Lebitso la saense: Allium Porrum
Lebitso le Tlwaelehileng: Leek
Tlhaloso ya Semela
Diliki ke karolo ya lelapa le tshwanang le anyanese mme ha di ntse di arolelana mekgwa e tshwanang ya tlhahiso e le anayanes, ke dimela tse thata haholo ho sebetsana le mmaraka ka katleho. Diliki Di simolohile Asia bohareng mme hamorao di fallela bophirimela Europe moo ho tsejwang ha tsona e le meroho e ntseng e eketseha mme e hasana lefatsheng lohle. Diliki di na le molemo ho feta anyanese hore ha ho na bolo kapa tleloubu e lokelang ho theha kapa ho hlahisa mme ka hona diliki di ka kotulwa le ho jewa ho tloha bonyaneng haholo ho potoloha ha tsona.Ho Sebedisa
Karolo ya liki e leng karolo e ratwang ke semela ke kutu e tshweu kapa shank. Ha semela se ntse se hola, sena se ka tlaase ho mobu hodima mobu moo makgasi a liki a kenang ka hara lekgasi le thata la lekgasi. Ha di ntse di hola makgasi a ntse a hola, di ba thata ebile ha di ratehe haholo. Diliki tse nyenyane di ka jewa hantle ha makgasi a ntse a le bonolo ebile a le monate. Liki e ya bediswa, e phehwa ka metsi kapa e hadikilwe mme e jewa ke bo yona kapa e kopane le meroho kapa diprotheine. Diliki tse nyenyane tse bonolo di ka boela tsa jewa di le tala ka salate. Diliki di phetse hantle ebile di na le mohlodi o motle wa vithamine A, C, E, K le calcium.Ditlhoko tsa Mobu le Ditokisetso
Diliki di atleha ka ho fetisisa mobung o teteaneng wa motswako wa mobu le lehlabatse o tsitsitseng hantle mme o ruile dinthong tse phelang le dimatlafatsi. Mobu o mobe o tletseng lehlabathe ha wa tshwaneleha ha lehlabathe le ka tshwarwa ka mahlasedi a masweu a tlaase a theoha fatshe a etsa hore e se ke ya natefisa mme e se ke ya rekiswa. Hape, letsopa le lefifi le entsweng ka motswako wa lehlabathe le mobu le atisa ho silafatsa kutu e tshweu e le hore ho qojwe.Mokgahlelo wa pele ha o emela ho lema dijalo ke ho nka moemedi wa mohlala wa mobu o lokelang ho lengwa le ho o hlahloba ka laboratori e nang le botumo bo botle ba mobu. Ha diphello tsa mehlala ya mobu di amohelwa di tla bontsha se hlokahalang ka sebopeho sa lime bakeng sa pH le dimatlafatsi tse ding le ho latela dintlha tse tla hlokang hore chai e atlehe.
PH ya mobu e lokela ho ba pakeng tsa 6,5 le 7 mme mobu o le matla haholo kapa o ka tlaase ho 6 pH, jwale tekanyo e hlokehang ya lime e ka fetisetswa le ho lengwa mobung ho hlahisa pH ya mobu. Sena se lokela ho etswa bonyane dibeke tse robedi pele o lema. Tshebetso ena ya ho lema e kenyelletsa dihlahiswa tse fetileng tsa dijalo le dimela tse kwahetsweng ke dimela tse ka nnang tsa lengwa. Dibeke tse nne pele o lema eketsa ditlhoko tsa bohlokwa jwaloka Boron, Zinc le Manganese le mefuta efe kapa efe e meng ya manyoro kapa manyoro ka ditlama mme o sebetse sena ka holimo ho 400 mm mobung. Latela ka disk ya ho ekga ho tswela pele ho senya le ho fihlela setsi se phahameng ho lokisetsa sebaka se hlwekileng, sa boemo ba ho jala. Bekeng ya ho qetela pele o lema dipeo, sebedisa polase e ka pele ho semela le ekga ho senya sena ka hodimo ho 20 cm ya mobu ho lokisetsa ho lema. Mokgwa ona wa ho qetela o tla fedisa mofoka leha e le ofe o ka nnang wa qala ho hola. Ho nosetsa sebaka seo pele o lema dipeo.
Bakeng sa dipeo tse tobileng di boetse di lema sebaka sa semela bekeng e qetellang pele di lema ho tlosa mofoka le ho itokisetsa dipeo empa di se na moitedi pele ho semela le peo ya dimela mobung o omileng le ho nosetsa ka mora hore peo e lengwe.
Boemo ba Lehodimo
Diliki ke dimela tsa mocheso o pholileng wa boemo ba lehodimo mme di hola hantle mochesong wa mocheso wa 12°C ho ya ho 25°C. Ha di tshwanelehe ho hola mochesong o phahameng ho feta ona. Ha thempereichara e feta feta, diliki di tla hola le ho tsitlella ka potlako, di etsa hore di se ke tsa kotulwa.
Diliki di na le serame se sa keneng empa serame se batang haholo di tla boela di dieha ho hola mme se ama tlhahiso le boleng ba liki.
Mefuta e sa Tshwaneng
Nakong e fetileng, mefuta e seng mekae feela ya liki e ne e hlahiswa kgwebong. Morao tjena ho na le mefuta e mecha ya mefuta e mengata e kenyeletsang mefuta e mecha ya lebasetere e holang ka potlako le e matla mme ena e nkela mefuta e mengata ya mekgwa e meng.Ho na le mefuta e fetang 100 mme tsela e molemo ka ho fetisisa ya ho etsa qeto ya seo o se jalang ke ho batla keletso ya mookamedi wa dibaka le mohwebi wa peo bakeng sa mefuta e fapa-fapaneng ya maemo a ho hola. Hape ho bohlokwa ho fumana keletso e amanang le mmaraka ho ya rekang sehlahiswa.
Mefuta e meng e tummeng ke: American Flag, Armore, Atal F1, Bulgarian Giant, Carentan, Dawn Giant, Italian Giant le Musselburg.Translated by Bongani Matabane