Zwa u ita juice ya miroho na mitshelo ndi kale zwi tshi itwa zwi fhira na zwa vhulimi zwone zwine. Na kale vha zwimi vho vha vha tshi diitela dzi juice dzavho nga u dobela mitshelo vha diitela na zwithu zwine vha do shela khazwo vha tshimbila vha tshi khou rengisa, kanzhi dzinwe dzo vha dzi tshi vha dzo no vhila (sa tsumbo veini) kha oxidised (sa tsumbo vinegar) ndi zwibveledzwa zwa hone.
Hune zwa zwino ho no vha vho na zwishumisa zwine uya kona u diitela juice nga zwo zwothe.
Zwa u ita juice ano maduvha zwi vha zwi tshi khou toda maitele azwa vhulimi na u kona u lugisa zwithu zwau, u kona u fara zwithu zwau musi u tshi khou kana, u thogomela uri hu sa vhe na zwitshili na musi u tshi khou paka zwithu zwau, u vhea na u endedza.
Mutshelo une wa tou divhea vhukuma musi hu tshi khou itwa juice ya mutshelo ndi swiri, apula, ndirivhe na tshienge. Juice ine ya itwa nga matamatisi na zwine ha vha ho tanganiswa matamatisi zwi ya swika 90% kha juice ine ya vha i tshi khou itwa isina mutshelo.
Afrika Tshipembe, South African Fruit Juice Association (SAFJA) vha ya tikedza u bveledziwa ha dzi juice dza mitshelo kha ndowetshumo nahone vho di vhudza uri mbalo i do gonya uri hu kone u vha na thuthuwedzo kha ndowetshumo.
Vha Afrika Tshipembe vha ya kona u vhea mitshelo ine ya swika 1 million tonnes vha tshi khou itela uri hu vhe na dzi juice dzine dza do itwa ngeno huna uri juice ine ya itwa nga maswiri hu tshi vha yone yo dalesaho. Minwe ya mitshelo ine ya shumiswa musi hu tshi khou itwa juice ndi ndirivhe, tshienge, manngo na miri ine ya nga mapiere na dzi peaches.
Zwine zwa swika 40% zwa juice ine ya vha uri i itwa Afrika Tshipembe iya iswa kha mashango anga tsini a Afrika, hune musi dzo no bva dzi ya dovha hafhu dza iswa kha vharengi vha u mona na lothe shango zwo tuwa nga ndila ya dzi bulk na nga ndia ine dza ri u swika dza vha dzi tshi khou rengiswa na zwezwo.
Zwa u bveledziwa ha juice zwo no hula vhukuma u mona na lifhasi kha minwaha ya 10 yo fhiraho, hune ha vha na mashango ane avha uri akha di tou thoma akhou kona u bveledza zwine zwa swika 60% zwa juice ya mitshelo. Hezwi hu vha ho kateliwa na Vietnam (tropical juices na pineapple juice), Egypt (orange juice), the Philippines (coconut water na concentrated pineapple juice) na Peru (tropical juices ine yanga passion fruit).
Naho zworalo, India ndi vhone vhane vha dzhia vhuimo ha vhuvhili khau bveledza mitshelo na miroho, fhedzi hu ya vha na u humbuleliwa uri zwine zwa swika 1.5% iya shumiswa musi hu tshi khou toda u omiswa ha dovha ha humbuleliwa uri zwine zwa swika 20% zwi ya latea nga mulandu wa u tshinyala.
Vha Europe ndi vhone vhahulwane kha u isa kha manwe mashango (55%) ya juice ya mutshelo ine ya vha vhukati na Eastern Europe na Poland vha khou hula sa vhane vha dzi isa kha manwe mashango.
Brazil, ndi vhone vhabveledzi vhahulwane vha citrus, vha dovha vha vha vhone vhabveledzi vhahulwne vha juice ya citrus ine ya vha na zwine zwa swika 25% kha ine ya bveledziwa kha lifhasi. Vha USA vha bva kha vhuimo ha vhuvhili kha maraga wa dzi juice dza citrus. U bveledziwa ha juice ya maswiri ho swika he ha do fhungudzea nga zwine zwa swika 24% uya kha 1.6 million tonnes (2017/18) nga mulandu wa uri ho do vha na thahalelo ya maswiri ane avha uri o vhewa Brazil na United States.
China na Poland ndi vhone vhane vhabva phanda kha u thusa kha juice ine ya itwa nga apula ngeno hu vhone vhatanganedzi vhahulwane vha juice ya apula. Argentina ndi hone hune ha bva phanda kha u bveledza juice ya ndirivhe.
Vha Poland ndi vhone vhabveledzi vhandeme vha raspberry, blackberry, blackcurrant na Aronia pulp na puree, ine ya shuma u bveledza wine zwa nga superfruit.
Exotic juice dzine dzanga mango, watermelon, na kiwi ndi dzone dzine dza khou thoma u divhea nahone dzi khou hula vhukuma kha vhathu vhane vha vha uri vha la miroho fhedzi ho no vha na u hula vhukuma hune wa wana hu tshi vho itwa na dzi juice dza carrot, beetroot, cucumber, spinach, kale, parsley na minwe miroho na matari.
Nga nnda ha u vha tshiko tsha fluids, juice ya mitshelo ina dzi vitamin ho kateliwa na vitamins B na C, folate, potassium na antioxidants kha zwiliwa. Juice iya dovha hafhu ya tanganiswa ya pangiwa na dzi pfushi kana phytochemicals u engedza pfushi. Kanzhi juice ya mutshelo ine ya vha uri yo tanganiswa ndi yone ine ya vha ya vhudi u fhira na mutshelo wone une ya vha uri ndi ya ndeme u fhira na mutshelo wothe.
Zwa u ita juice zwi vha zwi tshi khou thusa vhukuma na kha u bvisa zwithu zwine zwa vha uri asi zwa ndeme na mitshelo ine ya sa tou vha na tshivhumbeo tsha vhudi zwine zwi nga konda uri i rengiswe mavhengeleni.
U tshi nga engedza, zwa u ita juice zwi vha na mbuyelo kha vhalimi na u thusa musi zwilinwa zwinzhi zwi sitsheho. Naho zwo ralo zwi ya toda zwinwe zwishumiswa na u kona u vhewa na zwithu zwa u pakela khazwo.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe