Hei mitshelo mituku ine ya difha ine ya fhambana ubva kha muvhala wa tshitopana, mutsuku uya kha wa phephulu na mutsu yo dala vhukuma dzi pfushi na zwithu zwine zwa lafha kha yo, dza dovha dza vha dzo fara lupfumo luhulwane lwa mutakalo.
Afrika Tshipembe, hu tou vha na dzine dza difha dzi, Prunus avium, ndi dzone dzine dza bveledziwa, fhedzi dzi tart na dzine dza hata, Prunus cerasus, dzi shuma kha zwithu zwa u baga na zwa u bika, dzi bveledziwa kha mashango ane anga Russia, na USA na Ukraine. U bveledziwa ha dzi cherries dzine dza difha zwo dalesa vhukuma kha la Turkey lwa minwaha, fhedzi zwazwino Chile ho no vha hone hune ha bveledziwa yone nga vhudalo kha lifhasi lothe.
Afrika Tshipembe, dzine dza lingana nga vhukati kha dza 1 000 dzi ya bveledziwa dza rengiswa dzi tshi kha di vha thethe sa mitshelo, kha vharengisi vhapo na vhavhambadzi, ngeno huna uri zwine zwa swika 26% zwi bva Afrika Tshipembe. Havha na inwe 8% ine ya vha uri i tou vhewa.
Zwibveledzwa zwa Cherry
Nga nnda ha dzine dza vha uri dzi kha di vha thethe dzine dza vha hone nga tshikalo tsha u thoma kana tsha vhuvhili dzi ya pakiwa kha dzi plastic dza punnets kana kha 5kg ya dzi cartons, dzi ya dovha hafhu dza ita na hwala ha cherry na dzi veini.
Zwinwe zwibveledziwa zwa cherry ndi cherry sauces, jams, canned na glazed ndi zwinwe zwa zwibveledzwa zwine zwa bveledziwa Afrika Tshipembe. Yo omiswaho, ya luphuse, yo rothodziwaho-ya omiswa na ya luphuse ine ya vha yo oma i tshi kha dzi philisi na yone i hone. Fhedzi dzi cherry dzi vha dzo tou fombe kha (dzi juice na zwinwe zwinzhi.) I tou disiwa.
Glazed cherries dzi bveledziwa Ficksburg kha vundu la Free State nga ndila ine ya vha uri yo leluwa fhedzi iya la tshifhinga vhukuma. Uya nga zwa sialala dzi cherry dza muvhala wa tshitopi dzi ya shumiswa, dzi saathu shanduka muvhala uri uvhe mutsuku. Arali ya vhuya ya vha na muvhala mutsuku, i fanela u thoma ya tanzwiwa muvhala uri mavhala akone ubva. Dzi cherry dzi tanzwiwa nga metabisulphite solution lwa vhege dza rathi, ya pakiwa nga zwanda, dzi tshi khou lingana wa kona u ita de-stoned.
Dzi cherry dzi ya vhiliswa lwa maduvha matanu kha mufhiso wa 90°C ya vhewa kha 50°C lwa vhege mbili. Nga murahu ha musi u tshi fhedza u bika, u fanela u shela swigiri na u panga muvhala. Musi u saaathu paka, dzi cherry dzine dza vha uri dzo no shumiwa dzi ya iswa kha tafula uri u kone u vhona uri zwithu zwothe zwo bva na. Hedzi dzi cherry dzine dza vho dzo kuna dzi ya shuma vhukuma kha zwithu zwa u baga u mona na khalanwaha ya easter na dzi khirisimusi.
Zwa u kona u vhea dzi cherry dza muvhala wa tshitopi, unga zwikhethekanya zwa wela kha zwigwada zwiraru: glazed cherries, Maraschino na non-bleeding ndi dzi cherry dzine dza vha dzi tshi khou vhewa kha zwikoti. Zwine zwa swika 10% dza dzine dza vha dzo vhewa ndi dzine dza bva Afrika Tshipembe; dzinwe dzothe dzi vha dzi tshi khou bva Italy.
Ndi Mini dzi Maraschino Cherries?
Maraschino cherries asi dzi tshaka dza cherry fhedzi ndi dzine dza vha dzo vhewa dzine dza vha na muvhala mutsuku wo thanyaho, kanzhi dzi shumiswa kha dzi cocktails na dzi dessert, u fana na dzi ice cream.
Vhubvo ha maraschino cherries dzi bva dubo lwa ‘marasca’, thukhu dzine dza hata, nntsu dzine dza hula dza vha daka tsini na madini. Iya kona u kondelela musi wo tou i lovhea kha halwa vhune ha vhidziwa upfi ‘Marascino’. Iya bveledziwa hu tshi khou itelwa mbuyelo fhedzi adzi vhewi na halwa, fhedzi na zwithu zwine zwa nga swigiri, zwine zwa thusa uri u engedziwa ha calcium zwiita uri dzi cherry dzi khwathe.
Mbuyelo ya Cherries
Dzi Cherries ndi zwiliwa zwine zwa vha uri zwo dalesa vhukuma dzi pfushi, dza vha fhasi kha dzi kg dza dalesa dzi fibre, polyphenols, carotenoids, vitamin C na potassium. Polyphenols, carotenoids na vitamins E na C dzi thusa kha zwa ulafha na zwithu zwine zwa zwimbisa kha muvhili wa muthu zwi ya fhola. Dzi mvelelo ubva kha dzi ngudo dzo fhambanaho dzo wanulusa vhutanzi vhune ha ri u liwa ha dzi cherry zwi ya thusa kha mitakalo zwa dovha zwa thusa na kha u fhungudza khonadzeo dza uvha hone ha vhulwadze ha arthritis.
Sweet cherries dzo dalesa zwithu zwine zwa thusa kha mutakalo zwa dovha zwa ralo na kha dzi tart dzine dza hata, dzine dza vha na tshikalo tshithihi tsha swigiri. Dzi cherry dza tart dzi vha dzo dala zwithu zwine zwa hata na u vhavha dza dovha dza dala zwithu zwine zwa kona u lafha.
Nga nnda ha u kona u lafha, kha cherry ndi hone tshikoni tsha melatonin, ndi hormone ine ya thusa kha u kona u vusa muvhili une wa vha uri wo edela u kone u vuwa na u dovha hafhu u edela.
Zwa ndeme:
Ndivho hei i thusa kha uri u kone u guda fhedzi azwi faneli u dzhiiwa sa zwithu zwine zwa vha uri zwo ambiwa nga dokotela.kana wa nyadza ndaela ya dokotela wa thoma u shumisa hezwi.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe