Makgala le Dikgohlopo tsa Richtersveld

Kokerbooms

©Shem Compion

Difate tsa Lekgala ke tse ding tse tlwaelehileng sa Richtersveld. Hape e bitswang kokerbooms, kapa difate tsa kgohopo, tse hlabosang tsena tse ntle di ka phela dilemo tse 400 mme di hlaha ka mefuta e sa tshwaneng le boholo. Di tlwaelehile haholo mme di ka bonwa di kgomarela marokgo a majwe mme, ka dinako tse ding, ka thoko ho tsela. Lebitso 'sefate sa kgohlopo' le bolela balemi ba Bushman le Khoikhoi, ba neng ba atisa ho nka metsu ya bona makaleng a sefate sa kgohlopo.
Ka hare ho Richtersveld, mefuta e meraro ho tse 5 ya difate tsa kgohopo e ka fumanwa. Tsena ke:
Tsela ya kgale ya Sefate tsa Kgohlopo/Kokerboom (Aloe dichotoma). Se hola ho fihlela ho 9m hodimo mme se tshwantshetswa ka sekgahla se seholo se nang le kutu le makala a makgasi le makgasi a ntseng a hola hodimo. Se fumanwa ka botjhabela ho dithaba tsa Stinkfontein le ka leboya ho Richtersveld se ka leboya, moo se atisang ho hola se nang le mehaho e bonolo ya makala. Moru wa kokerboom (o bitswang hantle kolone) sebakeng sa Serapa sa Sechaba sa Richtersveld ke sebaka se setle sa ho hlahloba makgala a boholo-holo.
Sefate tsa Kgohlopo sa Pillan, seo hape se bitswang Sefate tsa Kgohlopo sa Bastard kapa Basterkokerboom (A. pillansii). Se se hola ho fihlela ho ba bolelele ba 10m ka ntlha e teteaneng. Se na le makala a seng makae, a maholo le makgasi a maholo ho feta motswalae, A. dichotoma. Di nkgopotsa moriri wa Sideshow Mel, ho The Simpsons, haeba seo se thusa. Di hola marapeng a dithabeng haufi le Orange River, ho tloha Baken ho ya Tatasberg, se nang le tshebetso e ka borwa ho thaba ya Dragon's Back haufi le Eksteenfontein. Naheng ya Serapa sa Sechaba sa Richtersveld, di ka bonwa Helskloof le Cornell's Kop.
Sefate tsa Kgohlopo sa Maiden, kapa Nooienskokerboom (A. ramosissima): Se seng se tlwaelehileng ho feta kokerbooms tse ding, lekgala lena le tshwana le sehlahla ho ena le sefate. Se na le makala a mangata a hasaneng ho tloha tlase ho ya mohahong wa bohareng. Se ka hola ho fihlela se ka ba dimithara tse mmalwa mme se thunya ka dipalesa tse tshehla, hangata ka Motsheanong. Se fumanwa maralleng a phahameng a dithabeng le ka dinako tse ding ka metsing.

Sehlahla se sa Tlwaelehang

©Shem Compion

Ho ena le sehlahla se sa tlwaelehang, Lekgala la Peloeon (Aloe pearsonii) le tlwaelehile ho Serapa sa Sechaba sa Helskloof sa Richtersveld le dithabeng tse haufi le Orange River Namibia. Le na le makala a mangata a tlase a nang le makgasi a holang ka likarolo tse teteaneng, a nang le makgasi a mane ka lera. Dikarolo tsena di potoloha hodimo ka mokgwa o motle wa dibopehojeho. Kolone e Helskloof e na le mefuta e mengata mme dimela di kwahela dithaba tse ka lehlakoreng le leng la tsela ya majwe. Semela se rehilweng ka mora Dr. HHW Pearson, motsamaisi wa pele wa Kirstenbosch Botanical Gardens, ya ileng a bokella semela ka 1910.

Translated by Bongani Matabane