Afrika lewer 119 spesies plante aan kommersiële voedselfabrieke, wat 'n belangrike bydrae is aan die bedryf. Dit vergelyk goed met 126 vir Europa, 68 vir Sentraal-Amerika en 97 vir Suid-Amerika.
Van die 119 kommersiële Afrika-plante is 16 inheems aan Suider-Afrika: dit is Arabiese gom (akasia-tandvleis), Kremetart, Buchu, Waterblom, Rooibostee, Suurvye, Jelliepamoen (Cucumis Metuliferus), Heuningbos-Tee, Vingerhirsel, Palm wyn (Hyphaene coriacea), pêrelmielet, Livingstone of Afrika Aartappel, Marula, Sorghum, Bambara Grondbone en Akkerbone.
Inheemse Suid-Afrikaanse voedselgewasse verwys na gewasse wat oorspronklik in Suid-Afrika groei, sowel as gewasse wat in die land ingevoer is en nou as tradisionele gewasse beskou word.
Inheemse gewasse word in drie kategorieë verdeel: korrels, groente en vrugte.
Suid-Afrika het altyd nie veel gefokus op inheemse voedselgewasse nie, maar die res van die wêreld het dit later begin waardeer. Kei appel (Dovyalis caffra) is in Kalifornië gekweek en jellie pampoen (Cucumis metuliferus) word kommersieel geproduseer in Frankryk, Israel, Kalifornië en Nieu-Seeland waar dit bekend staan as kiwano.
Inheemse Graangewasse
Inheemse graangewasse wat gebruik word se sade is ryk aan stysel, proteïenverryk en geskik vir eet. Hierdie gewasse word verder verdeel in graan en pulse.Graankosse: Perakhorsel, Graansorghum
Pulse: Akkerbone, Bambara Grondbone, Mungbone, Marama Boontjie (Saad)
Inheemse Groente Gewasse
Inheemse groentegewasse word gebruik vir hul verskillende dele. Die stingels word geoes en gebruik in die voorbereiding vir kos. Hierdie gewasse word verdeel in wortels/knolle en blaar groente.Blarerig: cleome, cowpea, amaranth, blackjack, jew's mallow
Wortels/Knolle: Cassava, Amadumbe, Marama Boontjie (Knol)
Inheemse Vrugte Gewasse
Inheemse vrugtegewasse word gebruik vir hul vlesige saadverwante strukture wat soet en rou eetbaar is. Voorbeelde van vrugte is marula, suurpruim, aap oranje en suur vye.Bykomend tot hul hoë voedingswaarde, het inheemse vrugte nog 'n belangrike voordeel: hulle produseer, selfs wanneer stapelgewasse misluk (bv. tydens droogtes), en kan die 'honger gaping' tydens tye van voedseltekorte oorbrug.
Belangrike Produksie Gebiede in Suid-Afrika
‘Amaranth’, ‘Black Jack’, ‘Cleome’ en ‘Jew’s Mallow’ word die meeste in landelike gemeenskappe gebruik en word in die wild geoes.Bambara-grondbone en akkerbone groei in provinsies Mpumalanga, Noordwes, Gauteng, KwaZulu-Natal en Limpopo. ‘Cleome’, ‘Jew’s Mallow’ en ‘Amaranthus’ word in die provinsies Mpumalanga, KwaZulu-Natal, Noordwes en Gauteng aangetref.
Marula, suurpruim en wilde pruim groei in Mpumalanga, KwaZulu-Natal, Limpopo en Oos-Kaap provinsies.
Gebruik van Inheemse Voedselgewasse
Inheemse kosse word geëet as gekookte, gedroogde en soms geroosterde groente.Onvolwasse peule word gedroog of gekook terwyl onvolwasse sade gemaal word om meel te maak. Knolle word as voedselvervangers gebruik vir styselverrykte voedsel soos rys en mieliemeel.
Vrugtipes word geëet in ryp vorm, gedroogde vorm of neute en kan verwerk word tot konfyt, jellie of sap.