emaAquaponics eNingizimu Afrika

© Henk Stander

Ema Aquaponics yinhlangano yetimfishi tekufuywa kanye nekukhula kwenhlanyelo, njengemacembe kanye netibhidvo. Kungaba sincumo lapho kute khona kudla futsi kungangenisa imali kubafuyi labasha eNingizimu Afrika.
Inhlanyelo ihlanyelwa ngekufana ngemalungiselelo ekuhlanyela titjalo nendlela ye aquaponic, njengoba letiphandze titsintsana nemanti lalahlwako. Lamantin lalahlwako achamuka emathangeni lapho khona emantilahlobile emfishi ahluma, bese ngemuva kwesitjalo letimphandze tidvonsa lamanutrients bese tiyawasefa, lamanti aphindze abuyiselwe kumathange etimfishi.

Tindlela tema Aquaponics

©Marinda Louw
Lolokulandzelako tindlela tema aquaponics:
Emantilashonako anyakatisa ema aquaponics
Ngalena ndlela, titjalo tihlanyelwa emantini lashonako, 30 kuya ku 40 cm, umbhedze wemanti.
Lolukahle ngalena ndlela ngulesikhatsi sesimo semantic ne pH, kepha lokungasiko kahle kungaba kutsi sisefo lesengetekile sekufundza umhlaba siyadzingeka kwentela kuphuka kwe ammonia.
Ema aquaponics entsambo levalekile
Lena ndlela iphindze yatiwe njenge ‘indlela yemandla yekuhlumisa’. Lendlela ye aquaponic isebentisa lokusemkhatsini lokuhlangene njenge matje lamancane noma tinshwana telibumba. Titjalo tihlanyelwa entfweni lehlangene ngalokusemkhatsini lokutfola kuphuphuma ngemanti lasuka emathangeni eaquaculture. Lenandlela isebenta kancono etitjalweni leticancako njengemagungumence, ematamatisi kanye nemaganandela.
Ema aquaponics lavanako
Imikhatsi lehlanganisiwe lefana nematje lamancane kakhulu netinshwana telibumba tisetjentiswa entfweni lephuphumela ngasewashini bese kutfola kudvonseka ngesikhatsi kufikwa esigabeni lesitsite semanti. Kudvonsa kubalulekile kwentela kuvikela timphandze tesitjalo kutsi singabingaphansi kwemanti imphilo yaso yonkhe. Loku kuphindze kuvikele kubola. Kudvonseka kwemanti kuhammba imlayinini walapho kuhamba khona emanti, isiphon yeliwashi lengaphandle, ledvonsa lamanti kuletindzawo.
Letitindlela tema aquaponics tatiwa njenge ‘emanti lamile nalawo lahambako’ noma ‘ebb nalapho kuhamba khona emanti’ aquaponics. Yindlela lekahle kubafuyi noma balimi labacalako njengoba kunguyona lemelula ngekunakekelwa, kanye nelinani lelikhulu letitjalo lingakhicitwa. Kuphindze kusebente kahle etitjalweni letidzinga kusekeleka kakhulu, kufana njengematamatisi, emacucumber kanye nematsanga.
Tindlela letinye ema aquaponics
Lendlela leshona phansi nasetulu yakhiwe ngemaphayiphi eplasitiki lashona phansi nasetulu latfola kunikwa emanti kusuka etulu kwengca kumarivulets. Titjalo titfola kuhlanyelwa ekuvulekeni kwemaphayiphi.
Letindlela temafilimu emanutrients anetinhlelo kanye nemaphayiphi ePVC lashona emaceleni, njenge ‘magatha’, ngetintfo letivulekile. Lamanti ahambela ngasemaceleni kuya kuletintfo letilengela ku ‘magatha’.
Emadramu eplasitiki langu 200 wemalitha atfola kujutjwa emkhatsini bese agcwaliswa kumbe ngematje lamancane kakhulu noma emanti, lapho khona ipolystyerene ingandanda.

iAquaponic yeBafuyi Labasha

Lamatfuba ekufakwa kwebungcongcoshe be aquaponic ku khulu. Kungentiwa ngetikali letehlukene, lokungavulela tidzingo letehlukene, kusuka esikalini-semndeni sekukhicita ngebafuyi labasha kuya esigabeni sekutsenga noma kutsengisa.
emaAquaponics angentiwa esikalini lesincane, njengasemuva kwelikhaya kwentela kukhulisa lokusha lokukhicitiwe kwentela kunika kudla kwasendlini. iCarp, itilapia noma imfishi ingasetjentiswa ethangeni lemalitha langemakhulu lasihlanu. Lama aquaponics lavanako noma imibhedze yekuhlumisa-lesemkhatsini anconyelwa bafuyi labasha.

