Dzina ḽa tshisaitsi: Cucurbit Maxima
Dzina ḽo ḓoweleyaho: Pumpkin na Hubbard squash
U ṱalusa Tshimela
Haya mafhuri oṱhe ndi tshaka dza mafhuri musi dzi tshi ṱavhiwa. Tshimela tshi nga vha tshi tshi nga ḓaka kana tshimela tsha vha tsho lala fhasi mavuni. Zwoṱhe zwi ya vha na mbeu ya tshinna na ya tshisadzi kha ḽithihi. Mafhuri a nga khethekanywa avha na muvhala wa swiri, mutshena kana gireyi. Hubbard dzo ḓala fhedzi dzo ḓalaho ndi dza muvhala mudala na wa swiri. Huna tshaka nnzhi dzine dzo no hula na u ḓivhea dzi aḓivhea.Mushumo
Zwoṱhe zwi ya shuma wo zwi bika na u vhiliswa kana u gotshiwa. Dzi nga kona u ita sobo, dzi ya shumiswa na kha dzi pie dza vhewa na u vhewa. Hei miroho ndi hone tshikoni tsha beta-carotene, Vitamin A na Potassium. Mbeu yo ḓala nga Zinc unga shumisa na kha vhurotho, salad kana u ḽiwa. Zwi ya vha zwiḽiwa zwa vhuḓi zwa zwifuwo sa vhunga vho rabulasi vha tshi shumisa tshipiḓa tsha hezwi zwiḽiwa zwine zwa vha zwi sa rengisei vha fha zwipuka.Zwine mavu aṱoḓa na u lugisela
Mavu masekene ane avha na muṱavha ndi one avhuḓi. Mavu a fanela uvha o limiwa zwavhuḓi a fanela uvha na manyoro. pH ya mavu i fanela uvha vhukati ha 6 na 7.Arali hu tshi khou ḓo shumiswa zwimela zwine zwa tika hetshi tshimela hezwi zwi fanela u itwa vhege dza 12 uya kha 16 u saathu ṱavha, nga hetsho tshifhinga arali havha na tsheṋe i fanela u nntshwa. Hu fanela u limiwa nga dzembe uri hu kone u eḓana. Wa kona u ṱavha zwimela zwa u tika mafhuri uri zwi kone u ḓiwana. Uri zwi kone u hula zwavhuḓi ndi zwavhudi u shela nitrogen ine ya swika 150 kilograms ya LAN (28) nga hectare nga murahu ha musi yo no ḓi wana zwine zwa vha uri ndi 10 cm uya nnṱha.
Musi yo no vha na vhege dza 10 u saathu ṱavha mavu a fanela u ṱoliwa. Musi huna vhege ṱhanu uya kha dza rathi wo no ṱavha u fanela u bvisa zwimela zwa u tika tshimela hezwi zwi nga bva kha ndingo ri dzo vhuya dzi tshi khou ri mini. Hezwi hu nga vha Gypsum, lime ya pH kana superphosphates. Nga hetshi tshifhinga wa kona u shela manyoro arali atshi khou ṱoḓea. U fanela u tevhela hezwi nga u shela mavu u swika kha 500mm uri u kone u ṱanganisa na dzi mineral dzoṱhe.
Vhege nthihi u saathu ṱavha u fanela u shela manyoro wa a gwela nga dzembe wa kona u lugisela tshimela kana zwiraba.
Mutsho
Zwi funa vhukuma fhethu hune ha vha hu tshi khou rothola hune mufhiso wa hone wa vha vhukati ha 20°C na 30°C musi i tshi khou hula. Mufhiso wa mavu u fanela u vha vhukati ha 18°C uri mbeu i kone u takuwa.Sa vhunga tshimela tshi tshikona u ita maluvha oṱhe a tshisadzi na a tshinna ndi zwavhuḓi uri hu ḓale a tshisadzi ngauri zwi nga thusa kha u ḓala hao. Mufhiso wa 35°C kana wa nntha uya isa kha uri maluvha a ṱavhanye u ita na u ḓala zwi hule zwo ḓala ha vho ḓalesa maluvha a tshinna.
Tshaka
Huna tshaka dzine dza fhira 100 dzine wa nga ṋanga kha dzo. Ndi zwavhudi u ṱoḓa tsivhudzo kha muḓivhi wa henefho. Na u ṱoḓa tsivhudzo kha vharengisi na vharengi. Wa kona u ṱavha zwine vha rengi vha funa zwone.Dzinwe tshaka dzo nwaliwa fhasi:
Pumpkin: Crown Prince, Flat white Boer, Ford, Jarrahdale, Long Island Cheese, Queensland Blue, Star 7001 na 7022
Hubbard Squash: Green Hubbard, Chicago Warted, Golden Hubbard, Essex Red na Blue Hubbard.Translated by Khalirendwe Nekhavhambe