Richtersveld Fhethu ha Vhudi kha Maluvha

Zwithu zwo Valaho Fhasi

Zwa u phaḓalala ha aluvha zwiitwa nga zwithu zwo vhalaho, ho katelwa nzuleleo ya mavu,u vhudzula ha muya une wa vha u tshi khou ṱuwa na mbeu, na mufhiso, kunele kwa mvula, topography na zwa geographical inscrutables. Zwino nga tshifhinga tsha u ita maluvha, u fanela u reila u tshi khou mona uri u kone u vhona zwithu zwavhuḓi, kana u khou ṱoḓa u vhona a manzhi kana o tou tsitsikana.
Hezwi zwithu zwi ya kunga vhukuma, nahone mudali munwe na munwe uvha na mbudziso nthihi’ ndi gai hunwe hune wa nga vhona aya maluvha? Zwi tou nga u vhona ndau u kruger national park, zwine zwa takadza ndi zwa uri maluvha haḽi vha endela mashango vho no bva Japany. Zwine wa fanela u zwiḓivha ndi zwauri maluvha afuna u hula fhethu hune ho limiwa hune ho tou bviswa minwe miri kana u fhungudzwa.
Hezwi kanzhi zwi itea bulasini he ha vha hu tshi shuma u ḽa hone zwifuwo kana masimu ane ha tsha limiwa hune nga tshinwe tshifhinga ha vhidziwa uri masimu a kale. Hezwi zwiitwa ngauri maluvha adzhiiwa sa tshithu tsha u thoma u ṱavhiwa, tshithu tsha u thoma u ṱavha kha shango ḽo laṱedzwaho.
Arali shango ḽo vha ḽo litshiwa lwa tshifhinga tshilapfu hu ḓo ḓala zwiṱaka na miri, zwine zwa vha zwone zwimela zwa vhuvhili. Maluvha hanga ḓo vha na fhethu hune a ḓo mela hone ngauri ho no mela zwimela zwa vhuvhili. Zwino fhethu ha vhuḓi ha u tavha maluvha ndi fhethu hune ho litshedzelwa ahu ngo ṱavhiwa tshithu.
Sa tsumbo, humbulani fhethu hune ha tou nga dembe hune havha na maluvha kha ḽa Matjiesfontein Farm, tsini na Nieuwoudtville, hune ha tou vha tsumbo ya vhuḓi ha u ṱuṱuwedza hezwi. Tshiphiri tshi ndi tshitevhelaho: nngu dzi ya iswa masimuni mafheloni a khubvumedzi uri dzi yo fula kha maluvha ane ono oma ‘mis’, (u ita mushumo wadzo).
Zwifuwo zwi bviswa nga Ṱhafamuhwe, uri dzi fhe zwimela tshifhinga tsha u awela nga Ṱhangule/khubvumedzi maluvha athoma u bva hafhu. Ngade ya ḓaka ya Skilpad ire Namaqua National Park I shuma ngaurali, fHedzi na u lima zwavhuḓi zwi nga shuma.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe