Mešunkwane e fepšwa mebutla e sale foreše goba ge e omile, eupša mešunkwane ya go omišwa e ka hlola mathata ka ntle le ge ba e hlakantšwe le dijo. Ge mešunkwane e dirišwa bjalo ka dihlare, e se go bjalo ka karolo ya furu ya matšatšing, e ka fiwa fela diphoofolo tša go lwala. Mešunkwane e ka bjalwa ka serapaneng sa gago goba e tlišwe go tšwa barekšing.
Calendula - Calendula Officinalis
E šomišwa mabading a mollo, dišong, thibela go bola, go ruruga, dintho tša go fola ka go nanya, dišo tša ka gare, malwetši a letlalo le mathata a tšhilego.Chamomile - Matricaria Recutita/Chamomilla Recutita
Kimollo ya bohloko, go bušetša seemo sa maikutlo a mmutla sekeng. Ye nngwe ya maleba ya go hlatšwa leihlo la go lla.Comfrey - Symphytum Officinale
Tšhomišo ya kalafo, kalafo ya marapo, mebutla e lwalago, kgatelelo ya maikutlo le mebutla e fokolago, go ntšha mamina mafahleng go thuša go hema.Tšhomišo ya tlhokomelo ya mebutla ya mponempone ka ge gape e na le dikhemikhale tše di ka bago kotsi le ge e ka ba tša phodišo.
Dandelion - Taraxacum Officinale
Mola dandelion e le go ye nngwe ka lefaseng ya mengwang ye e tlwaelegilego, ke ye nngwe ya dimela tša go makatša kudu ya go alafa. Tšhomišo ya go hlwekiša madi, malwetši a go hema, thibela go ruruga, phetetšo ya malwetši sebudula, letšhologo, kelo ya maswi a mebutla ya ditshadi gomme ke sejo se monate sa mebutla ya ditshadiye e dušago ka morago ga go ba le bana.Devils Claw - Harpagophytum Procumbens
Ke ya tlhago ka Aforika. Tšhomišo ya bolwetši bja marapo, go tia ga mešifa le tahlego ya go kganyogo ya dijo.Echinacea - Echinacea Purpurascens
Sehlohleletši sa boitšhireletšo bja mmele malwetšing le selwantšhatwatši sa leago la kakaretšo. Ka dilekanyo tša fase, e šoma bjalo ka sehlohleletši le dilekanyo tša ka godimo e šoma bjalo selwantšhatwatši. E na le dithoto tša go lweša go ruruga.Fennel - Foeniculum Vulgare
Mošunkwane o botse wa tšhilego ya dijo. Fennel e alafa go bipelwa, gase le sehlohleletš sa kelo ya maswi ya mebutla e dušago.Hawthorn - Crataegus Oxyacantha
E monate le go ba ya bophelo bjo botse e monate, sehlohleletši sa hawthorn se hlohleletša tšhilego ya dijo. Ke mothopo wa divitamine le diminerale, e na le palo ya godimo ya dibioflavonoid tšeo di hlohleletšago go tšea vitamine ya C. Ye nngwe ya mohola kudu le sehlare sa go fa maatla se bolokegilego sa pelo le tselamadi.Lemonbalm/Melissa - Melissa Officinalis
Melissa ke sethibela baktheria, sethibela baerase, go pipitlelwa le kgase, letšhologo le go fokotša kgatelelo ya monagano.Nasturtium - Tropaeolum Majus
Go bonolo go tšweletša matšoba a go tlwaelega, nasturtium e na le thibela go bola ye e thata, sithibela twatši le didirišwa tša sethibela twatši gape e šomišwa go alafa diphelakadingwe tša ka maleng.Nettle - Urtica Dioica
Nettle ke mongwang wa go tlwaelega, wa kgalekgale le ditšweletšwa tše kgolo tša phodišo. Ye nngwe ya methopo ye e humilego kudu ya tlelorofolo ka bogošing bja merogo. Ke furu ye e humilego ka tshipi, kalaka, sodiamo le tlelorine. Furu ya Nettle e bohlokwa kudu dijong tša mebutla, kudukudu go dithoto tše di folago.Ke mošomo wa thibelo kgahlanong le malwetši a ma ntšhi a go feteletša, le seboko sa tšhireletšo. Koketšo ya poelo ya maswi. Gape e thuša ka kganyogo ye e fokolago ya dijo.
Gape le ka go ba proteine le tshipi ya godimo, dinettle di boletšwe gore di na le mohola ka mabakeng a go go fokola a phokotšo ya go swana le sekgalaka, bonyelele le bolwetši bja marapo.
