Temothuo Ya Pabalelo Le Tšweletšo Ya Mabele

© Glenneis Kriel

Kgodišo ya temošo ka bohlokwa bja mabu a itekanetšego e feleditše ka kgolo ya palo ya balemirui ba šomišago ditirišo tša temothuo ya pabalelo. Mokgwa wo o theilwe godimo ga dikokwane tše tharo, e lego go lema ga nnyane fela, dibjalo tše di khupetšago mabu le phetošopšalo.

Go Lema Ga Nnyane

©Glenneis Kriel

Pabalelo goba go lema ga nnyane go tsebišitšwe ka Amerika ka bogolo ka dinako tša bo1970 go tloga fao di phatlaletše go ya dinageng tše dingwe, go akaretšwa Aforika Borwa. Ka mokgwa wa go lema wa ka mehla, mabu mahlakoreng ka bobedi e lengwa, goba ka dipapetla, yeo e šišinyago popego ya mabu le ka go ya ga nako go hlola tshenyego ya mabu le kgogolego. Gape e na le seabe se sempe bokgoning bja mabu bja go boloka meetse gomme e amana le tshenyo ya diphedinyana tše di holago mabu.

Ka go lema ka pabalelo, mabu a šišinywa ga nnyane ka moo go kgonegago. Ka nako ya pšalo, pabalelo ye e kgethegilego meno goba dipapetla pšalo di tla ngwapa fela goba go kgaola mabu ka methalading wa pšalo go ya boteng bjo bo nyakegago. Pšalo le go nontšha di ka dirwa ka nako ye tee.

Go phema kgogolego, balemi ba nnete ba pabalelo ba tla tšwela ka kgato ya go ya pele go šomiša GPS theknolotši go netefatša gore didirišwa ka moka tše di šomišwago nakong ya tšweletšo, ngwaga o mongwe le o mongwe, ka mehla di sepetšwa ka moleng o tee ka gare ga naga. Lefela goba go se leme ke mohuta o šoro wa go lema ga nnyane, moo sekgala se se sesane fela se dirwago mo llageng ya khupetšo mabung fao peu le monontšha di beilwego gona.

Dibjalo Tše Di Khupetšago

©Roger de la Harpe

Balemirui mo nakong ye e fetilego ba ka fiša tšhemo morago ga puno go tloša mahola. Balemirui ba pabalelo ga ba fiše mašemo a bona, eupša ba tlogela mašaledi a dibjalo mo mašemong, tiragatšo ye e tšebjwa bjalo ka poloko ya mašaledi. Poloko ya mašaledi e na le mehola ye mmalwa. E ka:

Khupetša phefo le kgogolego ya meetse
Go oketša tsenelelo ya meetse le bokgoni bja mabu bja go boloka meetse
Go fokotša moyafalo
Go oketša tše di hwilego mmung
Go šireletša diphedinyana tša mabung maemong a bosa a šoro 
Go šoma bjalo ka bodulo le dijo tša diphedinyana tše mohola

Phetošopšalo

Bakeng sa go bjala sebjalo se se tee, fao dibjalo tše tee di bjalwago ngwaga ka ngwaga ka karolwaneng ye tee ya tšhemo, balemirui ba pabalelo ba dirišamokgwa wa phetošopšalo. Ba tla lekola dibjalo tša go fapafapana tšeo di swanelago tšweletšo ka fase ga tikologo ya bona gomme ba phetoša dibjalo ka tše dingwe.

Ka Kapa Bodikela, go fa mohlala, dibjalo tša go swana le korong, garase - canola, dinawa tše di bitšwago lupine, tša kalafo le luserene ke mehlala ya dibjalo tše di ka tsenywago ka tshepedišong ya phetošopšalo. Se se bohlokwa ke gore o se bjale dibjalo tša ngwaga ka ngwaga go tšwa lelapeng le le tee mo tšhemong ye tee go feta mengwaga ye mebedi. Tshepedišo ya phetošopšalo ga e a swanela go ba ye e ka se fetolwego fokotšwa, eupša e swanetše go bonwa bjalo ka thušo ya taolo. Balemirui ba ka beakanya bjalo ka ge go nyakega, go fa mohlala, ge lehola goba bothata bja bolwetši bo hlagelela.

Nepo ya phetošopšalo ke kgaola maboo a bolwetši a amanago le go bjala sebjalo se se tee. Diphedinyana tše itšego le malwetši a go amana le dibjalo tše di itšego, ka fao ge o bjala dibjalo tše e tla feletša ka katafalo ya diphedinyana. Ka go bjala se sengwe, diphedinyana tše di tla šala ka ntle le mothopo wa dijo, yeo e tlago feletšago ka go phuhlama ga tšona.

Phetošopšalo gape e dumelelago balemirui go šomiša dibolaya lehola go bea mathata a lehola leihlo, ka go realo go thuša go šitiša tlhabollo ya dilwantšha dibolaya lehola. Dibolaya bjang, go fa mohlala, ga di kgone go šomišwa ge korong e bjetšwe ka ge di tla senya korong. Balemirui, le ge go le bjalo, ba ka šomiša dibolaya bjang ge dibjalo tša tlakalaphara di bjetšwego. Se se dirwa gape go dibolaya lehola tša ditlakalaphara. E ka se kgone go šomišwa malebana le dibjalo tša tlakalaphara, eupša e ka šomišwa ka nako ya tšweletšo ya korong.

Ge o šomiša dibolayalehola ka mehla latela ditaelo gomme o fetotše ditšweletšwa le ditswaki tše di šomago tša go fapafapana ka go thibela go lwantšha dibolaya lehola.

Translated by Lawrence Ndou