Baphaphaši ba ba ikemiseditšego ba tšweletša maemo a godimo a finkalingi. Diyuniti tša go godisetša ntle di ka bewa ka Nagafaseng goba mafelong a kgole mola go šomiwa ga hlapi gantšhi go le bja motheo le hlapi e e rekišwago ka kgorong ya polasa.
Dipolaseng tša dinagamagaeng di beilwe ka mafelong a setšhaba di tla hwetša mmaraka wa selegae wa hlapi ye nnyane ya foreše. Bao ba lego kgauswi le ditoropong ba ka hwetša mebaraka ya sebjalebjale ye e ka nyakago tilapia ye khubedu, di ntšhitšwe mala, di ntšhitšwe maswafohlapi le dikgapetla goba le difillete tša tilapia.
Go Tswadiša Difinkalingi tša Tilapia
Go tswadiša tilapia, go swana le lenaneo lefe goba lefe la kaonafatšo ya diruiwa, le nyaka mafelo a kgethegilego. Matšatši a tswadišo ya ka gae ya difinkalingi tše di kopantšhwego ka bong a fetile kgale, gomme a swanetše gore, le go ikgafa ka diphaphaši tše bjale di abago difinkalingi tša tilapia tše di kgethilwego, tša dipoo fela tša mehuta ye e ikgethago le kgolo ye e laeditšego le mehola ya go lweša malwetši.Mafelo a a kaonafaditšwego a tswadišo ya dihlapi a na le dikgato tše di kgethegilego tša go thibela tswadišo ya ka gare le go tšwetša pele pharologano ya leabela. Ke fela dipolasa tše dikgolo go feta tša hlapi ka mabaka a kgwebo tše di swanetšego go akanya ka go hloma diphaphašo tša bona. Ka tsela ye nngwe, go tsentšha diruiwa ka letamong la gago, akanya ka go reka difinkalingi. Difinkalingi ga se tša theko ya godimo le go sepedišwa ka sefofane ka mafelong a magolo a bogareng le goo sepetšwa ka tsela go ba le kabo ya godimo ya go phela di setše di lokišitšwe botse.
Kgodišetšo ya ka ntle ya Tilapia
Mafelo a kgodišetšo ya ka ntle a tilapia a ka ba ka ditankeng goba ka matangwaneng. Tše ga di a swanela go se be tše nnyane. Tanka efe goba efe ya maitirelo ya kgodišo ya ka ntle ya tilapia ya bonnyane bja go feta dilitara tše 3000 ka nnete e swanetše go ba ya balemerui ba dihlapi ba boithabišo fela gomme ba ka se tšweletše dipoelo tše kaone ka mabaka a balemirui ba tilapia ya kgwebo.Matangwana a kgodišetšo ka ntle a tilapia a swanetše go ba ka fase ga 0.25 hektare ka bogolo (2 500 m²) go tšwetša pele boleng bjo bo botse bja meetse le go dumelela kaonafatšo ya dijo tša tlhago. Letangwana le legolwale, dibaka tše ntšhi tša gore dihlapi di feoe ka tlhago. Gape, ge e le gore e tsepame e ka ba tlase kotsing ya ga tšhireletšo diphetogo tša potlako tša boleng bja meetse go swana le tahlego ya oksitšene ka lebelo goba oketšego ya ammonia go tšwa go ditšweletšwa tša ditlakala tša dihlapi ka letangwaneng le le nnyane.
Ditanka tša maitirelo tša 1 - 1.5 m³ (1 000 – 1 500 ya dilitara) le matangwana a lefase a mannyane a 100 - 500 m² a ka se dumelele bokgoni ka botlalo bja kgolo le maphelo go tilapia. Ditanka le matangwana a mannyane di tla tšweletša dipoelo tša maemo a fase, go oketša kotsi ya tahlegelo ya diruiwa le go fokotša boleng bja meetse go ba ka maemong ao kgolo le maphelo le tšona di amegile gampe.
Bolemirui bja tilapia bo ama phepo ya ka mehla ya diruiwa, go lekola le go ngwala diruiwa ka mabaka a kgolo le maphelo. Go lekola le go ngwala mellwane ya boleng bja meetse le go hlokomela didirišwa tša go swana le dipompo, dihlotli le didirišwa tša puno di dirwa letšatši ka tšatši.
Mešomo ye mengwe ya sehla e akaretša tše di latelago: dihlapi di a bunwa le go šongwa, ditanka le dihlotli di a hlwekišwa le ditanka tša kgodišetšo ya ka ntle le matangwana a hlwekišitšwe le go tsentšhwa diruiwa gape ka difinkalingi.
Go tsentšha diruiwa gape tša tilapia ka matangwaneng, dihlapi ka moka tša dipoo fela di a šomišwago, ka ge dipoo di gola ka lebelo gomme di na le na le kelo ya phetosetšo ya dijo ye e kaone. Gape, ka go šomiša dipoo fela go šitiša tšweletšo ye e sa nyakegego ya go gadika le difinkalingi. Tša go gadika le difinkalingi di phadišana ka dijo le dihlapi tše kgolwane. Go ba gona hlapi ya tshadi mafelelong go fokotša dipuno.
Difinkalingi tša dipoo fela di hwetšagala ka bophara go tšwa go baphaphaši ba ngwadišwitšwego ka thekišo ye e kwagalago. Ga go sa kwagala go tswadiša difinkalingi tša boleng bjo bo fase, di fepe ka difuru tša theko ya godimo ngwaga o le tee gomme o hwetše pubo ya maemo a fase.
Puno ya Tilapia
Puno e ka tšea karolo ge e le gore dihlapi di loketše mmaraka o itšego, bogolo bja puno bo theilwe godimo ga dinyakwa tša mmaraka. Se se ka fapana go tloga go tilapia ye nnyane ya 250 g gantši e e ratwago ka mebarakeng ya dinagamagaeng, ka botlalo goba di ntšhitšwe mala, go fihla tilapia ya kgolo kudu ya 500 g, ye e hlwekišitšwego ye e ntšhitšwego dikgapetla, ya mmaraka wa ka metsesetoropong goba wo o kaonafaditšwego. Tilapia ya mabaka a metsesetoropo e ka rekišwa ka thekišo ya godimo ka kg.Tilapia e ka bunwa ka go kgethwa go tšwa matangwaneng ka go šomiša lelokwa le legolo la go nyeuma la leswafohlapi la bogolo bjo bo itšego. Ka tsela ye nngwe, tilapia ye kgolo e ka ntšhwa ka lelokwa go tšwa ditšhelong tše nnyane le tše dingwe di tlogelwe go tšwela pele go gola.
Mebaraka ye mengwe e rata tatso ye tiileog ta ‘bohlapi’ ya meetse a matala a tilapia ye e ruilwego mola ye mengwe e rata tatso ye e bogwera. Tatso ya ‘bohlapi’ e ka tlošwa ka go swara tilapia ka meetseng a go bonala matšatši a mmalwa. Le ge go le bjalo, dikgokagano le kgatelelo ya go swara le go sepetša dipalo tše kgolo tša tilapia ye e bunwego ga e a swanela go nyatšwa, kudu ge di nyaka di phela.
Hlapi e bola gabonolo ka meetseng a maemo a boso a borutho, ka dinako tše dingwe ka gare ga diiri tše mmalwa. Ka fao dipuno di swanetše go beakanywa ka kelohloko go dumelela go šoma, go boloka goba thekišo ya tše di swarwego pele go e fokotša go fihla ka moo e ka se amogelegego. Tšidifatšo e ka hlokega ka bobedi go boloka le go sepetša dihlapi.
Translated by Lawrence Ndou