Pšalo ya Lefodi

© Louise Brodie

Phatlalatšo

Phatlalatšo ya sekwaše sa lefodi se tšwa go peu.

Mokgwa wa go Bjala

Dipeu di bjalwa ka diatla le ka metšhene ya go bjala. Dipeu tša lefodi di bjalwa mo mmung ka direi. Dipeu di bjalwa iša fase go 2.5 cm go ya go 6 cm. Mo lefelong le nngwe le lenngwe la go bjala dipeu, bjala dipeu tše pedi e be o fa sekgoba sa go lekana 10 cm ka go bulega go netefatša khupetšo. Dibjalwana tše ntši tša lefodi di ka tlošwa e be di bjalwa go gongwe ge e le gore bobedi bja peu di medile. Peu e tiilego e ka bolokwa.

Katologanyo

Dibjalo di swanetše go hwetša sekgoba sa go lekana 30 cm go ya go 40 ka go bulega ka direi tše ka bago 120 cm ka go bulega. Ye ke magareng ga 20 000 le 30 000 ya dibjalo tša lefodi godimo ga hektare.

Nako ya go Bjala

Mafodi ke merego ya go rata boso bjo borutho, bjalo, pšalo e direga go tloga mathomong a seruthwana go selemogare. Mo Afrika Borwa pšalo e thoma ka Agosetose ge dithemperetšha di thoma go oketšega ka morago ga marega. Mo mafelong ao a na lego kotsi ya tšhwane le dithemperetšha tša fase, pšalo e tla thoma ka Setemere. Pšalo e ka lebiša go ya mathomong a Desemere ge dithemperetšha tša selemogare di sego tša ka mehla; godimo ga 35°C.

Nako Ya Kgolo

Gantši nako ya go mela ya lefodi ke dibeke tše 12 le 15 go tšwa pšalong ya dipeu go ya go puno ya lefodi la mathomo.

Nontšho

Thoma go beakanya lefelo la go bjala ka kgwedi pele ga pšalo. Ge mmu o nyaka manyora, thoma ka go gaša 20 m³ go fihla ka 30 m³ ya mmutedi goba manyoro godimo ga hectare gomme e be o e lengwa ka godimo ga mmu wa 300 mm. Mmu o tlogelwa le manyoro gore a tsenelele e be direi tša go bjala di lokišišwa.
Ge dipeu di medile le dibjalwana tše nanana di hlomilwe ka bo tšona, o ka gaša dikilogramo tša 400 le 600 tša 2: 3: 4 (30) godimo ga hektare go bapa ga direi tša dibjalo. Gašo ya mafelelo ya naetrotšene ka dikilogramo ys 250 ya LAN (Limestone Ammonium Nitrate) e swanetše go dirwa go dibeke tše di selelago morago ga pšalo go thekga tlhabollo ya dienywa ge mafodi a mathomo a šetše a hlomilwe.

Nošetšo

Lefodi le na le medu e yago fase le ye mengwe ye golago go ya fase go ya metara ge mmu o le botse le go o beakantšwe gabotse gomme se se dira gore go kgonagale gore dibjalo tše dingwe go kgotlelela ka legatong la tlhaelo ya monola, le ge go le bjalo go sa le bohlokwa go kgonthiša gore mmu o dula o thapile. Nošetša gare ga 25 mm le 35 mm ka beke ka nako ya go mela. Meetse a a lekanego mo tikologong ya medu e bohlokwa go khukhuša dikenywa.

Translated by Lebogang Sewela