Dinettle di na le mothopo wa godimo kudu wa maemo a kalasiamo le temopabalelo ya CA:P (Kalasiamo go Fosforo). Dinettle ke mothopo wo mo botse wa silika yeo e ka thušago go swara boya le marapo a mebutla le magotlo a ditekeletšo o le maemong a ma botse. Oketšego ya kelo ya maswi a mebutla ye e dušago.
Pareseli - Petroselinum Crispum
Sehlare se se botse kudu sa mošunkwane. Pareseli e matlafatša madi le go go alafa mathata a moroto. Medu e šomišwa ka go bipela le thibego ya mala. E botse kalafing ya go ruruga ga sebudula le diphyio, mathata a tšhilego, monono wa mebutla ya dipoo, le tšweletšong ya mebutla ya ditshadi.Plantain
( Plantago ye koto – Plantain ye koto ka rosette ye sephara ya matlakala)( Plantago lanceolata – Plantain ya Ribwort ka matlakala a sebopego sa lerumo a go ema thwii)
Plantain ke mongwang o o tlwaelegilego yeo e hwetšwago ka Aforika Borwa ka bophara. Antimicrobial, antispasmodic, phodišo ya mabadi a go segwa, go ntšha mamina ka maswafong go thuša go hema, diphišo. E botse kudu e bjalo ka tsebišo ye e bolokegilego ya bafsa go tše tala, e šoma kudu ka go tšhologa. Matlakala a imolla phetetšo tša tsela tša moroto le tshelekego. Go ruruga ga mogodu le go laola go šoma ga mala.
Rosehips - Mehuta ya Rosa
Rosehips ke mothopo wa tlhago wa dibithamini A, C le ya mohuta wa dibioflavonoid – diantioxidant. Go tlaleletša ka go ba mothopo wo mobotse wa dihlale tša phepo le palo ya tšona, gape dirosehip di na le kabo ya boteng bja bjo bo botse bja kalasiamo le Ca: P (Kalasiamo go Fosforo).Rosemary - Rosmarinus Officinalis
Rosemary e okobatša kgatelelo ya madi a magolo, ke ya maleba ge o lapile, go fokola le kgatelelo ya mogopolo mo mebutleng. Dithito le matlakala di tsoseletša tsamayo le madi, e hlohleletša tšhilego ya dijo gomme e botse ka mabakeng a maemo a go tonya. Rosemary e na le fungicidal ye botse le dithoto tša thibela dikhunkhwane gomme e šomišwago le diboko tša phelakadingwe.Thyme - Mehuta ya Thymus
Thyme ke mošunkwane wa bohlokwa go bobedi bathong le diphoofolo ka lebaka la ditšweletši ‘tša thibela ka moka’ tše di kgethegilego. Ke mošunkwane wa maleba le thibela baktheria, thibela go bola, seokobatši, kalafo ya go thibela nko, tšhilego, sehlare sa go ntšha mamina go thusa go hema, kalafo ya fankase, kalafo le ditsweletši tša sehlare. Dithito le matlakala a na le mohola ka tšhilego, go phošolla go ruthela ga mpa, chills ache le letšhollo le gape e thuša go expel diboko.Matlakala a Strawberry - Fragaria Vesca
Sebjalo sa strawberry ka moka se thuša ka go bola le go fodiša. Matlakala a humile ka tshipi. E šomiswa ka ntle mo mafelong ao a rurugilego, megorogo le mahlo a bohloko. Matlakala a strawberry sa lešoka ke a maleba kudu go alafeng mebutla ka mantle ao a lego boleta le go ba meetse (letšhollo) le go ruruga ga sebete.Yarrow - Achillea Millefolium
Yarrow thibela go bola ye e bohloka ya moroto. E ka šomišwa ka ntle go thuša go fodiša dintho. Yarrow gantšhi e bjalwa ka mafulong a leruri ka lebaka la ditšweletši tša sehlare gape ke dijo tše botse tša mebutla ge e sa le nnyane le go ba e nanana. Kalafo ya diphiša ka moka. Ke mošunkwane wa go tšebjwa kudu ya go emiša go tšwa ga madi a mantšhi. Yarrow e na le ye maemo a botse a kalasiamo ye botse ya go ya godimo ya kabo Ca:P.LE KGOPELWA GO LEMOGA GORE MEŠUNKWANE E SWANETŠE GO ŠOMIŠWA KA TLHOKOMELO E SEGO BJALO KA KEMEDI YE NNGWE YA TLHOKOMELO YA DIPHOOFOLO. GE O GONONA GORE DIPHOOFOLO TŠA GAGO TŠE NNYANE TŠA GO JA DIBJALO DI KA BA LE MALWETŠI, O KGOPELWA GORE O IKOPANYE LE NGAKA YA DIPHOOFOLO YA GAGO.
Translated by Lawrence Ndou