Huna vhathu vhane vha vha vha tou di funga kha u bveledza vhana vhane vha vha vha vha mathakheni. Hune dza vha dzi tshi hou hula hone hu nga kha di vha hu fhethu hune ha vha uri ho tsa hune ha vha hu tshi khou rengiswa hu tshi nga vha fhethu hune ha vha na khovhe dzo vhewaho kana hune ha vha tsini na gethe.
Mabulasi a mahayani kha tshitshavha vha ya kona u wana hune vha do kona u rengisa hone khovhe dzavho. Havha vhane vha vha tsini na fhethu hune ha vha huhulwane vha nga kona u wana hunwe hune ha vha ha vhudi kha u vhambadza vhane vha nga kha di vha vha tshi toda tilapia ine ya vha uri ndi tsuku kana ya fillet.
U Fuwa Vhana vha Tilapia
U fuwa tilapia, u fana na zwinwe zwithu zwi toda u lugisela, ha todea zwishumiswa zwine zwa vha uri zwo khethea. Maduvha a uri u kone u dzi bebisa ndi zwithu zwine ndi kale zwi sa tsha itwa, dzine dza vha uri ndi thukhu dzi ya vha na u kaliwa, dzothe dza tshinna dza vhupo vhuthihi dzine dzo no vhonala uri dzi ya hula na u kona u lwa na malwadze.Dzine dza vha dzi tshi khou beba dzine dza vha uri dzo khethea dzi ya vha na zwinwe khadzo zwine zwa vha uri zwi ya kona u shavhisa u bebiswa hu tshi khou londiwa mvumbo ine dza vha nayo. Vhane vha vha vha tshi khou fuwela u rengisa ndi vhone vhane vha fanela u di tumbulela vhana vhavho. Ngauri zwa sa ralo u tou ya u renga khovhe nntswa u tshi khou rengela damu lau, u fanela u humbula uri u khou thoma fhasi kha vhana. Vhana a vha duri na hone zwa u tshimbidzwa muyani dzi tshi khou iswa hune ha vha uri ndi vhukati na u tshimbidza nga magondo hune wa wana dzi tshi khou swika dzi tshi kha di tshila, zwo dzhiwa sa zwithu zwine zwa fanela u itwa.
U Alusa Tilapia
Fhethu hune wa nga dzi alusa hone hu nga kha di vha kha madi ane avha uri ha tshimbili kana kha mathannga. Hezwi zwithu azwi faneli uvha zwituku. Dzothe dzine dza vha dzi tshi khou hula dzi fhasi ha 3000 litres hu vha hu tshi tou vha u fuwa ha lufuno lwa muthu nahone dzi nga si bveledze mvelelo dza vhudi arali u tshi khou itela u rengisa.Dzine dza vha uri dzi khou hula kha madi ane vha uri ha khou tshimbila dzi fanela uvha dza fhasisa 0.25 ha nga tshivhumbeo (2 500 m²) uri hu kone uvha na madi ane avha uri ndi avhudi uri na zwiliwa zwa mupo zwi kone u dzhena zwavhudi. U hula ha hune dza vha hone hu vha hu tshi khou thusa uri na zwiliwa zwi kone u dala uri dzi kone u la nga ndila ine dza vha uri dzo dowela yone. Nahone arali dza vha dzo dzula fhethu hune ha vha uri ndi hutuku ndi hone hune ha vha na tshikhala tsha u sa vha na madi avhudi ha sokou dala na ammonia.
Thannga ine ya vha 1-1.5 m³ (1 000-1 500 litres) na kha madi ane avha uri ha khou tshimbila zwi ya ita uri dzi sa tou hula zwavhudi dza sa vhe na mutakalo. U fuwa hedzi khovhe zwi toda u dzi fha zwiliwa duvha linwe na linwe, na u tola uri dzi khou hula na.
Na u tola tshikalo tsha madi na u kona u langa zwishumiswa zwine zwa vha zwi tshi khou shuma u fana na dzi pumps na zwithu zwine zwa shuma musi dzi tshi khou vhulaiwa ndi zwithu zwa duvha linwe na linwe.
Munwe mushumo wa khalanwaha hu vha ho katelwa: u kana khovhe na u dzi vhea, mathanga na dzi filters zwi ya kulumagiwa hu tshi khou itelwa u pangiwa ha dzinwe khovhe thukhu.
Musi u tshi khou ya urenga hafhu khovhe hedzi, hu vha hu tshi khou shumiswa khovhe dza tshinna fhedzi, sa vhunga dza tshinna dzi tshi hula nga u tavhanya, dza dovha dza vha na ratio ya vhudi kha zwiliwa. Nahone u shumiswa ha dza tshinna fhedzi hu vha hu tshi kho shavhisa uri hu nga vha na vhana vhane vha vha uri avha khou todea. Vhana vhatuku vha ya vha vha zwiliwa kha khovhe dzine dza vha uri ndi khulwane. U vha hone ha dza tshisadzi zwi ya fhungudza u hula musi dzi tshi ya u vhulaiwa.
Thukhu dza tshinna dzi ya wanala kha vharengi nga mutengo une wa vha uri uya farea. Azwi tshena mushumo u bebisa dzine dza vha uri asi dza maimo anntha, wa dovha wa dzi fha zwiliwa zwine zwa dura lwa nwaha wothe wa fhedza u tshi khou wana u hula hune ha vha uri ho doweleya.
U Vhulaiwa ha Tilapia
Dzi vhulaiwa musi dzo no lugela maraga une wa khou dzi toda, tshikalo zwi bva kha vhane vha khou dzi toda natsho. Hezwi zwi nga fhambana zwi tshi khou bva kha thukhu dzine dza vha dzi 250 g, dzi funwa nga vhane vha rengisa mahayani, dzine dza vha dzi tshi khou swika 500 g dzine dza vha uri dzo kulumagiwa ndi khulwane dzi funiwa nga vhathu vhane vha vha na zwavho. Kha vhathu vhane vha vha na zwavho dzi vha dzi tshi khou rengiswa na nga mutengo wa nntha nga kg.U nga kona u i vhulaha henefho hune dza vha dzi tshi khou fuwelwa hone nga u shumisa nethe ine ya vha uri ndi khulwane ine ya fara khovhe dzine dza vha uri dzo no swikisa tshikalo tshenetsho, dzinwe dza kona u litshiwa dza hula.
Minwe mimaraga i funa khovhe dzine dza vha uri dzina maanda, dzine dza vha dzi tshi khou bva mudifho wa madi madala, vhanwe vha tshi funa dzine dza vha dzi tshi khou pfala mudifho wa bland. Mudifho wa khovhe, uya bviswa nga u dzhia tilapia ya ya madini avhudi lwa maduvha matuku. Naho zwo ralo zwine zwa konda u fana na u fara hei khovhe zwi songo vhuya zwa vuwa zwo nyadzea, nga maanda arali hune dza khou ya hone dzi tshi khou tea uvha dzi tshi khou tshila.
Dzi vha dza vhudi kha madi au dudela, tshinwe tshifhinga lwa dzi awara thukhu. Hezwi amba uri zwa u dzi vhulaha zwi fanela u vha zwo lugiselwa nga ndila ya vhuronwane, hune dza khou ya u dzula hone na uri dzi do vha dzi tshi khou ita vhugai ngauri unga swika hune wa i fara i sa tsha tendiwa maragani, u vhea kha zwikwatudzi zwi si tsha vha na mushumo khathihi na u endedza.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe