Zwithu zwine wa Fanela u Zwisedza musi u Nguluvhe

©Dr Jim Robinson
Nguluvhe dzi fanela u dzula nḓuni kana fhethu hune havha ho itwa luhura u tshi khou itela u dzi tsireledza kha zwilumi, malwadze, u tswiwa na u ḽiwa nga zwiḽi na u thivhela uri dzi sa tshinyadze zwimela na ngade na u phaḓaladza malwadze na u shavha dza vho fhedza dzo tswiwa. Nnḓu ya vhuḓi iya ita uri na tshifuwp tshi dzule tsho ḓi geḓa, na u fhungudza mutsiko zwine zwa fhedza zwi tshi khou bveledza nguluvhe dzine dza vha uri dzi na mutakalo.

©Glenneis Kriel
Roofs should be raised to allow good lighting and free air circulation in houses.
Nga murahu ha musi u saathu ita ṱhoḓuluso,hezwi ndi uya nga ha bugu ya Danie Visser’s Modern Pig Production zwi nga ḓura u fhira nnḓu dza 25 dza nnḓu dzine ro dzi ḓowela kha ḽa Afrika Tshipembe. Vha Afrika Tshipembe vha zwa ṋama ya nguluvhe vha amba hezwi kha Manual for emerging pig farmers:

©Glenneis Kriel
Earth camps might be okay if the camps are large enough so pigs have a dry spot to sleep.
U Dura: zwithu zwa tshi zwino zwi ya ḓura, ndi zwavhuḓi u thoma nga nguluvhe dzine dza sa tou vha nnzhi uri u kone u vhona uri zwi khou itisa hani u saathu vha na nnzhi. Musi u tshi khou lugisela hezwi u fanela u dovha hafhu wa sedza uri zwi ḓo u dura vhugai. Zwi nga vha zwavhuḓi arali u tshi nga kwama vhaḓivhi uri vha thuse kha u lugisela bindu heḽi.
Zwishumiswa zwa u Fhaṱa: nguluvhe dzi ya fhura, zwine zwa amba uri u fanela u ṋanga zwishumiswa zwo no nga tsimbi kana cement zwine zwa ḓo fhedza tshifhinga tshilapfu.

©Dr Jim Robinson
Walls can be constructed from almost any locally available material, such as wood.
Hune fdza nga Kona u Shavha Ngaho: dzi mbondo kana luhura zwi fanela uvha zwo dzhena na fhasi mavuni u thivhela nguluvhe kha unga shavha, sa vhunga dzi tshi kona vhukuma ugwa, u fanela u bvisa na zwikhokhonono zwine zwanga ḽa nguluvhe.
Madzulo: tshivhumbeo tshi fanela u ita uri hu vhe na murunzi na u vala mvula na phepho ya vhuria.
U Kulumaga zwo Leluwa: zwi fanela u leluwa uri hu kulumagee na fhasi hu fanela uvha ho khwaṱha uri hu kone u kulumagea. Nga nnḓa hu fanela uvha huhulwane na fhasi hu fanela uvha nga nḓila ine ha kna u langa madi. Heziw azwi mabi uri nguluvhe adzi tenelwi u bambela madini a vhudi.

©Dr Jim Robinson
Some pigs can thrive in simple fenced or walled camps with shelter, or open pens that provide roofed and walled areas.
Dzhena Muya: tshivhumbeo tshine tsha uri tsho valea tshi fanela uvha tsho itwa nga nḓila ine ha ḓo kona u dzhena muya uri hu sa vhe na vhuthada ha u fema. Tshifhato tshine tsha vha uri atshi duri, hu fanela u shumiswa zwithu zwa mupo zwa u dzhenisa muya, ngeno huna uri kha zwifhaṱo zwine wa ḓura vha tshi ḓi shumisa na zwithu zwi ḓuraho zwa ano maḓuvha.
U Siana: nguluvhe inwe na inwe i fanela uvha na fhethu hayo uri ivhe yo dzika. Uya nga ha mulayo wa zwa mutakalo nguluvhe dzine dza khou hula dzo dzula nḓuni, dzi fanela u siana zwine zwa lingana 1 square meter per 100 kg live mass. Dzine dza vha dzi nnḓa ndi dzone dzine dza tou ṱoḓa tshikhala tshihulwane, hune ha nga vha 15 square meters dzoṱhe dzi ya tendelwa u ita dzi tshi bvela nnḓa. U manyana zwi nga isa kha dzi nndwa, u lumiwa ha mitshila na u sa aluwa zwavhuḓi. Hune havha na tshikhala tsha vhuḓi dzi ya kona u ṋanga fhethu hune dza ḓo hu shumisa sa nnḓu ṱhukhu kule na hune dza eḓela hone, dzi tshi khou sia hunzhi hune havha fhasi ho thaba na u kulumagiwa ho kulumagiwa.
U Tsireledzea: ahu faneli uvha na tshithu tshine tsha pfa lwa u ṱhavha kana dzi ṋala zwine zwa nga vhaisa nguluvhe, na fhasi ahu faneli u vha hu tshi suvha. Tshifhaṱo tshi fanela uvha tsho fhaṱiwa hu tshi khou thivhelwa na u vhaisala.
U Kona u Swikela: hu fanela uvha na gethe, kana muṋango uri nguluvhe dzi kone u tshimbila na vhathu.