Tlhandla ka mbirhi, ku hlahluva swibyariwa leswi swi pfuna muendli wa wayeni ku kunguhata maendlelo yayena ya wayeni na maxaviselo yakwe. Ndlela ya kahle yaku hlahluva swibyariwa iku hlayela swichocho swa madiriva kuya hi nsinya. Madiriva ya tshoveriwa eka chukele leri twananiweke: nhlayo ya acid, kuya hi leswingata humelerisiwa na muxaka wa wayeni leyi lavekaka. Chukele: nhlayo ya acid i nhlayo ya chukele na acid emadiriveni xikanwe na nkombiso wa kuvupfa. Leswi kombaka kuvupfa hileswi landzelaka: Mpimo wa chukele Acid Muhlovo Ku huma ka nantswo pH
Mpimo wa Chukele
Mpimo wa chukele eka madiriva wu pimiwa hi refractometer kumbe ballingmeter naswona wu hlayeriwa hiti degree balling (°B) – leyi ringanaka na 1.0 gm/100 gm loko kukatsiwe juzi. Colombar ya wayeni yo basa yinga tshoveriwa eka ± 20°B kasi ya madiriva yotshuka yital kutshoveriwa exikarhi ka 23 na 25°B. Mpimo wa chukele watlakuka hi 1°B eka masiku ya mune yanwana na yanwana kambe wunga tlakuka hi 1°B eka masiku yambirhi yanwana na yanwana kuya hi maxelo. Mpimo wa chukele wunga hunguteka endzhaku ka mpfula kumbe ku cheletiwa kasi mahiselo yokufumela ya engetelela kukumeka ka chukele.Acid
Acid eka madiriva ya hunguteka loko moimo wa chukele wu engeteleleka. Tiwayeni hinkwato tifanele kuva na mpimo wa acid. Loko swingaritano wayeni yita tshwama kumbe yingavi na xivumbeko. Ti acid timbirhi ta nkoka eka wayeni i tartaric acid na malic acid. Tartaric acid hiyona acid leyikulu eka madiriva naswona yi hoxa xandla eka nantswo na nhlayiso wa wayeni kasi malic acid yikumeka eka madiriva hintumbuluko. Malic acid yinga gayeriwa hi malolactic bacteria kuva yi endla lactic acid na carbon dioxide. Mpimo wa acid wutiveka e laboratory naswona wukombetiwa tani hi gram/litre.pH
Kasi pH ya wayeni inkombiso wa mpfanganyiso wa ti acid eka madiriva. Loko pH yiri ehansi, swivula kuri acid yitele eka wayeni. Nantswo, vu furexe na ku dzika ka wayeni (ngopfu ngopfu eka leyo tshuka), swikhumbeka hi ndlela yobiha ya pH leyinga e ehenhla ka 3,5-3,6. Leswi swinga hlamuseriwa tani hiti wayeni ta ‘flabby'. Wayeni leyi endliweke kusuka eka madiriva lawa yangana pH yale henhla ayi kuli kahle naswona yiva na nantswo woka wungari kahle hiku olova. Kupimiwa ka pH swina nkoka swinene hikuva swinga hlamusela nantswo, ntshamiseko na muhlovo wa wayeni yotshuka. Hivumbirhi ka swona, acid na pH swina xiave xikulu eka leswi wayeni yinga tshamisaka xiswona.Muhlovo
Kutumbuluka ka muhlovo eka madiriva ya wayeni yotshuka swisungula kuvonaka kahari na nkarhi kusukela hi December/January. Swikombiso swa mihlovo swisungula ku vonaka – kufana naswa nantswo – leswi swile ka ti leyara letinga ehansi ka nhlonge ya diriva. Eka letotala ta muxaka wa wayeni yotshuka, kova nhlonge ntsena leyingana muhlovo, swalendzeni switshama swiri swobasa. Muhlovo wa wayeni wusukela eka nhlonge kungari mati yale ndzeni- juzi eka madiriva yotala yotshuka yavonikela hi muhlovo. Loko juzi ya madiriva yi vila na nhlonge leyo tshuka, muhlovo lowu wasukela eka juzi kuva yi endla wayeni yotshuka. Muhlovo wunga vonaka e laboratory kambe swinga vonaka nale masinwini hikuva u phyandlasa diriva e u chukuchela nhlonge kuvona muhlovo lowu humaka. Madiriva lawa ya endlaka wayeni yobasa iya xitshopani kumbe rihlaza ro vonikela hi muhlovo.Nantswo
Mintlawa yimbirhi ya nantswo yakumeka eka madiriva ya wayeni: nantswo wa madiriva ya ntumbuluko na aroma leyi tisiwaka hi yeast loko ya virisiwa. Nantswo wa madiriva wa ntumbuluko wu endliwa hi madiriva yofana na muscat nantswor hanepoot xikanwe na madiriva ya muscadel. Minantswo leyiveke kona loko madiriva ya vila ayange twali eka madiriva kambe loko ku katsiwa yeast oyhlawuleka eka juzi kuva yivirisa chukele eka madiriva yatwala.Translated by Ike Ngobeni