Zwi dovha zwa thusa u kona u lugisela zwithu zwine vha ḓo xelelwa ngazwo na tshelede ine vha ḓo sala nayo. U tshi nga engedza hoyu muthu u dovha hafhu a thusa na kha muiti wa veini uri akone uvha atshi khou lugisela u ita veini na u kona u isa kha vharengi. Zwinwe zwine zwa vha zwa khwiṋe ndi u ḓivha mbalo ya miri.
Nḓirivhe dza veini dzi kaṋiwa ho sedziwa swigiri: acid ratio zwi tshi khou bva kha zwe ya gumisa zwone veini ya hone. Sugar:acid ratio ndi mbalo ya swigiri na acid kha nḓirivhe. Dzinwe dzine dzo swika dzi vhonala nga:
Vhuḓalo ha Swigiri
Acidity
Muvhala
Muthetshelo
pH
Muthetshelo wa Swigiri
Tshikalo tsha swigiri kha nḓirivhe tshi kaliwa nga nga refractometer kana ballingmeter ya kona u sumbedzwa sa degree balling (°B) – yo no lingana na 1.0 gm/100 gm musi juice yo shelwa maḓi. Ine yavha i tshi khou ita veini tshena i nga kaṋiwa ina ± 20°B ngeno tsuku dzi tshi kaṋiwa vhukati 23 na 25°B. Tshikalo tsha swigiri tshi gonya nga 1°B hu tshi fhela maḓuvha manwe na manwe maṋa ine ya nga gonya nga 1°B nga murahu ha maḓuvha manwe na manwe mavhili zwi tshi bva kha mutsho. Tshikalo tsha swigiri tshi a hula nga murahu ha mvula kana u sheledzwa ngeno fhethu ha u dudela hu tshi engedza muthetshelo wa swigiri.Acidity kha Nḓirivhe
Acidity kha nḓirivhe iya gonya na musi swigiri i tshi khou gonya. Veini dzoṱhe dzi fanela uvha na tshikalo tsha acidity. Arali hu sina veini iya vha fhasi ya sa vhe na muthetshelo. Zwithu zwivhili zwa ndeme zwa acid ya veini ndi tartaric acid na malic acid.Tartaric acid ndi yone acid khulwane kha nḓirivhe na hone iya dzhenelela khau ḓisa muthetshelo na u ḓifha ha veini ngeno malic acid i tshi ḓa nga mvelo i wanala kha nḓirivhe. Malic acid i nga ḽiwa nga tshitzhili tsha malolactic hu tshi khou sikwa lactic acid na carbon dioxide. Tshikalo tsha Acidity tshi waniwa laboratory tsha taluswa sa gram/litre.
pH
pH ya veini i sumbedziwa nga uvha hone ha acid kha nḓirivhe. Musi pH I fhasi, hu gonya acid ya veini. Muthetshelo, vhutete na bvumbo dza veini tsuku dzi akhakhiswa nga nḓila isi ya vhuḓi nga pH yone ya vha nṱha nga 3,5-3,6. Hezwi zwi ṱaluswa sa veini dza ‘flabby'. Veini dzine dza itwa nga nḓirivhe dzine dza vha na PH khulwane adzi huli zwavhudi nahone dzi abva na muthetshelo.U kala pH ndi zwandeme vhukuma sa vhunga zwi tshi nga ṱalusa muthetshelo na u dzudzanyea na muvhala wa veini tsuku. Zwothe acid na pH zwina mushumo wa ndeme musi ri tshi ḓa kha uri veini ido dzula tshifhinga tshilapfu naa.
Muvhala
Muvhala kha veini tsuku u ṱavhanya u vhonala henefha nga vho Ṅyendavhusiku / Phando. Hu a kona u sikwa mivhala – u fana na muthetshelo – kha mutshelo nga ngomu ha lukanda. Kha vhunzhi ha vhaṱavhi vha veini tsuku,huvha hu lukanda lune lwa vha lu lutsuku zwa nga ngomu zwi dzula zwi zwi tshena. Muvhala wa veini hu sini juice – juice ivha i tsuku nḓirivhe ya hone, juice kha nḓirivhe nnzhi tsuku ivha ina muvhala usa vhonaliho.Musi juice ya nḓirivhe i tshi ṱangana na lukanda lutsuku lwa nḓirivhe, zwi tshi tangana zwi kona u ita veini tsuku. Muvhala unga vhoniwa laboratory fhedzi uya kona u vhonala na kha muṱokola nga u vula nḓirivhe wa ḓodza lukanda wa kona u vhona nuri lukanda lu khou sala naa. Ngeno vha ṱavhi vha nḓirivhe vha tshi ṱavha zwithu zwine zwa vha zwi na muvhala wa tshitopi kana mudala wo thanyaho.
Muthetshelo
Huna zwigwada zwivhili zwa muthetshelo zwine zwa waniwa kha muri wa nḓirivhe: huna nḓirivhe dza mupo musi u tshi khou thetshela ha kona u takuwa munukhelelo nga murahu ha musi hu tshi khou ṱavhiwa.Nḓirivhe dza mupo dzi sikiwa nga nḓirivhe dzne dza nga muscat hanepoot na muscadel. Muthetshelo une wa sikiwa nga tshifhinga tsha fermentation a u koni u thetshela kha nḓirivhe fhedzi i sikiwa musi hu tshi engedzwa yeast yo khetheaho uri hu kone u vhonala swigiri ine yavha kha tshimela.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe