Ho Kotulwa ha Ditlhapi Metsing a Foreshe

© Louise Brodie
Mokgwa o nepahetseng wa ho kotula le ho boloka ketane e batang ho tloha setsheng sa tlhahiso ho ya fekthering e sebetsang ho bohlokwa ke boleng ba ditlhapi. ‘Mokete wa letlalo' o bolela ho boloka mahlasedi a fokolang ho tloha femeng ho ya fekthering le ho ya lebenkeleng leo ditlhapi di rekiswang teng.

Jwang ho Kotula Ditlhapi Tsa Metsi a Macha

Etsa bonnete ba hore ditlhapi di hlophiswa ka boholo bo sa tshwaneng pele ho kotulo le ho lapa ditlhapi ka matsatsi a 3 ho ea ho a 5 pele ho kotulo, ka linako tse ling esita le nako e telele haeba mocheso oa metsi o le tlase, butle-butle metabolism e eletsa mookamedi wa theknoloji ya Henk Stander wa Aquaculture: Lefapha la diphoofolo tsa diphoofolo Univesithi ya Stellenbosch. Ho lapa pele ho kotulo ho tla ntsha mpa. Hase feela ho thibela tshwaetso leha e le efe-ya ho latswa le eya microbial empa e tla etsa bonnete ba hore bohlweki bo botle le boleng nakong ya polao.

Hangata kotulo ya trout e etswa dikgweding tsa pele tsa lehlabula mme ka hona, e lokela ho qala hoseng ha mocheso o ntse o phodile. Tilapia le catfish di kotulwa ho pholletsa le selemo.

Qoba ho sebetsana le ditlhapi tse sa hlokahaleng tse ka bakang kgatello ya kelello hammoho le ho baka tlhapi ho senya le ho lahlehelowa ke sekala, ka hona ho ama boleng ba dihlahiswa.

Ho Ipolawa ho Bolawa Ditlhapi

Ditlhapi di ka bolawa ka ho eketsa metsi a mangata ka hara ditanka tsa kotulo, tse kang metsi a qhibidihang ka metsi a phofo ya tlhapi, ya crustacea le ya abalone. Ha e na nako ya ho tlohela mme e ka sebediswa ho nolofatsa ditlhapi bakeng sa dipalangwang (dikarolo tse 1 ho isa ho tse milione) kapa bakeng sa "kotulo e phomolohileng" (15 - 20 ppm). Sena se bolela ho tshwasa ditlhapi le ho se utloise bohloko.
Ka mora kotulo, ho boloka ditlhapi tse ka tlase ho tse 5℃ ka ho di kwahela ka maqhwa a leqhwa kapa leqhwa. Leqhwa le lokela ho itokisa pele ho kotulwa; reka leqhwa kapa o iketsetse.
Fana ka ditlhapi tse nepahetseng ho ditlhapi tse hlwekileng ka nako le letsatsi tse dumellanwang, empa ke mokgwa o motle wa ho romela sesebediswa sa di-50 kg tsa ditlhapi ho motlakase pele ho kotulo e kgolo. Sampula ya teko e tla hlahlojwa bakeng sa tatso, ponahalo ya kakaretso le tabeng ya trout, bakeng sa mmala wa nama. Ke feela ka mora hore tlhahiso e amohelehe, haeba ditlhapi kaofela di ka fetiswa.
Ho feta moo, mohwai wa ditlhapi o lokela ho hlophisa mehaho ya ho boloka dihwai tsa kotulo le di-gutted moo ho ke keng ha kgoneha ho fana ka ditlhapi tse hlwekileng ho sebetsa dihlahiswa.

Nako ya ho Kotula Ditlhapi

Mefuta ya tlhapi ya ditlhapi tsa metsi a hlwekileng e kotulwa ka ditekanyo tse fapaneng, e re Henk Stander, mookamedi wa theknoloji e ka sehloohong wa Aquaculture Division ya Univesithi ya Stellenbosch.
Trout ke tlhapi ya dinako tse ding mme e hlaha nakong ya selemo kapa mathwasong a lehlabula. Boima bo fokolang ba trout ke dithane tse 1 kg, empa ditheko tse ntle ka ho fetisisa dikhilograma di finyeditswe ho 1,2 - 1,3 kg boima ba mmele. Dihlahiswa tsa nama ke hoo e ka bang 80% (hlooho le matheba a tloswa) ho isa ho 50% ha di kenngwa dikarolong.
Tilapia le catfish spawn selemo le selemo mme e lokela ho ba tekanyo ya boholo bonyane makgetlo a mararo nakong ya nako ya ho hola. Ditlhapi tse fokolang di arolwa ho ditlhapi tse kgolo ka kakaretso ya ditlhapi mme ditlhapi tse kgolwanyane di fetisetswa letamong le tanka e ngwe. Haeba ditlhapi di sa lekana, ditlhapi tse kgolo di tla ja pele, ho thibela ditlhapi tse nyane ho ja dijo tse lekaneng. Sena se tla lebisa tekanong ya kgolo le phapang ya boholo-holo pakeng tsa ditlhapi tse nyane le tse kgolwanyane tse fapaneng haholo, ho hlalosa Henk.
Di-tilapia di kotulwa hoo e ka bang 250 - 300 g ha di rekiswa e le tlhapi e feletseng. Ha di-tilapia di rekiswa hore e be diphatsitsweng (tlhapi e kgaola dikarolong) jwale boima bo loketseng e lokela ho ba 0,8 kg - 1 dikhilograma.
Sharptooth catfish e boetse e na le nako e tswelang pele ya ho hlahisa dijalo ebile ho hlokahala hore e be boholo ba maruo ho pholletsa le nako ya bophelo. Ditlhapi di rekiswa feela e le dikarolwana mme boima ba tlhapi ya tlhapi ke 1 dikhilograma.
Kotulo ya kgwebo ya carp ya temo e lekanyeditswe ka lebaka la theko e bobebe le maikutlo a batho ba sa rateheng Afrika Borwa.

Translated by Sebongile Sonopo