Nguva ya Ma-Avocado

© Photo courtesy of the California Avocado Commission

Ma-avocado e Afrika Dzonga i mihandzu ya xixika, leyi humelerisiwaka eka tindzhawu leti tsakamaka ta tiko, ngopfu ngopfu e Limpopo na Mpumalanga. 

Ekusunguleni, akuri na tinxaka tinharhu leti ati lulamele vuhumelerisi bya ma-avocado. Akuri na muxaka wo chava gwitsi wa West-Indian lowu tumbulukeke laha ku hisaka kutlhela kutsakama exikarhi ka America, loko muxaka wa Mexican wu hanya kahle laha kunga hola, eka tindzhawu tale tintshaveni laha kungana maxelo yo hambana hambana lawa ya hundzaka mpimo. Muxaka wa vunharhu, Guatemalan, lowu tsakelaka tindzhawu to hola, eka swiyimo swa tropicalleswingana nhlayo yintsongo ya maxelo lawa yatlulaka mpimo. 

Tinxaka ta ‘Modern’ leti fanaka na Fuerte, letingana ndhuma e Afrika Dzonga, ti tumbuluxiwile hi mpfanganyiso wa tinxaka ta ntumbuluko ta ma-avocado. Eka Fuerte, mpfanganyiso exikarhi ka Guatemalan na Mexican, wupfumelela muxaka lowu kuva wu kula eka maxelo lawa ya anameke kutlula muxaka hi woxe wa Guatemalan.

Nguva ya Ntshovelo wa ma-Avocado

©Chris Wessels Photography

Nkarhi waku tshovela ma-avocado swiya hi xiyimo xa maxelo ya ndzhawu xikanwe na muxaka. E Afrika Dzonga, ma-avocado yotala ya humelerisiwa kusuka hi March kuya eka September, kuya hi ndzhawu ya vuhumelerisi na muxaka leswi swinga engetelelaka nguva kusukela hi February kuya eka November. 

Xikombiso, muxaka wa Fuerte wutshoveriwa kusukela hi February kuya eka April eka tindzhawu tale Levubu en’walungwini wa xifundzha xa Limpopo. Kuriku, yanga tshoveriwa kusukela hi May kuya fika hi August e dzongeni wa xifundza xa KwaZulu-Natal. Fuerte i muxaka lowu hatlisaka wuvupfa wa ma-avocado.

Yin’wana ya muxaka wa Ryan, lowunga tshoveriwaka ekuheleni ka October kusuka e mapurasini ya KwaZulu-Natal. Tinxaka tin’wana leti hlwelaka hileti ta Lamb Hass, lowu hlwelaka ku tshoveriwa, xikan’we na lerikulu ra xirhendzevutani ra Reed, Carmen-Hass na Gem.

Hikwalaho ka nguva ya nkarhi wokarhi ya kukumeka ka ma-avocado e Afrika Dzonga, vahumelerisi votala lavangariki va mfumo va tumbuluxe tinxaka tin’wana leswaku vata engetelela nguva ya ntshovelo. Swikombiso swimbirhi swikatsa GEM, leyi tshoveriwaka endzhaku ka mune wa mavhiki endzhaku ka Hass, na Carmen-Hass, leri hatlaka rivupfa, ritshoveriwa mune wa mavhiki kungase tshoveriwa muxaka wa Hass.

Translated by Ike Ngobeni