Lwati lwe aquaponics lilungele balimi labasha ngetizatfu letiningi letehlukene:
Kungentiwa esikalini lesincane futsi kungabese kuyakhuliswa muva.
Akusiwo umsebenti-wesikhatsi lesimfisha.
Kungabekwa ngetintfo letidulile.
Umhlabatsi lovundzile noma linani lelikhulu lwemanti akacelwa.
Ema aquaponics esikali-lesisemkhatsini alungele lokukhetfwa kwemukhicito lomusha kwentela ummango, kufana nesikolwa, likhaya lekuphumulela kilo, indzawo yekudlela noma lihhotela. Ema aquaponics angentiwa ngesikali sekutsengisa njengentfo lehamba yodvwa kanye nekuhlukana kwekufuya.
Lobudlelwane emkhatsini welinani letimfishi netitjalo bungashiyana ngelizinga lwekudla kwetimfishi, lamacembu etimfishi kanye neluhlobo lwetinhlobonhlobo tesitjalo lesisetjentiswako. Titjalo letihluma ngekuphakama naletikhokha titselo tidzinga emanutrients lamaningi lancibilikako.
Utodzinga indlela yelwati ngaphambi kwekucala noma nguyiphi indlela yekufuya ema aquaponics. Kungako kunconywa kutsi bafuyi labasha batfola kufundza ngaphambi kwekucala.

Kubita kwe Tindlela te Aquaponics

Tonkhe tindlela tema aquaponics tinalokuhle nalokubi. Kubita kwetindlela tema aquaponics tishiyana ngelinani lalendlela, kwakhiwa kwawo kanye neluhlobo lwentfo lesetjentiswako. Kungahluka emkhatsini wa R1 000 kuya kutigidzinetigidzi tema Randi ngendlela lenkhulu yekutsengisa.

Imakethe yeMkhicito wema Aquaponics

©Marinda Louw
Kungevakala ungatsi akunaluvelo, kepha lesisho lesitsi ‘imakethe ingikokonkhe’ isho liciniso ekulimeni noma ekufuyeni, yindlela yekuchuba ngemuva tonkhe tindlela tekulima noma kufuya. Fundza ngalemakethe ngekutsi wente lucwalingo lolwecile ngaphambi ucale kufuya noma kulimaa. Khuluma nelikhasitoma utfole kutsi ngutiphi tintfo labatidzingako. Tfola kutsi ngutiphi tinhlobo tetitjalo, noma tinhlobo tetimfishi, kanye netidzingo tato, njengekutsi, udzinga inombolo lenganani nekutsi ngusiphi sikhatsi semnyaka wakho lesisebenta kancono ngekuhluma. Umakwenteka, bhala tivumelwano tekumaketha nemtsengi.
Futsi kuyacwayiswa kutsi ube netinhlobonhlobo temikhicito esikhundleni samunye, njenge, lettuce yetinhlobo letiningi kanye netinhlobo letiningi temacembe. Buka sitjalo-lesiphakeme lesitinhlobonhlobo njengemacembe emfishi, emagungumence kanye napelepele; lena mikhicito inemilayini lemikhulu.
Lamacembu etimfishi lasetjentiswa ku aquaponic angashiyana ngenhlobo yemacembu lovumeleke kuba nawo endzaweni yakho. Tfola kutilo lekonga lasesifundzeni sakho kutsi ngumaphi emacembu lasetjentiswa kakhulu ekufuyeni noma ekulimeni ema aquaponic eNingizimu Afrika. Kutofaka kakhulu ibream, catfish, icarp ne fishi ye ornamental.

Translated by Phindile Malotana