Strooperi ke karolo ya lapa la sele. Letlalo la go lewa la seenywa ke karolo yeo e okeditšwego ya matšoba, mola “dipeu” tše bonagalago tšeo di hlolago lerontho mo bokagodimo bja Dithekgwa, tše bitšwa achenes, ke ovaries. Peu ye nngwe le ye nngwe, gabotse, ke seenywa.
Setlogo sa leina ga se tsebje. Ba bangwe ba re le šupa mokgwa wa yona wa phatlalatšo ya yona, ka tsela ye e nale mašaledi a marapo a tšweletšo. Ba bangwe ba nagana gore e ka ba ka fao e be e rekišwa mengwaga ye mentši ye e fetilego ka mo England goba khupetšo yeo e hlwa e tšweletšwa ke strooperi.
Distrooperi di šomišitšwa bongaka ke ancient Romans go tloga ka 230 BC go alafa se sengwe le se sengwe go tšwa go melancholy go maswika a pshio. Nakong ya kgale, e bonwe bjalo ka aphrodisiac le leswao la lerato ka lebaka la sebopego sa pelo le mmala o hubedu. Hlama ya Strooperi, mo nakong ye, gantši e be e di beilwe ka godimo ga dikokwane le ka godimo ga kereke go laetša leswao la sa phethagatšo le kgobe.
Bjalo ka ge go kgopetšwe David Trinklein wa Yunibesithi ya Missouri, yo a tumilego ka mo kgorong ya Napoleon - Mohumagadi Tallien o be a tumile ka go hlatšwa distrooperi. Go kwala gore o diriša dikilogramo tše lesome ya distrooperi ka gare ga pafo a tee.
Americans ba be ba šetše ba ja distrooperi ge bakoloni ba fihla. Temo e thomile ka nako ya tsošološo ka mo Yuropa, eupša United States e tšweleditše lepastere ya ya mathomo ka 1780.
Tšweletšo ya Boditšhabatšhaba
China e godimo ka tšweletša ya Strooperi mo lefase ka bophara, go feta 40% ya tšweletšo, go ya ka Tridge, ke mothopo wa lefase ka bophara. United States ke ya bobedi ka 15%, mme go latelwa ke Mexico, Spain, Turkey le Egypt, ye nngwe le ye nngwe e tšea palo ya 4 go 5% ya palomoka ya tšweletšo.
Spain ke moromedi wo mogolo, ka 23% ya palomoka ya diromelwantle, mme go latelwa ke Mexico yeo e lego 22% United States, ka moka ga tšona di tšea 18% le Netherlands, yeo e lego 10.2%.
Moamogedi wo mogolo ke United States ka 20% ya ditšwantle, go latela Canada ka 13% le Jeremane ka 10% le United Kingdom ka 8%.
Tšweletšo ya Selegae
Mehuta ya mathomo ya strooperi e be e šetše e tlišitšwe ka mo Afrika Borwa ka 1656. Mokgatlo wa Batšweletši ba Strawberry ya Afrika Borwa e hlomilwe ka 1972 go fa batšweletši sefala moo ditaba tše di itšego di ka šongwa go hola maloko a yona.
Tšweletšo ya dibjalo e oketšegile kudu ka mo Afrika Borwa mo ngwagasomeng wo o fetilego ka lebaka la nyako yeo e bego e oketšago, eupša le ge go le bjalo go na le mošomo wo mogolo, wo o ka nyakago batšweletši ba ka bago 12 ba tla dirago 90% ya mošomo ka moka wa tšweletšo.
Tšweletšo
Distrooperi di atlega kamo mafelon g ao a nago marega a go tonya le selomo se bonolo, gape di gola gabotse mo mebung ye e omišitšwego gabotse ka ka dibola tša maemo a godimo. Bontši bja distrooperi tša Afrika Borwa di tšweletšwa ka mo Brits - toropo ka mo Free State, George, Paarl le Stellenbosch ka mo Kapa Bodikela.
Seripagare sa distrooperi se tšweletšwa ka ntle, mola tše dingwe di tšweletšwa ka tlase ga tšhireletšo. Se ga se thuše fela go šireletša maemo a godimo kgahlanong le dilo tša tikologo eupša le oketša sehla sa tšweletšo le go kaonafatša boleng bja thetlwa. Le ge go le bjalo pšalo ya ka tlase ga tšhireletšo e tliša ditshenyegelo mabapi le tšweletšo.
Sehla sa Tšweletšo
Go ya ka mohuta le selete sa tšweletšo, distrooperi di bjalwa go tloga kgweding ya Matšhe go Aprele e be di bunwa go tloga ka Juni go Desemere ka mo Afrika Borwa.
Mehuta
Bontši bja mehuta ye tlwaelegilego ke mapastere a tlhago le strooperi sa Virginia, yeo e tswalanago le North America le mehutahuta ya Chilean. Mehuta ye e fapanego ya distrooperi e bjetšwe ka mo Afrika Borwa, bontši bja didirišwa tša dibjalo di ka fase ga ditokelo tša batšweletši, seo se rago gore balemi ba swanetše go lefa mašokotšo goba go ba be leloko la sehlopha batšweletši go hwetša phihlelelo ya didirišwa dibjalo.
Mehuta e na le go gola ka letšatši goba seripa sa letšatši. Matšoba a mohuta wa letšatši ya a botile go botelele bja letšatši, mola e le gore mohuta wa letšatši le lekopana o hloka kelo ye itšego ya letšatši go khukhuša. Ka kakaretšo matšoba a mela ka nako ya seruthwana.
Dithekišo
Seripa sa distrooperi tša Afrika Borwa di rekišwa foreše, ka mo nageng. Tše dingwe di a šongwa goba di romelwa ka ntle go dinaga tša Afrika, go swana le Swaziland, Namibia, Mauritius le Mozambique, goba go Bogareng bja Bohlabela, go swana le United Arabian Emirates, Qatar le Kuwait.
Tšhomišo
Distrooperi a bonwa bjalo ka a superfood ka lebaka la maemo a godimo a bithamini, diminerale, tlhale le diteng tša antioxidant. “Peu” ya strooperi le yona e na le maemo a godimo a omega 3.
Distrooperi di ka lewa di le tše tala, di šomišwa ka gare ga salate, di šomišwa go paka le yokate, le go dira jamo, confiture, dino goba disirapo.
Seenywa le matlakala di šomišwa go alafa mehutahuta ya maemo, go tloga go arthritis go fiša, pshio le hwekišo ya madi le anaemia ya madi. Gape e ka šomišwa bjalo ka bantetšhe. Ya go alafa dintho.
Translated by Lebogang Sewela