Mago ke dikenywa tše dingwe tša kgale mo lefaseng, di bjetšwe ka mo Afrika Borwa di šomišwa go dira jamo le go omiša, eupša ka bo 2000, dikhalthiba tša mago tša maleba tša go romelwa ka ntle di bjetšwe.
Mago a foreše a swanetše go ba le bophelo bja šelefo bja beke go dumelela go sepetša mola mago a go omiša, a loketše pšalo ya mafelong a go oma mo Afrika Borwa.
Mehuta ya mago e tloga go a mannyane kudu ya go go a magolo a sebopego sa peere go ya go khutlonnethwii go swana le ‘lego la banana’.
Mebala ya mago e a fapana go tloga go a maso le hubedu go ya tala le serolwane le pinki go ya go letlalo le le šweu.
Maina a dikhalthiba tša mago a na le go hlakahlakanya ka lebaka la mehuta ya go fapana yeo e tsebjago ka fase ga maina a dinaga tše di fapanego. Go ka ba le mehuta ya maina ye lekanego 700 eupša ye mentši e na le hlalošo e tee. Dikgwebo tše dingwe tše kgolo tša mago tše di tlhalošwa ka fase:
Mago a Mokgopa wa Letlalo le le Ntsho
Mehuta ya Flagship ya Afrija Borwa ke Parisian/Evita. Ke mohuta yo bjetšego ka mo Afrika Borwa ka bophara. Seenywa se se na le sebopego sa magareng le mmala wa letlalo wo moperese le wo mohubedu le boleng bjo botse le bophelo bja šelefo bjo botse.
Mago a Ronde de Bordeaux yeo e tsebjago gape bjalo ka ‘Eve’, e tšweletša mago a bogolo bja go lekana cocktail mo mathomong a sehla. Dibjalo tše dingwe, dihektare tše nne di ka hwetšwa ka mo Porterville.
Mohuta wa mathomo wa lego wa go bjalwa ka mo Afrika Borwa ke late-bearing wa bogolo bja magareng ‘Adam’. O na le mmala wo moperese le mokgopa wa letlalo wo hubedu. Adam ke lego le le bose la go lewa ebile le ka omišwa, eupša ga le sepela gabotse.
‘Black Genoa’ e swana le ‘Adam’ ka sebopego ka letlalo le hubedu eupša le butšwa ka pele go feta ‘Adam’ ebile le tšewa bjalo ka lego la magareng ga sehla.
Lego la ‘Tangiers’ le na le tatso ye botse le bophelo bja šelefo. Le loketše go omiša. Mehuta ye e bjetšwe go Piketberg, Hermon, Napier le Prince Albert.
‘King’ ke lego la sehla sa mafelelo la mokgopa wa letlalo la mmala wo hubedu gomme le tšweletša mago a mannyane, ao a kgonago go palega. Dibjalo di ka mo Worcester, Ladismith le Oudtshoorn.
‘Black Mission’ ke lego la go ba le mmala wo moperese go ya go wo montsho le mokgopa wa letlalo wo mohubedu le tatso ye bose ya ‘lego’.
‘Cape Black’ e tšweletša mago a mannyane a sebopego sa nkgokolo le mokgopa wa letlalo wo moperese le bošweu. Bearer e boima ke lego la jamo leo le tumilego gome le sepedišwa ka letlalo.
‘Cape Brown’ ya mmala wa khakhi ke ye nngwe ya mago a kgalekgale mo Afrika Borwa ebile le lemogwa gabonolo ka kutu ya lona ye letelele. Ke lego le tumilego la go lewa le go dira jamo.
Lego le tumilego go lewa ‘Brown Turkey’ le bapatšwa bjalo ka lego la hlweka gomme le tšweletšwago kua Turkey, USA le Israele.
Mago a Mokgopa wa Letlalo la Seetša
‘Calimyrna’ ke squate, lego le le šweu la mokgopa wa letlalo le le šweu ebile ke lego le tumilego kudu la go dirišetšwa go oma kua Turkey le Amerika. Ka lebaka la hlakahlakana ya monontšho ga le eletšwe temo ya kgwebo ka mo Afrika Borwa.
‘Dauphine’ ya mmala wo tala go feta wo moperese, e tšweletša mago a makoto a breba a go kala go fihla 240 gm. Mohuta wo, mo Afrika Borwa, o bjalwa fela ka mo Napier ka Overberg.
‘Cape White’ ke mohuta wa lego wa kgalekgale mo Afrika Borwa wa go butšwa ka pele. Le na le mokgopa wa letlalo wo tala le wo mopinki ya seetša. Le tumile ka go dira jamo.
‘Kodota’ ye tala o na le mokgopa wa letlalo wo mošweu le wo mopinki ebile ke lego la go tanta. ‘Kodota le ka lewa gomme letlao le šongwa gomme le bunwa ka mathomong a sehla go ya magareng.
‘White Genoa’ ye šweu ke lego la tuma ka lebkaka la puno ye kgolo ya breda gomme le šomišwa go dira jamo.
‘Deanna’ e tšwa dinageng tša ka ntle ya tliša mo Afrika Borwa ke Khansele ya Nyakišišo ya Temo, ‘Infruitec’ ke lego le legolo la mmala wo serolwa le tala. Le tšweletša mago a boleng bjo botse bja go lewa, ebile le na le lebaka le letelele la šelefo gomme le loketše go omiša le go dira jamo.
Translated by Lebogang Sewela