Temothuo ya Dihlapi tša Meetse a Hlwekilego - Go Fepa Dihlapi

© Marinda Louw
Go fepa dihlapi ke ye nngwe ya dintlha tsa botlhokwa kudu mo temothuong ya dihlapi tša meetse a hlwekilego ye e tseneletšego (temothuo ya tša meetseng). Ka ditshepedišong tša dintšhi tša temothuo ya go swana le ye, furu e kgatha tema ya go ka ba 60% ya ditshenyegelo tša mošomo. Poelo ya polasa ya hlapi e theilwe godimo ga taolo ya furu ye botse ya dihlapi, tšhomišo ye e maleba ya furu ke dihlapi le tshenyo ye nnyane.
Go na le dintlha tše bohlokwa tše tharo go elwa hloko:
Boleng bja furu go tšwa go baabi
Lefelo la bobolokelo
Tshepedišo ya phepo
Ge e le gore hlapi e amogela furu ye nnyane kudu goba furu ya boleng bja go fokola, e ka lahlegelwa ke boima goba go hwa ka lebaka la tlhaelo ya dijo. Kgolo e tla diragala fela morago ga ge e le gore dinyakwa tša hlokomelo ya dihlapi (tše di akaretša mešomo ya mmele go swana le go hema le go sepela ga madi) di kgotsofaditšwe. Dinyakwa tše di oketšega ka dithempheretšha tša godimo tša meetse ka lebaka la gore mošomo wa dihlapi le ona o a oketšega.
Go fepa ga nnyane go tla lebiša go tahlegelo ya tšweletšo ya dihlapi. Go fepa go feta ga se sa go ba ikonomi gomme se ka ba le seabe go boleng bja meetse bjo bo fokolago le ditahlegelo tša tšweletšo.
Mo ke dikeletšo di se kae go oketša taolo ya phepo le go fepa dihlapi:

Poloko ya Furu ya Dihlapi

O se ke wa reka dithoto tša furu go feta dibeke tše 4 - 6 gomme o se reke furu ya mouta bjalo ka mouta o kgona go tšweletša mpholo ye e rilego yeo e ka bago kotsi go dihlapi.
Boloka furu ya dihlapi godimo ga phallete ka lefelong la go oma le go ba le moyafatšo ye botse. E beye kgole le maboto moo monola o ka bago gona.
Netefatša gore phapoši ya gago ya go bolokela ga e na dikokoni le disenyi tše dingwe tše di ka tšhilafatšago dithoto tša furu.

Bogolo bja Dithorwana le Kgato ya go Gola ya Dihlapi

Kgetha bogolo bjo bo nepagetšego bja mabele le mehuta ya furu go ya ka kgato ya go gola ka leboong la bophelo bja dihlapi. Henk Stander molaodi mogolo wa sethekeniki wa Karolo ya Temothuo ya tša Meetseng Yunibesithing ya Stellenbosch, o hlaloša gore furu di sepelelana le meetse a hlwekilego a fapanego le mehuta ya dihlapi gomme gape di tla fapana go ya ka mengwaga ya dihlapi.
Dihlapi tše nnyane di nyaka proteine ye ntšhi go feta ka phepong ya tšona go feta dihlapi tše dikgolwane tša mehuta ya diphedi ye e swanang. Gape, go fepa bogolo bjo bo fosagetšego bja dithorwana go ka hlola tshenyo: ge e le gore thorwana ke kgolo go feta e ka se lewe ka pela. Bjalo ka ge thorwana e ba ye bonolo ka meetseng, hlapi e tla nopola go yona bjalo ka ge thorwana e thubega. Se se hlola gore furu gore e senywe ka ge dikarolwana di nwelela fase ga letamo gomme dilo tše di itšego di tologela ka meetseng.

Bokaakang bja go Fepa Dihlapi?

O sek wa fepa dihlapi tša gago go feta tekanyo. Batšweletši ba bangwe ba furu ba na le mananeo a phepo mo inthaneteng gore balemirui ba a hwetše ka dihlapi ka dikhomputa tša bona goba dillathekeng tša go hlalefa. Mananeo a a go fepa dihlapi a eletša ka boima bjo bo nepagetšego bja dijo tše di swanetšego go fepiwa letšatši le letšatši, go ya ka boima bja dihlapi’. Go fa mohlala, ka matamong a nošetšo ya ka ntle tilapia ya go ba le boima bja 100 - 200 g e nyaka 3 g letšatši le letšatši, eupša ge e godišitšwe ka ditankeng tša go khupetšwa hlapi ye nngwe le ye nngwe e nyaka 4,5 g letšatši le letšatši, gwa realo Henk Stander.

Ditshepedišo tša Phepo ka Temothuong ya tša Meetseng

©Louise Brodie
Tšwetša pele ditshepedišo tša maleba tša go fepa. Se se akaretša nako ya go fepa ya letšatši, kelo ya dijo tša phepo, kabelo ya furu ka dihokong (goba letamong) le leboelela la go fepa.
Lebelela maitshwaro a hlapi pele, ka nako yeo le ka morago ga fepa gomme o beakanye furu go ya ka maitshwaro. Go fa mohlala, dihlapi tše kgolwane (tše godilego) di fepšwa gabedi go ya go gararo letšatši ka letšatši mola dihlapi tše nnyane di fepwa ka leboelale go feta tše dingwe. Le dihlapi tše nnya di fepšwa ka leboelela ka difepi tše metšhene.
Lebelela maitshwaro le go šoma godimo ga tiragalo efe goba efe ya go se tlwaelege, go fa mohlala, dihlapi ge di ja ga nnyane go feta nakong ye e fetilego.

Koketšo ya kharotini, ka phepong ya thraot ya molalatladi, e swanetše go laolwa dibeke tše 8 - 10 pele ga papatšo ye e rulagantšwego goba ge hlapi e fihlelela seripagare sa boima bja papatšo, go fa mohlala, dihlapi di bapatšwa ka 800 g, hlapi e swanetše go amogela kharotini ka 400 g. Kharotini e na le sefa-mmala sa sebjalo se se nago le seabe go mmala wo mopinki wa nama ya thraot ya molalatladi.
Ge meetse a na le seretse, kudukudu ka morago ga dipula tše maatla, ponagalo e a fokotšega gomme furu e swanetše go fiwa gannyane gannyane go kgonthiša go fepa dihlapi ka tshwanelo. Palo ye nnyane e ka fiwa gape makga a mmalwa mosegare.
Emiša go fepa ge phetolo ya dihlapi e le ye e fokoditšwego gomme thoma gape fela ge phetolo e kaonafala. Bokaakang bjo bo laeditšwego bja furu bjo bo lahlegilego bo ba nna bja tlaleletšwa mo dihleng tša phepo ya ka moso go tliša lenaneo la phepo tekanyetšong.

Translated by Lawrence Ndou