Ndi tshimela tshine tsha vha uri ndi tsha kale vhukuma tshine tsho shuma lwa millennia nga murahu ha musi hu saathu iledziwa nga mulayo wa tshizwino nga 1930, mapfura a hemp na fibre zwo vha zwi tshi dzhenelela vhukuma kha u bvelela ha muthu. Dzi textile dzine dza vha dzi tshi khou bva kha fibre ya hemp dzo vha dzi tshi shuma u ita zwiambaro zwa masole, sails na dzi thambo dza u fara zwikepe, dzi fulaga na dzi bugu dza u vhala na zwiambaro zwa vhashumi vha mimaini nga tshifhiga tsha kale.
Mapfura a hemp ane avha na mutakalo vhukuma aya shuma kha zwiliwa, kha lukanda na zwithu zwa u dola. Iya dovha hafhu ya tavhiwa hu tshi khou itelwa uri i kone u bvisa vhutungu vhune ha vha kha mavu, sa tshithu tshine tsha kona vhukuma musi hu tshi khou itwa zwa u tshitshiwa ha zwimela uri hu kone u khwiniswa mutakalo wa zwimela.
Mushumo muhulwanea wa hemp ndi CBD mapfura a hemp (23%), ha kona uvha na zwithu zwa u londa muthu (22%) ha kona u tevhela zwa dzi ndowetshumoni (18%).
U lapfa na u khwatha ha nga nnda ha fibre ya hemp zwi ya shuma u ita zwiambaro na textile.
Sa zwe zwa vhoniwa nga vha USA National Hemp Association, tshimela tsha hemp tshi na fibre ine ya vha uri yo khwathesa ya dovha hafhu ya lapfa kha lifhasi nahone yo shumiswa ndi kale nga tshifhinga tsha vho nylon yo tumbulwa nga vho 1937. Hemp a i sini ai tharamuwi, yo vha i tshi shuma na u ita dzi thambo dza tshikepe, zwiambaro zwa masole, dzi parashutha, mihwalo na dzi thambo.
Marukhu ane avha uri ndi a vhukuma a levi o vha tshi itwa nga hemp hu tshi khou itela vhashumi vha migodini California. Nga minwaha nga tshifhinga tsha nndwa ya vhuvhili, mmbi ya US vho tutuwedza vhalimi vha Amerika uri vha tavhese tshimela tsha hemp hu tshi khou itelwa uri hu kone u bveledziwa dzi thambo zwine zwi nga si kone uya kha manwe mashango nga mulandu wa uri huna nndwa. Nga murahu nndwa ya mbo di fhela, maanda othe a uri hemp i tavhiwa ambo di iledziwa.
Malabi a hemp avha ana maanda kararu u fhira cotton nahone unga kona u atanganisa na silk na cotton uri hu vhe hu tshi khou shuma malabi oyaho nga u fhambana.
Bammbiri heli ali shandukisi muvhala, li na maanda u fhira thanda nahone li ya kondelela na musi li tshi khou sokou petiwa. U tshi nga engedza u shumisa hemp sa bammbiri zwi vha zwi tshi kondelela u fhira labi la thanda sa vhunga nga murahu ha minwedzi mina li tshi mbo di thoma u hula. Zwine zwi vha zwi tshi khou tavhanya u fhira a miri.
Nga 1941, Henry Ford, mutumbuli wa Ford Motor Company, o bveledza luphuse lwa goloi nga hemp na zwinwe zwithu zwine wa di vha zwi tshi khou itwa nga tshimela, na dzi bampara dzine dza vha dzo itwa nga hemp na zwinwe zwishumiswa. Nga 2019 vhabveledzi vha goloi ine ya vha Porsche vho bvisa 718 Cayman GT4 Clubsport hune muvhili wa hone wo vha wo itwa nga dzi fibre dza hemp na maplastic. Hemp iya kona u vala carbon fibre uri i kone u khwathisa dzi plastic resin.
Hemp mapfura a CBD aya thusa kha zwithu zwine zwa nga antioxidants, polyunsaturated fatty acids na cannabinoids zwine zwa vha hone kha mapfura, matari na tsinde. Tshinwe tsha tshithu tshihulwane cannabinoids, CBD i ya thusa kha zwa anti-inflammatory, vhutungu na upfa u tshi khou silingea.
Mapfura a hemp o bviswa kha mbeu avha o dala nga poly-unsaturated fatty acids aya dovha ashuma sa mapfura a salad na kha zwithu zwa u dola.
Mbeu ya hemp i shuma u liwa nga vhathu na zwifuwo. Iya bviswa uri i kone u ita mapfura a salad. Luphuse (lune lwa vha lwo itwa nga mbeu ya mapfura nga murahu ha musi ho no bva mapfura). Ivha yo dala vhukuma nga protein na fulauru ine ya vha na pfushi vhukuma kha zwa u baga, na u ita malegere na zwiliwa zwa u dzinza.
Zwa nga ngomu ha hemp zwi vha zwo khwatha, zwinwe zwine zwa nga luphuse zwine zwa vhidziwa upfi hurd. Hezwi zwithu zwa u khwatha zwiya shuma musi hu tshi khou fhatiwa. Zwi ya khethekanyiwa, hemp hurd hemp ya kona u tanganiswa na zwithu zwine zwa khou do fhata. Daka heli li vha li tshi khou shuma u ita zwidina na zwa u adza - zwa shuma sa zwithu zwa u faredzela zwa u fhata.
Mapfura a ya shuma sa tshithu tsha u tanzwa matanda, anga shuma sa pennde, mutshini na dzi inki. Dzi mvelelo dza zwibveledzwa dzo sumbedza uri mapfura a hemp aya shuma vhukuma, zwithu zwine zwa vha na mbuyelo, a dovha hafhu avha a sina mushonga na zwithu zwine zwa vha khombo khao.
Zwithu zwothe, zwi bveledzwa zwa hemp Afrika Tshipembe zwi vha zwo tou da. Dzi textile dzi vha dzo itwa China. Zwibveledza zwa CBD zwi bva USA. Mbeu ine ya vha na pfushi ivha i tshi khou bva Canada, ngeno huna uri zwishumiswa zwa u fhata zwi tshi khou bva United Kingdom.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe