Zwa u tavha dzi Truffle Afrika Tshipembe zwi kha di vha zwituku fhedzi ndi ndowetshumo ine ya vha uri i khou hula vhukuma, ine ya vha yo disendeka kha u bveledziwa ha dzi French black truffle kha miri ya oak. Ndi hunwe u tavha hune ha vha hu tshi khou toda vhukoni ha do vha ha toda mutsho une wa vha uri wo dzika, miri ine ya vha inoculated oak, u kondelela na dzi mmbwa dzine dza vha dzo pfumbudziwa u kona u nukhedza.
U tavhiwa ha truffles zwi vha zwi tshi kho bva kha zwithu zwa thekiniki zwine zwa vha uri zwi hone uri zwi kone u vhona miri ine ya vha na zwitshili zwine zwa vha kha dzi truffle, zwine zwa vha hone hune ha vha hu tshi khou langiwa.
Uri u kone u tavha dzi truffle na u kona u tumbula (tshipida tshine ha kona u tavhiwa truffle) mutsho u fanela u vha wavhudi. Afrika Tshipembe truffle inga kona u tavhiwa fhethu hune ha vha uri hu ya rothola; u fhisa hune ha vha uri ho linganela nga masiari avhuria mutsho u fanela u vha 8°C. Vhupo hune ha vha uri ho faneliwa ndi Western Cape, KwaZulu-Natal Midlands, Dullstroom/Machadadorp na u mona na Clarens.
Mavu manwe na manwe aya tenda u tavhiwa ha truffle, fhedzi afanela u vha o limiwa nga ndila yone. Vha pH ya mavu i fanela u vha 7.9 na u sheledziwa (zwi fanela u pangiwa hu saathu tavhiwa) dzi mvula na madi zwine zwa swika 4 000 to 6 000 m3 nga nwaha.
Mbeu ya miri ine ya vha uri yo khethea (ine ya vha na vhukwamani na tshaka dza truffle dzine dza do tavhiwa kha honovho vhupo) zwi ya kona u tanganya na truffle dzine dza vha uri dzo vhaisala, zwine zwa vha mbeu ya zwitshili. Wa kona u tendela zwiraba zwa aluwa kha strerile media.
Zwine zwa nga swika minwedzi ya 18 nga murahu ha inoculation, miri ya traffle iya kona u iswa masimuni ubva hafho hu fanela u fhira minwe minwaha mina nga murahu ha musi truffle dzi tshi kaniwa tsini na midzi ya miri.
Afrika Tshipembe, miri ya English na evergreen oak ndi yone ine ya shuma kha u tavhiwa ha traffle. Uya nga vho Volker Miros ubva Woodford Truffles, miri ya hazel a i tsha shumiswa. Naho huna uri iya kona u bveledza dzi truffle u tavhanya, mushumo wa u bvisa mutshelo (matanda ane ahula o kombama ubva kha muri) dzi ita uri hu vhe na mushumo munzhi.
Kha zwine zwa vha uri zwo linganelaho, u dala ha truffle Europe zwi nga vha vhukati ha 28 na 39 kg nga hectara, fhedzi zwi ya khwinisa ndila dza u tavha na u langa, u dala zwi nga vha vhukati ha 120kg/ha.
Dzi Orchard dza dzi truffle Afrika Tshipembe dzi kha di vha thukha. Fhedzi udala ha dza kale aho ngo nwaliwa fhethu. Naho ralo huna rabulasi muthihi wa Afrika Tshipembe o tumbula zwine zwa swika 100kg nga 2020. Hezwi zwi vha zwi tshi khou swika kha 5-10kg nga hectara.
Truffles dzi kaniwa nga zwituku nga zwituku nga murahu ha minwaha mina wo tavha, fhedzi huna zwine zwa itwa nga ndowetshumo zwine zwa ita uri hezwi zwi kone u pfufhifhadziwa, vha ya zwilivhuwa vho Mr Miros. U kaniwa ha zwine zwa swika 90 uya kha120 kg/ha nga nwaha wa vhufumi zwi dzhiiwa sa zwithu zwine zwa vha zwavhudi zwine zwa vha na mbuyelo.
Black Périgord truffles dzi thoma u kaniwa vhukati ha nwedzi wa Fulwi uya kha Thangule Afrika Tshipembe. Truffle dzi vha dzo luga na u lugela u kaniwa musi dzo no vha ntsu na warty nga nnda na zwa nga ngomu zwine zwa vhonadza na mavhala matsu.
Hu ya dzhiiwa dzi mmbwa dzine dza vha uri dzo pfumbudziwa tsimuni ine ya vha i tshi khou tshimbila i tshi khou fembedza, zwine zwa ita uri hu vhe na munukhelelo wa vhudi wa umami une wa vha u tshi khou bva kha mavu. Kaleni ho vha hu tshi shumiswa dzi nguluvhe, fhedzi zwazwino azwi tsha itwa sa vhunga dzi tshi vha dzi tshi khou toda ula truffle.
Dzi truffles ndi malatwa a zwine zwa vha zwo wa fhasi mavuni. Dzi wanala 40cm utsa fhasi kha mavu a mutavha na fhasi ha mavu a vumba, vha ralo vho Volker Miros vha Woodford Truffles hangei Hout Bay.
Vhabveledzi vha truffle vha Southern Hemisphere (u fana na vha Afrika Tshipembe Chile na Australia) dzi vha dzi tshi khou iswa Europe nga tshifhinga tsha tshilimo tsha Northern Hemisphere, musi u iswa ha ya Europeaun hu fhasi.
Musi yo vhewa kha 4°C, truffle i fhedza maduvha a 18. Naho zworalo, iya lata munukhelelo wa umami flavour nga murahu ha tshifhinga.
Truffle dzi liwa dzo tou ralo; wo i tshetshelela na makaruni, na kha dzi pizza, kha risotto kana wa panga dzi soso dza infuse na kha zwinwe zwibikwa. Ine ya vha ya tshilimo ya, Burgundy/black i difha i tshi khou liwa yo bikiwa.
Vharengi vha khou tutuwedziwa uri vha kone u vhala nga nnda ha zwibveledzwa zwine zwa vha zwi na truffle. Zwi vha zwo nwaliwa upfi truffle flavour i vha isi ya vhukuma. Ai koni u kondelela u itwa ha mishonga naho huna uri zwo nwaliwa upfi ‘natural truffle flavour’ zwi vha zwi tshi khou amba uri zwi khou bva kha tshiko tsha u fana na shiitake mushrooms.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe