Nga nnda ha mapfura a hemp musi atshi khou shuma kha dzi ndowetshumo dzo yaho nga u fhambanasa zwithu zwine zwa thusa na kha u omisa kha pennde, sa pholishi na lubricant, tshimela tsha hemp (Cannabis sativa) tshi nga shumiswa sa bammbiri, tshithu tsha u bvisa vhutungu kha mavu na tshiko tsha fuel.
Musi hemp i tshi khou shuma sa bammbiri unga kona u zwi wana ubva murahu hangei nga vho 200-150 B.C. ngeno China yo vha i tshi shuma na u ita dzi nguvho dza u adzela kha mimbete tsekene. Nga century ya vhu 7, ho vhuya ha fhatiwa mill ya mabammbiri hangei Middle East na China. U shumiswa ha bammbiri la hemp zwa thoma u phadalala uya na kha mashango a devhula. Bivhili na dzi nganea dzine dza vha uri dzo nwaliwa nga u fana na Mark Twain dzo vha dzo bveledziwa nga dzi hemp na kha Russia hemp yo vha i tshi shuma u bvisa tshelede na zwi tembe.
Bammbiri li nga itwa li tshi khou bva kha fibre ine ya vha uri ndi ndapfu kana pulp ine ya vha pfufhi. Bammbiri line la vha uri lo itwa nga dzi fibre ndapfu li vha lo sekena fhedzi li tshi hwasa. Line la vha lo itwa nga ine ya vha pfufhi. Li ya vha li songo khwatha, fhedzi zwi ya leluwa u liita, li vha litete la khwatha nahone la lugela u shumiswa duvha linwe na linwe. U tshi nga engedza, hemp iya tshilea nayo sa vhunga i tshi fhedza maduvha a 120 uri i kone u hula musi u tshi vhambedza minwe miri ine ya fhedza minwaha i tshi khou hula.
Zwimela zwa hemp zwi ya thusa vhukuma kha mavu ane avha uri o tshinyadziwa nga zwa mufhalala, iya kona u nntsha vhutungu vhunwe na vhunwe vhune ha vha uri hu mavuni, i tshi khou vhu bvisa nga tshipontshi. Hemp yo vha i tshi shuma na u bvisa zwithu zwine zwa nga radioactive fhasi nga murahu ha musi ho vha na u tshinyadziwa nga Chernobyl Russia nga 1986.
Musi dzinwe dzi tsedzuluso dzi tshi khou ya phanda nga 2012 dzo sumbedza uri hemp iya kona u tsonzwa cadmium na kha mavu. Cadmium ndi tshinwe tsha tshibveledza tshine tsha bva kha zwithu zwine zwa vha zwa tsimbi zwa kale. Hemp iya kona u kulumaga vhutungu vhune ha vha kha mavu ho kateliwa na zwithu zwine zwa vha zwa tsimbi, zwikhokhonono, mavu a crude vhutungu hune ha vha kha shango. Ine ya vha yo tavhiwa kha mavu ane avha na vhutungu i fanela u shumiswa nga vhathu.
Dzi ngudo dzine dza vha uri dzo itwa kha gudedzi la Connecticut dzo wana uri mapfura a diesel anga kona u itwa nga mbeu ya hemp ine ya vha uri ndi ya ndowetshumo. Dzi ngudo dzi sumbedza uri mapfura a hemp ana 97% ya conversion rate kha biodiesel na uri biodiesel i vha yo fanelwa nga u ita zwithu zwa conventional diesel engine.
Zwinwe zwine zwa vha uri zwo sala zwi nga shuma kha u ita ethanol kana methanol. Tshinwe tshifhinga zwi vhidziwa upfi “hempanol” kana “hempoline”ndi mapfura ane avha atshi khou itwa musi hu tshi khou itwa zwine zwa vhidziwa upfi cellulolysis zwine zwa vhilisa zwa kona u nokisa hemp uri i kone u ita ethanol. Ethanol i vha hone nga murahu ha musi yo thoma u vhila ha tshimela na methanol i bveledziwa nga murahu ha musi ho omiswa zwinwe zwine zwa vha uri zwo ita thanda kha pulp ya hemp.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe