Zwine zwa vha zwo nona, zwo kwashekanyea nga ndila ndi zwone zwine zwa vha zwo lugela mavu. I engedza zwithu zwa u nyora sa mapfura a zwithu zwa mavu, pfushi ya zwimela kha mavu na u khwinisa u vha ha ndeme ha mavu-mbonalo ya mavu musi u tshi khou fhata zwine zwa vha zwi tshi kha dzi ndunduma.
Ndi Mini Good Compost
Good compost ina tshivhumbeo tsha zwithu zwa buraweni ine kha zwo ha vha tshithu tshine tsha vha tshi tshi khou vhonala (sa tsumbo zwitanda zwituku) zwi ya kona u vhonala.
Zwi nga nukha u fana na mavu kana daka kana ha sa vhe na zwine zwa nukha kana ha nga ho fa tshithu. I fanela uvha na pH ya 7-8 na u thaba zwine zwa nga swika 30% vhanwe vha vha divhi vha ya ri ndi 40% uya kha 50%.
Mbuyelo Ya Compost
Compost i thusa mavu uri akone u sika aggregates. Aggregates ndi dzi clumps dza mavu dzine dza vha na zwithu kha mavu, zwa u nyora na dzi organic na dzi mineral.
Compost iya thusa na kha u kwashekanya mavu a vumba, ya gonyisa aeration ya ya fhungudza compaction ya mavu.
Compost iya nokisa u sikiwa ha zwitshili kha mavu na dzi fungi. Hedzi dzi microbe dzi ya kona u kwashekana nga mulandu wa zwithu zwine zwa vha mavuni uri hu kone ubva dzi pfushi dzine dza vha dzo dzula kha zwithu zwa u nyora.
Musi dzi compost dzo no kwashekana, humus, ine ya vha yo dala nga fulvic na humic acids, zwi ya sikiwa. Hedzi dzi acid ndi dzone dza u fhedzisa. Humic acids u tumanisa dzi pfushi dzothe, nga maanda iron, i tshi khou dzi bvisa nga zwituku nga zwituku dzi tshi khou ya kha tshimela uri midzi ya tshimela i kone u dzi wana. Hedzi dzi acid dzi dovha hafhu dza vha na nitrogen, phosphorus, potassium, zinc na dzinwe dzi trace element kha tshimela ya sia na u fhungudza u dala ha muno kha mavu.
Ndila Dza U Ita Compost
Zwinwe na zwinwe zwine zwa vha uri zwo sina zwi nga shuma, nga maanda arali zwi tshi vha zwo fariwa nga ndila yone na u vha hone ha carbon:nitrogen ratio (C:N) arali i tshi khou londiwa, vha ralo vho Amigo Cantisano kha bugu yavho ya Organic Farming: Principles and Practices.
Carbon ya khwinesa ndi: nitrogen ratio kana raw materials ivha 30:1. Hezwi zwi vha zwi tshi khou amba uri C:N ya u tanganiswa ha dzi raw materials zwi fanela uvha henefha kha 30:1. Sa tsumbo, C:N ya sawdust ndi 511:1 ha dovha havha na C:N ya manyoro a khuhu 7:1. Hezwi hu vha hu u tanganelana ha vhudi, fhedzi u tanganiswa ha zwinwe zwishumiswa zwa swika kha 30:1 (u fana na seaweed - 19:1 na wheat straw - 128:1) iya kona u sumbedza zwithu zwinzhi zwine zwa vha uri zwi ya kona u lingana.
Hu nga shuma zwithu zwo tanganelanaho zwo sinaho. Hay, straw na chipped green zwi khwinisa tshivhumbeo tsha manyoro ngeno huna uri zwine zwa vha uri zwi kha di vha zwitete, manyoro a zwifuwo na zwimela zwa lwanzheni na zwone zwi ya engedza kha zwithu zwa manyoro.
U engedza 10% ya mavu ane avha na vumba zwituku zwi ya khwinisa kha tshivhumbeo na mabuse a matombo aya gonyisa zwithu zwine zwa vha na mushumo. Ahu faneli u sheliwa Lime kana gypsum u swika zwa u nyora zwo no luga na u dzulela u sedza uri zwa manyoro zwi dzula zwo thaba.
Zwa u nyora kha ngade ine ya vha uri ndi thukhu kana midini zwi fanela u tevhela milayo mithihi musi u tshi khou nanga zwithu zwa u ita manyoro, hu nga shuma mitsheo ine ya vha uri i kha di vha mitete na miroho na mabammbiri ane avha uri o kherukana na mavu a ngadeni wa zwi tanganisa nga ndila yo teaho, wa shela madi matuku uri hu kone u vha na u thaba ho teaho uri zwi kone u sina nga ndila yone.
Dzi Tshaka Dza Composting
Compost unga kona u ita nga ndila ya zwithu zwa u fhisa kana zwa u rothola. Musi u tshi khou ita nga ndila ya zwithu zwa u fhisa zwina mushumo munzhi ngauri zwi vha zwi tshi khou toda u dzula u tshi khou rembulusa uri hu kone u dala oxygen. Zwithu zwa u fhisa zwi ya vhulaya mbeu ya tshene na dzi pathogen na hone zwa tavhanya u sina.
Zwine zwa vha zwi tshi khou rothola zwi vha zwi tshi khou shuma na zwithu zwi songo dzulaho nga ndila, hune zwithu zwa u sinisa zwa vha zwi henefho hu songo dzudzaneaho. Hezwi zwithu zwi nga fhedza tshifhinga tshine tsha swika nwaha uri zwi vhe zwo fhela, u fanela u shela na inoculum ya dzi microbe dza u thoma zwi ya thusa vhukuma kha u sinisa.
Kha zwa static composting dzi sludge dza dzi soredzhi, uya kona u shumiswa dzi fene uri hu kone u dala muya kha zwithu zwi songo dzuliseaho. Vermicomposting hu vha hu tshi khou shumiswa zwivhungu uri zwi kone u kwashekanya malatwa.
Zwishumiswa Zwa Compost
Carbon-rich ine ya nga shuma ho katelwa na magwangwa adzi khumba, zwishumiswa zwa mabammbiri, dzi cardboard, straw, woodchips, sawdust, matari atie, madzudzu, miora, prunings, mahatsi o omaho na matari.
Zwine zwavha zwo dala nga Nitrogen-hu vha ho katelwa na malofha, mavhudzi na mithenga, manyoro a zwifuwo, malwatwa a sewage, mahatsi matete na matari na, mitshelo mitete na miroho ya malatwa, green cover crops, fresh weeds, seaweed, lawn clippings, na zwinwe.
U fanea u londa zwishumiswa ziwne zwa nga kunga dzi thunzi na dzi phondi, nga maanda kha static, slow-composting heaps. Ahu faneli u shumiswa masalela a nama, malasha kana charcoal, pet waste, zwimela zwine zwa khou lwala, fats na mapfura oils.
Sewage waste na sludge zwi vha zwina zwithu zwihulwane na pathogens. U fanela u sedza uri zwa u fhedzisa zwi vha zwo toliwa nga vhane vha vha vhadivhi u saathu thoma u shumisa zwimela zwine zwa vha uri zwi ya lea.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe