Umfundisi u-Weaver gade anekumba yakhe yokulala ekhethu,elipendwe ngepende emhlophe elinombhede omutjha, namarhadeni amatjha. Gade singalali ngakhona, nanyana gade eza e-St Marks’s kanye ngenyanga. Ikumba leyo gade ibekelwe yena kwaphela.Bekuthi lokha nakezileko ubaba esithume evikilini ngomlelenjani bona siyokuthega inyama ukugidinga, gade siyidla nemirorho ebuya esimini.

Gade adla nathi ngekumbeni yokudlela, lesi bekungiso kwaphela isikhathi lapha gade sihlala ngekumbeni yokudlela ngombana gade ibekelwe iinkhathi ezikhethekileko kwaphela. Lokha umfundisi uWeaver angakezi, mina nabodadwethu gade sidlela esikotlelweni sinye, sisidluliselana, nabesana benza njalo ngendlela yesiko.

Nasiqeda ukudla ukudla kwangemva kwamadina, abentwana gade babutha iinkotlelo zoke nanyana amapleyiti ngaphandle kokutjelwa bazihlanze bebethanyele naphasi. Lokha ifluri itlhoga ukufakwa iporitjhi, gade siyiphoritjha. Ibanga lalokhu kukobana nawungaphi abentwana umsebenzi bazokukhamba ilokitjhi loke baze bangene ekingeni. Umfundisi gade afunda isiXhosa, kwathi ngesikhathi nakakhambako gade sele asazi, kodwana nasihlezi etafuleni besikhuluma isingisi. Gade asikhulumisa soke, ngitjho nabentwana.

Gade abathanda khulu abentwana. Kwathi sele kudlule isikhathi waba ngumfundisi owasitjhadisako ina nendodami esontweni i-St Marks, njeke ubaba gade angazizwa kumbi lokha anomfundisi uWeaver ngombana ukhulele eduze kwamanye amakhuwa. Umnumzana u-Groenewald, egade anevikili i-the Deckerts Hill Trading store bekungomunye wabo.

Translated by Busisiwe Skhosana