Pitšo ya Nothando
Ge ke be ke sa le mofsa, ke ile ka lwala kudu. Bošego bjo bongwe gare ga bolwetši bjo, ke ile ka ba le toro. Mo torong ye, ke be ke sepela mo sethokgweng le di sangoma tše ntši. Bošego bjo bongwe, ke be ke le gare ga sediko, gomme e be ke kwa lentšu, lentšu la badimo ba ka. Ba be ba mpotša gore ‘yo ke morutiši wa gago.’ Sangoma ye telele e ile ya ema pele ga ka, a swere kgati, a na le meriri ye metelele ya go tšwa moseleng wa kgomo mo mafelelong a kgati.
A bea kgati pele ga ka, gomme a re go nna, 'Go thoma lehono, leina la gago ga se Nothando. O na le leina le lefsa bjale, leina la bo sangoma. Ke Nomagqirha.' Mo torong yeo, lentšu la badimo ba ka le ile la mpotša gore sangoma ye e ilego ya bolela le nna ke Solomon Gomono, gomme ke tla mo hwetša mo Uitenhage e bile o tla ba morutiši waka. Ke ile ka botša tate wa ka, ka toro ya ka. E be e le pitšo go tšwa go badimo gore ke be sangoma.
Re ile ra tšea leoto ka terene go ya Uitenhage, go nyaka Solomon Gomono. Morago ga go botšiša batho re ile ra le hwetša lefelo leo a bego a šoma go lona, iGxapa. Ge ke seno ke tšena ka lebati, ke ile ka thoma go kwa sekgopi. Sangoma e be le monna wa go swana le morutiši yo ke mmonego mo torong. O ile a ntebelela ka mahlong gomme a re go tate wa ka, 'Mosetsana yo ga a na bothata ba pelo. O na le pitšo ya go ba sangoma.'
Moletlo wa go Hlwekiša
Go itokišetša tlhahlo ya Bosangoma ke be ke swanetše go dira moletlo o kgethegilego wa go hlwekiša le banna le basadi ba bangwe ba seswai. Re be re swanetše go šomiša dinoko tše sangoma a re filego tšona. Engwe e be e le goba ya mohlare wa maphipa, re be re swanetše go e tlogela gare ga emere ya meetsi bošego kamoka. Engwe e be e le matlakala a sethokgwa sa impepho, le yona e tlogelwa gare ga emere ya meetsi.
Re ntšha gape medu a mašweu a bitšwago isilawu, ona o ka a hwetša mo bjang le ona o tšena gare ga meetsi, gomme o šomiše kgati go fehla gore e be le lehulo. Re ile ra fiša impepho, kamoka ga rena re ile ra ikhupetša ka mapai go hupa monkgo. Ye ke nako ye dipono tše di sa bonego ke batho ba bangwe di hlagale go di sangoma. Pele ga moletlo, ke be ke phela ke lora ka rakgolo waka wo a hlokafetšego.
E fela bjale morago ga go hupa monkgo wa impepho, ke kwele moya wo fodilego mo sefahlegong sa ka, moya wa gona o be o le mankgothe o ka re motho wa nnete. O ile a mpha mahlogonolo a gagwe ka bokamoso bja ka. O rile, 'O lateletše motho wa nnete gore a go thuše.'
Go tia le go Lokologa
Morago ga moletla re ile ra ba le tiragalo ye bohlokwa. 'Bina, bina, kamoka ga lona binang’ morutiši waka o rile bjalo, le bagwera ba bantši le maloko a rona ba opela e bile ba opa diatla ge re bina ka lethabo, ba keteka badimo. Ke be ke na le mengwaga ye lesome tshelela. Ke be ke kwa ke na le maatla gomme ke lokologile. E be e le letšatši la lethabo mo bophelong ba ka. Bjale ka ge ke godile ga ke kgone go dira mošomo o mongwe kantle le go ba sangoma kagobane ga ka swanela go dira mošomo o mongwe.
Go ba mothuši ga wa dumelelwa. ka nako ye nngwe o hwetša ke se na mošomo dibeke tše ntši kagobane batho ga ba tle, e fela ka nako ye nngwe ba na le go tla. Ga tee mo kgweding ke na le go ya go šoma kua centre ya maphello mo toropong ya Observatory. Makgowa, basotho le bammala ba tla fao go tla go mpona. Ke lahela marapo gomme e be, ke ba botša gore ke eng bothata ka maphelo a bona.
Ba bangwe ba na le go mpotšiša ba re, ‘Mama, ke nyaka go hwekiša motse wa ka gore go tšwe moya e mebe.’ Ditoro tša ka di na le maatla kudu e bile dilo tše ntši tše ke di lorago di a phethega. Ye ke engwe ya bokgwari bja ka bja go ba sangoma gomme nka se kgone go bolela go fetiša mo ka yona goba go tlhaloša ditoro tše. Sangomas ga di bolela ka ditaba tše.
Translated by Lebogang Sewela